Elmalı, Şarkışla

Elmalı, Sivas ilinin Şarkışla ilçesine bağlı Muhsin Yazıcıoğlu'nun da doğduğu köydür.

Elmalı
Köy
Ülke Türkiye
İl Sivas
İlçe Şarkışla
Coğrafi bölge İç Anadolu Bölgesi
Nüfus
 (2000)
 • Toplam 164
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
İl alan kodu 0346
Posta kodu 58400

Tarihçe

1530 yılına ait tapu tahrir kayıtlarında mezra olarak belirtilen Bozok kazası Gedik / Gedükçubuk kazası Mesudlu karyesi Elmalu mezrası (günümüzde Sivas ili Şarkışla ilçesine bağlı) Elmalı köyünün Başbakanlık Osmanlı Arşivlerindeki 1260–1261 (1844–1845) tarihli, “kâr ve zarar anlamına gelen aile reislerinin mal varlığını gösteren temettuat defterlerindeki kayıtlarda yer alan Elmalı Köyü aile reislerinin isim ve şöhretleri şöyledir:

Hane no 1: Kızılalioğlu Minla Ali,
Hane no 2: Kızıl Ali oğlu Bekir kethüda,
Hane no 3: Kızıl Ali oğlu Hasan.

Merhum Muhsin Yazıcıoğlu’nunda mensubu olduğu bu sülalenin büyük dedelerinin adı Kızılalioğlu Molla Ali, Kızılalioğlu Bekir kethüda ve Kızılalioğlu Hasan’dır. Aynı zamanda Elmalı köyünün kurucuları olan bu Sülale Kızılalioğlu Aşiretine mensuptur. Elmalı köyü de adını Elmalı cemaatinden almaktadır. Elmalı cemaati Mes’udlu cematine bağlıdır. Mes’udlu Cemaati, Kızılali, Kızılalioğlu adıyla bilinen Anadolu’nun birçok yerinden balkanlara kadar iskân olunmuş Kızıllar, Kızılaliler, Kızılalioğulları vesaire gibi birçok ad ile bilinen aşirete mensup tur. Kızıllar, "konar-göçer Türkmen yörükânındandır. Osmanlı imparatorluğunun aşiretleri iskân politikası uyarınca Anadolu’nun çeşitli yörelerine ve Balkanlar’a yerleşen aşirettir. Kızıllar, Kuzey Asya Türk-men topluluklarındandır. Hazar denizi kıyıları ile Etrek (Ertek veya Erdek şeklinde yazıldığı da görülmektedir) ırmağından Mangışlak’a kadar uzanan yerlerde uzun süre yaşamışlardır.[1]

Karababa Türbesi
Karababa Türbesi (Harita)

Elmalı köyü yakınında bir tepenin üzerindedir. Bu tepeye de “Kara Baba Tepesi” adı verilmiştir. Hakkında kesin bilgi yoktur. Arabistan’dan geldiğine inanılan yedi kardeşten birisi olarak bilinir. Her hangi bir rahatsızlığı bulunan kişi burada bir kurban keser, gelenlerle birlikte yedikten sonra abdest alıp, uykuya yatar. Uyandıktan sonra türbenin etrafında dolaşır. Yerden küçük bir taş alır ve mezar taşına sürer. Sonra da şifa diler.[2]

Türbenin güney batısında bulunan bir taş üzerinde at nalına benzer izler yer almaktadır. Rivayete göre; Ahmet Yesevi’nin yedi öğrencisi fetih için buraya gelirler. Bizanslılarla yapılan bir savaşta bunlardan birisi düşman tarafından sıkıştırılınca arkadaşlarından birisini yardıma çağırır. Yardıma gelen arkadaşının şahlanan atı bir tepeden diğerine atlamış ve nal izleri taşın üzerine geçmiş.[3]

Kayıtlara göre çok yakınlarda (karayolu ile 14 km, kuş uçuşu 8 km mesafede) bulunan Kazancık köyünde de yine Karababa'ya ait olduğu söylenen bir türbe daha olduğu sonucu çıkarılmaktadır.[4] Ancak dağın arka tarafında kalan Kazancık köyündeki bahsi geçen bu yer, aslında çok büyük olasılıkla yanlış anlama sonucu başka bir yatıra ait farklı bir mezar sanılmıştır. Oysaki, iki köy dağın farklı yönlerinde kaldığı ve etrafından karayolu ile dolaşıldığında belirli bir mesafe katedildiği için gerçekte yöre halkı tarafından aynı yerden bahsedildiği anlaşılamamıştır.[5]

Asfaltsız, sadece yol bakım araçları ile düzeltilmiş ve dolambaçlı toprak yollardan ulaşılabilmektedir.

Şarkışla'da "Karababa" adını taşıyan diğer dağ ve tepelerle karıştırılmamalıdır. Benzer efsanelerin anlatıldığı en yakın bölge Beyyurdu köyünün 4 km batısında ve Sivrialan köyünün 7 km güneybatısında kalan "Karaba Dağı" ve bu dağın uzantısı üzerinde Sivrialan'a 9 km uzaklıkta batı tarafındaki "Karababa Tepesi" olarak tespit edilmiştir.

Muhsin Yazıcıoğlu
Ana madde: Muhsin Yazıcıoğlu

Elmalı köyü Türk siyasetçi Muhsin Yazıcıoğlu'nun doğduğu yer olarak anımsanmaktadır. Yazıcıoğlu, 31 Aralık 1954 günü Halit ve Fidan Yazıcıoğlu çiftinin son çocuğu olarak doğmuştur. İlk ve orta öğrenimini Şarkışla'da yapmıştır.[6] 22 Nisan 1996 tarihinde[7] hacca gitmeden evvel, hac yemeğini bir kaç gün öncesinde (olasılıkla önceki 18 Nisan Perşembe veya 19 Nisan Cuma günü) Elmalı köyünde vermiştir. Günümüzde köydeki aile evi restore edilerek müze haline getirilmektedir.

Coğrafya

Sivas iline 75, Şarkışla ilçesine 9 km. uzaklıktadır.

Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri
2013 100
2008 108
2000 164
1997 175

Kaynakça
  1. Sivas İnternet Gazeteciler Derneğinden Araştırmacı Yazar Mehmet Ali Öz (Muhsin Yazıcıoğlu'nun görevlendirmesi ve 1845 yılına ait bir belge ile soy kütüğünüde araştırma)
  2. Yakup Göker, Şarkışla’nın Sosyo-Kültürel ve Dini Yapısı Üzerine Bir İnceleme, (Cumhuriyet Ünv. Sos. Bil. Enstitüsü-Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Sivas, 1998, s.13 ; Mahiroğulları, s.85,118.
  3. Şarkışla Yöresinde Ziyaret Yerleri İle İlgili İnanç ve Uygulamalar, Yrd. Doç. Ahmet GÖKBEL, Cumhuriyet Üniversitesi - (Sayfa 8)
  4. Elmalı ve Kazancık köylerindeki yatırların farklı sanılmasına örnek olarak: Şarkışla Yöresinde Ziyaret Yerleri İle İlgili İnanç ve Uygulamalar, Yrd. Doç. Ahmet GÖKBEL, Cumhuriyet Üniversitesi - (Sayfa 8, "Kara Baba" ve "Kazancığın Karababa" maddeleri)
  5. Aşık Veysel Meslek Yüksekokulu - "Şarkışla Merkez ve Köyleri İncelemesi", 2017 (Sayfa: 32)
  6. "Muhsin Yazıcıoğlu kimdir?". Milliyet Gazetesi. 24 Mart 2019. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2020.
  7. Cumhuriyet Gazetesi, Arşiv: 22/04/1996 Pazartesi günü, Ankara haberleri (sol sütun), Haber: "Yazıcıoğlu Hacca Gitti". Alıntı: "Büyük Birlik Partisi (BBP) Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu hacca giderken «Allah'tan, Müslümanlara insanca yaşayacak günler nasip etmesini diliyorum» dedi. Yazıcıoğlu parti genel merkezinde düzenlediği basın toplantısında partililerle vedalaşarak herkesten haklarını helal etmelerini istedi."

Dış bağlantılar

Fotoğraflar
Karababa Mezarı - Elmalı köyü (Şarkışla)
Karababa Yatırı (ağaçlar ve yığma taş mezar)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.