Yalova (il)

Yalova, Türkiye Cumhuriyeti'nin Marmara Bölgesi'nde yer alan bir ildir. Marmara Denizi kıyısındaki il, İstanbul'a bağlı iken 6 Haziran 1995'te il olmuştur.

Yalova
İl
Yalova'nın Türkiye'deki konumu
Yalova haritası
Ülke	Türkiye
Bölge	Marmara Bölgesi
İdare
• Vali	Muammer Erol
Yüzölçümü
• Toplam	798 km² (308 mil²)
Rakım	5 m (16 ft)
Nüfus (2020)
• Toplam	270,976
• Yoğunluk	274/km² (700/mil²)
Zaman dilimi	UTC+03.00 (UDAZD)
Alan kodu	(+90) 226
Plaka kodu	77
Resmî site Yalova Valiliği

Yalova İli Nüfusu: 241.665'tir. Bu nüfusun %87,07'si şehirlerde yaşamaktadır (2016 sonu).[1] İlin yüzölçümü 798 km²'dir.[2] İlde km²'ye 303 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 986'dır.) İlde yıllık nüfus artış oranı %3,71 olmuştur.[1]

2016 yılında TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 6 İlçe, 14 belediye, bu belediyelerde 50 mahalle ve ayrıca 43 köy vardır.[1]

Köken bilim

Yalova merkezinde bulunan Sevgidir Yalova yazısı aynı zamanda kentin sloganlarındandır

Tarihçe

Bölgedeki ilk yerleşimler prehistorik çağlarda MÖ 3000 yıllarındadır. Bitinya adıyla bilinen antik bölgede MÖ 2000'lerde Hititler, MÖ 1200'lerde Frigler hakimiyet kurdular. Pers egemenliği altında kalan bölge de MÖ 5. yüzyılın ortalarından itibaren Bitinyalı hanedanlar hakimiyet kurmaya başlamış ve MÖ 3. yüzyılda bağımsız Bitinya Krallığı' nı kurmuşlardır. Yalova' da bu krallığın topraklarında kalmıştır. Yalova' nın da içerisinde olduğu bölge MÖ 74'te Romalılar' ın denetimine girdi. Roma İmparatorluğu'nun 395 yılındaki bölünmesinden sonra Yalova Bizans İmparatorluğu'nun yönetimine geçti. 1302'de Yalova civarında Bafeus Muharebesi gerçekleşti. Yalova ve çevresi 1326 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrolüne geçti.

7 Ağustos 1920 yılında başlayan Yunan hakimiyeti 19 Temmuz 1921 tarihine kadar sürdü. Bu dönemde Yalova ilindeki köylerde Yalova Katliamı olarak adlandırılan olaylar yaşandı.

Mustafa Kemal Atatürk yaşamının ilk kez 19 Ağustos 1929 tarihinde geldiği Yalova'da belirli dönemlerde ikamet etmiş, Yalova'da yaptırdığı, bugün merkez ilçe sınırları içindeki Atatürk Araştırma Enstitüsü içinde bulunan Yürüyen Köşk ve Termal ilçesinde bulunan evi müze olarak halkın yoğun ilgisiyle ziyaret edilmektedir.

Bir konuşmasında "Yalova benim kentimdir." şeklinde şehre olan sevgisini dile getirmiştir.[3]

Yalova; 6 Haziran 1995 tarihinde Bursa ili Gemlik ilçesine bağlı Armutlu beldesi ile Kocaeli ili Karamürsel ilçesine bağlı Altınova, Subaşı ve Kaytazdere beldelerini sınırları içine alınarak il olmuştur. 17 Ağustos 1999 yılında meydana gelen 1999 Gölcük depremi nde Yalova ilinde büyük tahribat ve can kayıpları meydana geldi.

Coğrafya

Konum

Yalova Meydanı'nda bulunan Atatürk Heykeli

Armutlu Yarımadası’nın kuzey kıyısı ile Samanlı Dağları’nın kuzey eteklerine kurulmuş olan Yalova, Türkiye’nin Kuzeybatısında ve Marmara Bölgesi’nin güneydoğu kesiminde yer almaktadır. Kuzeyinde ve batısında Marmara Denizi, doğusunda Kocaeli, güneyinde Bursa ile Gemlik Körfezi yer almaktadır. İlin denizden yüksekliği 2 metre, ve yüzölçümü 847 km²’dir. Yalova ilinin kıyıları girintili ve çıkıntılı bir özellik göstermez. Sahil şeridi dar olmakla birlikte, doğal plaj özellikleri göstermektedir. Yalova, doğu kıyılarındaki düzlükler dışında dağlık bir araziye sahiptir. Bölgenin güneyi; batıdan doğuya doğru İzmit-Sapanca arasında Kocaeli Sıradağları ile birleşen Samanlı Dağları’yla kaplanmış durumdadır ve ilin başlıca dağları da Samanlı Dağları’dır. Bu dağlar Yalova’nın güneyinde bulunmaktadır. Birçok tepenin bulunduğu bu dağlık arazide Samanlı Dağları’nın en yüksek noktası Beşpınar Tepesi’dir. (926 m) Armutlu, Taz Dağı’nın (867 m) batıya doğru devam eden eteklerinde kurulmuştur.

İlin en önemli yaylası, Kocadere ve Teşvikiye Beldeleri’nin güneyinde yer alan Delmece Yaylası’dır. Bu yayla çam ormanlarıyla geniş bir alanı kaplamaktadır. Yalova İli verimli ve bereketli ovalara sahiptir. Ovalar, akarsular boyunca uzanmakta ve kıyıdan 1–2 km içeriye doğru sokulmaktadır. Çınarcık, Gökçedere, Kirazlı, Kılıç ve Taşköprü ile deniz arasında birbirinden alçak tepeciklerle ayrılan büyüklü-küçüklü ovalar oluşmuştur. Bunlardan başlıcaları, Kocadere Ovası, Liman Ovası, Samanlı-Kadıköy Ovaları, Kazımiye Ovası ve Taşköprü Ovası’dır.

Bitki örtüsü

Delmece Yaylası şehrin en önemli trekking alanlarından birisidir.[4]

İlin bitki örtüsünü makiler ve ormanlar oluşturmaktadır. Yalova’nın güneyindeki dik yamaçlar tümüyle gür bir orman örtüsüyle kaplıdır. Geniş yapraklı ağaçların hakim olduğu bu kısımda, iğne yapraklı ağaçlar oldukça azdır. Bu ormanlar il yüzölçümünün % 55’ini kaplamaktadır. Armutlu Yarımadası’nın orta kısımları daha çok meşe ağaçlarının hakim olduğu bir ormanlık alana sahiptir. Orman örtüsünün bileşimine giren unsurların büyük bir kısmı Karadeniz kıyı silsilesinin florasına dahildir. Bir kısmı ise Akdeniz florasının türleri olarak bu kısma sokulmuştur. Karakteristik türlerin bir araya geldiği kısımlardaki maki topluluğu da buna eklenebilir. Ormanlık alanlarda genellikle kayın, meşe, gürgen, kızılcık, kestane ve ıhlamur ağaçları görülmektedir. Yalova’daki ormanlardan, çevrenin odun ve kereste ihtiyacı da karşılanmaktadır.

İklim

Yalova ilinin iklimi, makro-klima tipi olarak, Akdeniz ve Karadeniz iklimleri arasında bir geçiş niteliği taşır. Kimi dönemlerde de karasal iklim özelliklerini yansıtmaktadır. İlde yazlar kurak ve sıcak, kışlar ılık ve bol yağışlıdır. 30 yıllık rasat bilgilerine göre, Yalova’da yıllık ortalama sıcaklık 14,6 °C'dir. En soğuk ay ortalama sıcaklığı 6,5 °C, en sıcak ay ortalama sıcaklığı 23,7 °C, yıllık ortalama yağış miktarı da 727,5 mm’dir. Kar yağışlı günlerin ortalama sayısı, 10,6, karla örtülü günlerin ortalama sayısı da 5,2’dir. İlde deniz suyu sıcaklığı, en yüksek olduğu Ağustos ayında 22,9 °C, en düşük olduğu Şubat ayında da 7,4 °C'dir.

Yönetim

İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.

İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)

İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.[5][6]

Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.

Yalova Valisi, 1962-Bünyan doğumlu Muammer EROL’dur. 05 Kasım 2018 tarihinde Konya-Merkez Valisi iken atanmıştır.[7]

Yalova Belediye Başkanı, Vefa Salman, İçişleri Bakanlığı tarafından 27 Şubat 2020 tarihinde görevden uzaklaştırılınca, yerine AK Partili Meclis Üyesi Mustafa Tutuk geçici belediye başkanı olarak seçildi.[8]

2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Yalova İl Genel Meclisi üye sayısı, 11 AK PARTİ, 6 CHP ve 1 MHP olmak üzere 18’dir.[9]Yalova Belediye Meclisi ise 17 AK Parti ve 14 CHP olmak üzere 31 üyeden oluşur.[10]

2018 Genel seçimleri sonucu, Yalova'yı temsilen TBMM'e AKP'den 2 milletvekili (Ahmet Büyükgümüş, Meliha Akyol), CHP'den 1 milletvekili (Özcan Özel) seçilmiştir.[11]

Nüfus

Güncel Nüfus Değerleri (TÜİK 4 Şubat 2020 verileri[12])

Yalova ili nüfusu: 270.976'dır. Bu nüfusun %89,75'i şehirlerde yaşamaktadır (2019 sonu). İlin yüzölçümü 799 km²'dir. İlde  km²'ye 339 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 1.072’dir.)

İlde yıllık nüfus % 3,33 oranında artmıştır. Nüfusu en çok artan ilçe: Çiftlikköy (% 7,09). Nüfusu en çok azalan ilçe: Armutlu (-% 0,85)

04 Şubat 2020 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 6 İlçe, 14 belediye, bu belediyelerde 51 mahalle ve ayrıca 43 köy vardır.

2019 yılı sonunda Yalova ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri[13]
İlçe	Nüfus 2018	Nüfus 2019	Nüfus Artışı %	Belediye Sayısı	Mahalle Sayısı	Köy Sayısı	Köy Nüfusu	Şehir nüfusu	Şehirde oturan %	Alanı  km^2[14]	km^2'ye düşen kişi
Altınova	28.232	29.237	3,56	4	9	12	4.238	24.999	85,50	113	259
Armutlu	9.625	9.543	-0,85	1	3	5	2.659	6.884	72,14	166	57
Çınarcık	34.076	34.343	0,78	4	13	4	3.016	31.327	91,22	178	193
Çiftlikköy	39.110	41.882	7,09	2	8	9	3.183	38.699	92,40	136	308
Merkez ilçe	144.407	149.068	3,23	2	16	11	11.395	137.673	92,36	139	1.072
Termal	6.784	6.903	1,75	1	2	2	3.282	3.621	52,46	67	103
YALOVA	262.234	270.976	3,33	14	51	43	27.773	243.203	89,75	799	339

İlin yıllara göre nüfusları

İlçe	1965[15]	1970[16]	1975[17]	1980[18]	1985[19]	1990[20]	2000[21]	2007[22]	2008[23]	2009[24]	2010[25]	2011[26]	2012[27]	2013[28]	2013[29]	2014[30]	2015[31]	2016[32]	2017[33]
İl merkezi	veri yok	veri yok	veri yok	veri yok	veri yok	veri yok	86.091	102.871	107.609	114.054	116.471	118.998	121.479	124.018	124.018	127.670	132.322	137.007	140.312
Altınova	veri yok	veri yok	veri yok	veri yok	veri yok	veri yok	22.801	20.916	23.563	23.235	23.171	22.686	23.148	23.567	23.567	24.333	24.140	24.896	26.510
Armutlu	veri yok	veri yok	veri yok	veri yok	veri yok	veri yok	7.858	7.210	7.821	8.025	7.826	7.823	7.732	8.562	8.562	8.619	8.492	8.688	8.848
Çınarcık	6.457	6.741	7.885	11.573	12.481	17.290	21.650	22.085	27.682	25.892	24.488	24.488	25.629	27.384	27.384	27.535	28.092	29.417	32.590
Çiftlikköy	veri yok	veri yok	veri yok	veri yok	veri yok	veri yok	24.789	24.046	25.630	26.239	26.769	27.640	28.854	30.784	30.784	32.423	34.094	35.628	36.895
Termal	veri yok	veri yok	veri yok	veri yok	veri yok	veri yok	5.404	4.630	5.107	5.086	5.016	4.900	4.957	5.807	5.807	5.934	5.869	6.029	6.048
Toplam	37.090	42.689	55.036	75.787	90.228	113.417	168.593	181.758	197.412	202.531	203.741	206.535	211.799	220.122	220.122	226.514	233.009	241.665	251.203

Konum

Konum Bilgileri Tablosu

Konum Bilgileri
İlçe	Kuruluş Yılı[34]	Alanı km^2[2]	Rakım mt.	Merkeze km[35]	Ulaşan Yollar[35]
Altınova	1995	113	15	22	E E881 / -01, -K2
Armutlu	1995	166	11	53	-01 (Yalova)=>
Çınarcık	1995	178	29	15	-01 (Yalova)=>
Çiftlikköy	1995	136	13	4	E E881 / -01, -K3
Termal	1995	67	146	12	-01 (Yalova)=> =>
Yalova Merkez	1995	139	6		E E881 / -01,
Yalova	1995	798

Medya

17 Ağustos 1999 depremi anısına yapılan bir anıt

Yerel gazeteler

• Yalova Yaşam
• Yalova Gazetesi
• Yalova Haberci Gazetesi
• Yalova Çizgi Gazetesi
• Yalova Çevre Gazetesi
• Yalova Bölge Gazetesi
• Yalova Atakent Gazete

Yerel radyo kanalları

• Gözde FM (92.2)

Spor

2018-2019 Sezonu sonunda, Yalova’nın futbol BAL’daki 2 takımından Altınova Belediyespor grup 10.su, Yalova Kadıköyspor grup 9.su olmuştur. Basketbol erkekler 1.liginde Yalova Belediyesi küme düşmüştür. Basketbol kadınlar 1.liginde Yalova VİP Gençlik, 2.liginde Çiftlıkköy Belediye yer almıştır.

Ziraat Türkiye Kupası'nda Altınova Bld.spor ilk turda elenmiştir.

Önemli spor tesisleri: Yalova Atatürk Stadı (8.980), Yalova 90. Yıl Spor Salonu (2.500), Yalova Olimpik Yüzme Havuzu (500)

Coğrafi konum

Kaynakça

3. "Arşivlenmiş kopya". 5 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2015.
4. "Delmece Yaylası". 23 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
5. "Arşivlenmiş kopya". 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020.
6. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020.
7. "Arşivlenmiş kopya". 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2007.
8. https://www.sozcu.com.tr/2020/gundem/yalovanin-yeni-belediye-baskani-belli-oldu-5664893/
9. http://www.yalovaozelidare.gov.tr/meclis-yeleri
10. "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020.
11. "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020.
12. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr 25 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TUİK 4 Şubat 2020 verileri
13. "Arşivlenmiş kopya". 25 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2020.
14. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2020.
15. "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2017.
16. "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2017.
17. "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2017.
18. "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2017.
19. "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2017.
20. "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2017.
21. "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
22. "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
23. "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
24. "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
25. "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
26. "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
27. "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
28. "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
29. "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
30. "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
31. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
32. "2016 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 8 Mart 2017.
33. "2017 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2018.
34. İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
35. Karayolları Genel Müdürlüğü

Dış bağlantılar

• Yalova Valiliği 24 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Yalova Belediyesi
• Yalova Yaşam - Güncel Yalova Haberleri