Gelgit düzlüğü

Gelgit daireler olarak bilinen gelgit düzlüğü veya çamur daireleri, gelgit ya da nehir tarafından depolanarak oluşturulan kıyı sulak alanlardır. Bunlar; koylar,lagünler,haliç gibi korunaklı alanlarda bulunurlar. Jeolojik katmanlar olarak gelgit düzlüğü nehir ağzında silt, kil ve deniz hayvanlarının tortu birikimi sonucunda çamura maruz kalarak katmanlar halinde görülebilirler. Bir gelgit düzlüğü içinde tortu çoğunlukla gelgit bölgesinin içindedir. Günde yaklaşık olarak iki kez çamura maruz kalırlar.

Gelgit bölgeyi ve gelgit bölgelerindeki tipik bölünmeleri gösteren gelgit ovasının krokisi.

Geçmişte gelgit daireleri sağlıksız, ekonomik anlamda önemsiz alanlar olarak kabul edilmiştir ve sık sık temizletilip tarım arazisi haline getirilmiştir. Özellikle birçok sığ gelgit düzlüğü alanları Wadden Denizi gibi yürüyüş sporu için popüler alanlardır. Almanya’nın Baltık Denizi kıyısındaki yerlerde gelgit düzlüğü gelgit etkisine maruz kalmamıştır fakat uzaktan gelen sığ rüzgarların itici hareketi suyu denize doğru itmektedir. Bu rüzgarlardan etkilenen gelgit düzlüğü Almanca Windwatts denir.

Ekoloji

Gelgitle tuz sazlıkları ve Mangrov ormanları ile birlikte gelgit daireleri önemli ekosistemlerdir. Genellikle yaban hayatı büyük bir nüfusa sahip olan on milyonlarca göçmen sahil kuşları kuzey yarım kürede üreme sitelerinden güney yarım kürede olmayan üreme alanlarına göç sağlayan önemli bir yaşam alanına sahiptir. Göçmen kuşlar, belirli yengeç türleri, yumuşakçalar ve balık için genellikle hayati önem taşır. İngiltere gelgit düzlüğünü bir biyolojik çeşitlilik, bir yaşam alanı olarak sınıflandırmıştır. Gelgit düzlüğü, bakımı kıyı erozyonu önlenmesinde önemlidir. Ancak gelgit düzlüğü, dünya çapında tahmini deniz seviyesi yükseldiği için kimyasal kirlilik tehdidi altındadır.

Stewart Island, Yeni Zelanda Oban yakınlarındaki Mudflats

Jeoloji

Bir çorak bölgede gelgit düzlüğü bataklık ve tuz tavası oluşturmaktadır. Bu alanlarda tortul katmanlar oluşturan kum ve çamur çeşitli oranlardadır ve deniz seviyesi değişiklikleri, kıyı tortul yataklarının birbiriyle ilişkili büyüme depolanma oranları (örnek olarak nehir yolu ile taşınan silt) ile beraber çökme oranlarına bağlanabilir. Gelgit barlarının yakınından başlayarak egemen kum katmanları gelgit kanalları boyunca giderek çamur hale gelir. Tortul tabakalar ince kum ve çamur katmanlar oluşturur. Bataklık, otsu bitkileri bol içerir. Çamur çatlakları, yaygın dalgalı yataklar oluşturur çünkü bataklıkta bol miktarda çürüyen bitki,  kömür/turba tabaka kökenleri vardır. Bunlar killi, siltli, ince lamine tabaka oluştururlar, siltin temel kaynağı nehirlerden gelmektedir.

Seçilen örnek alanlar

Kaynakça
  1. Dredging Indian River Lagoon Wetlands 1920 - 1950s
  2. Tidal flat habitats
  3. Mud crab (Scylla serrata) culture in tidal flats with existing mangroves
  4. Manko - Tidal Flat, Mangrove Forest
  5. Jump up to:a b c d e Reineck, H.E, and I.B Singh, Deposistional Sedimentary Enviornments, 2nd Ed. New York: Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 1980, pp. 418–428
  6. https://en.wikipedia.org/wiki/Mudflat 5 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Galeri
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.