Huneyn bin İshak

Huneyn bin İshak (d. 810[?]- ö. 873) Abbasi döneminde yaşamış ünlü bir mütercim ve hekimdir. Tam künyesi "Ebu Zeyd Huneyn bin İshak el-İbadi'"dir. Hristiyan bir Arap aşireti olan İbad'a mensuptur [1]. Arapça, Süryanice, Grekçe'yi çok iyi derecede bilen Huneyn, bu, dillerdeki yetkinliği ve tercümelerinin kalitesi sebebiyle Abbasi halifesi Memun döneminden El-Mutasım dönemine kadar Bağdat'a hekimlik ve mütercimlik yapmıştır [2]. Pehlevice bildiği rivayet edilse de ders aldığı kişi, Halil bin Ahmed (ö. 791), o dünyaya gelmeden ölmüştür [3]. İki oğlu vardır: Birinin adı Davut'tur ve çağında yetkin bir pratisyen hekim olarak tanınmıştır. Diğerinin adı ise İshak'tır ve İshak, babasından bile yetenekli tercüman olarak tanınmıştır [4];[5].

Huneyn bin Ishak

15 yaşında Bağdat'a giden [2] ve hocası İbn Maseveyh tarafından hakir bir tenkit yüzünden Bağdat'tan, iki yıl boyunca, ayrılmış ve Bizans'a giderek Grekçe'yi Homeros'tan ezbere şiir okuyacak kadar öğrenip geri dönmüştür [6]. Gabriel bin Buhtişu, Şakiroğulları ve halifelerin desteğiyle Grek bilim kitaplarını Arapça ve Süryanice'ye aktarmıştır. Bağdat sarayında -Beytü'l-Hikme'de- oğlu İshak, kız kardeşinin oğlu Hubeyş bin El-Hasan el-Asem, Yahya bin Harun, İsa bin Halid, İstefan bin Basil, İsa bin Yahya gibi; neredeyse tamamı Süryani olan [7]; mütercimlerle hem tercüme yapmış hem de onları yetiştirmiştir. Platon'un Cumhuriyet, Timaios ve Yasalar'nı; Aristoteles'in de beş kadar eserinin tercümesinde rol almıştır [8]. İlk tercümesi 17 yaşında iken Galenos'un bir eseriyle yapan Huneyn bin İshak, Galenos'un yüz kadar eserini Süryanice'ye elli kadarını da Arapça'ya tercüme etmiştir [9]. Devrinin en büyük hekimlerindendir ve bilinen en eski göz çizimleri ona aittir [10].

Kaynakça
Özel
  1. Yusif, 140
  2. Kumeyr, 136
  3. Katipoğlu, 377
  4. Zeydan, 310
  5. Yusif; 144
  6. Demirci, 116-117
  7. Doru, 47-48
  8. Demirci, 101-102
  9. Ülken, 115-123
  10. Sezgin, 19-20
Genel
  • Demirci, Mustafa, Beytü'l-Hikme Kuruluşu İşleyişi ve Etkiler, İnsan Yay., İstanbul 1996.
  • Doru, M. Nesim, Süryanilerde Felsefe, Yaba Yay., İstanbul 2012.
  • Katipoğlu, Hasan, "Huneyn b. İshak", 1998, TDVİA 18, s. 377-378
  • http://www.tdvia.org/dia/ayrmetin.php?idno=180380&idno2=c18021425+Haziran+2016+tarihinde+Wayback+Machine+sitesinde+arşivlendi. 22.05.2016 01:37).
  • Kumeyr, Yuhanna, İslâm Felsefesinin Kaynakları, trc. Fahrettin Olguner, Dergah Yay., İstanbul 1992.
  • Sezgin, Fuat, İslam'da Bilim ve Teknik IV, trc. Abdurrahman Adıy-Echard Neubauer, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Yay, İstanbul 2008.
  • Ülken, Hilmi Ziya, Uyanış Devrinde Tercümenin Rolü, İş Bankası Kültür Yay., İstanbul 2016.
  • Yusif, Efrem İsa, Mezopotamya'nın Bilim Öncüleri Süryani Tercüman ve Filozofları, trc. Mustafa Aslan, Doz Yay., İstanbul 2007.
  • Zeydan, Corci, İslâm Medeniyeti Tarihi III, trc. Zeki Megâmiz, Üçdal Yay., İstanbul 1973.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.