Komice
Komice (Komice: Коми кыв, Komi kıv), Ural dil ailesinin Perm dillerine ait bir dildir. Komice, birkaç lehçeleri ile tek dil olarak veya Perm dillerinin iki kolundan birini oluşturan yakından ilgili diller grubu[1] olarak kabul edilmektedir.
Komice | |
---|---|
Коми кыв | |
Ana dili olanlar | Rusya |
Bölge | Komi Cumhuriyeti, Perm Krayı, Kirov Oblastı |
Etnisite | Komiler |
Konuşan sayısı | 220,000 (2010) |
Dil ailesi |
Ural
|
Diyalektler |
Zıryanca
Yodzyakça
|
Yazı sistemi | Kiril |
Resmî durumu | |
Resmî dil | Komi Cumhuriyeti (Rusya) |
Dil kodları | |
ISO 639-1 | kv |
ISO 639-2 | kom |
ISO 639-3 | kom |
Komice'nin Zıryanca, Permyakça ve Yodzyakça olmak üzere üç diyalekti bulunmaktadır. Komice, 1940'lı yıllardan itibaren Kiril alfabesi ile yazılmakta olup Komi alfabesi Rus alfabesine ek olarak І ve Ӧ harflerini bulundurmaktadır. Komice, Rusça ile birlikte Komi Cumhuriyeti'nin resmi dilidir.
Alfabe
şimdiki alfabe:
А а | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ё ё |
Ж ж | З з | И и | І і | Й й | К к | Л л |
М м | Н н | О о | Ӧ ӧ | П п | Р р | С с |
Т т | У у | Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш |
Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ь ь | Э э | Ю ю | Я я |
Komice ve diğer Fin-Ogur dillerinin kıyaslamalı tablosu
Fin-Ogur, Ural uluslarının dilleri ile Türk dili arasında yakınlık olsa bile asıl yakınlık Moğol dillerile ile Fin-Ogur dilleri arasındadır. Türk dili iki yakın dilin arasında epey farklı bir dil olarak göçler neticesi oturmuştur. Güney Sibirya'daki Moğol uluslarının dilleri ile Güney Sibirya Fin-Ogur dilleri çok önceki bir zamanda komşu olup söz alışverişi yapmıştı.
Kiril alfabesi: Birebir karşılanmadığı için Kiril alfabelerin Latin karşılığı yazılmamıştır. Diğer Fin-Ogur dilleri ile kıyaslamalı tablo:
Komice | тӧлысь | выль | мам | чой | вой | ныр | куим | сьӧд | гӧрд | виж | турунвиж | кӧин |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Türkçe | ay | yeni | anne | kız kardeş | gece | burun | üç | kara | kızıl | sarı | yeşil | börü (kurt) |
Diğer Fin-Ogur dilleri | ||||||||||||
Permyakça | месяц, тӧлісь | виль | мамö | сой | ой | ныр | куим | сьӧд | гӧрд | веж | зелёнӧй, турунвеж | кӧин |
Udmurtça | толэзь | выль | мумы, нэнэ, анай | сузэр | уй | ныр | куинь | сьӧд | горд | ӵуж | вож | кион |
Marice | тылзе | у | ава | ака, шÿжар | йÿд | нер | кум | шем | йошкар | саре | ужар | пире |
Erzyanca | ков | од | ава | патяй | ве | судо, нерь (у животных рыло) | колмо | раужо | якстере | ожо | пижэ | верьгиз |
Mokşanca | ков | од | тядяй | сазор | ве | шалкха | колма | равжа | якстерь | тюжя | пиже | врьгаз |
Vepsçe | ku | uz’ | mam | sizar | ö | nena | koume | must | rusked | pakuine | vihand, viher | händikaz |
Karelce | kuu | uuzi | emä, muamo | sizär, čikko | yö | nenä, nokka (клюв) | kolme | mušta | ruskie | keldaine | vihrie | hukka |
Fince | kuu | uusi | äiti | sisar, sisko | yö | nenä, nokka клюв | kolme | musta | punainen | keltainen | vihreä | susi |
Estonca | kuu | uus | ema | õde, sõsar | öö | nina, nokk клюв | kolm | must | punane | kollane | roheline | hunt |
Livonca | kū | ūž | jemā; ǟma | sõzār | īe | nanā | kuolm | mustā | punni | vīri | ōļaz; mõltsi | suž [2] |
İngrice | kuu | uuz | emoi | siar | öö | nenä | kolt | mussa | punnain | keltain | haljaz, rohoin | suzi [3] |
Votça | kuu | vassõn | emä | sõzar | yy | nenä, nokka клюв | kõlmõd, kõm | mussa | kauniz | kõltain | rohoin | susi [4] |
Kildin Samice | ма̅нн | о̅дт | е̅ннҍ | вуэррьпенҍ | ыйй | нюннҍ | ко̅ллм | чо̅а̅ххпесь | ру̅ппьсесь | руччкесь | руэнн, руэнас | пальтӭсь, чиррм, скуммьп |
Mansice | э̅тпос | йильпи | сянь, а̅ӈкв | у̅вси, яныг яга̅ги (старшая); йигирись, мань яга̅ги, э̅сь (младшая) | э̅т, э̅ти | нёл | ху̅рум | сэ̅мыл | вы̅гыр, келп | восьрамхарпа | ня̅рппум оспа | ха̅йтнут, са̅лыпурнуй, салыуй [5] |
Hantıca | тылщ | илуп | анки | упи | атл | нюл | хэлум | питы | вырты | вусы | няртурн | пастывой |
Macarca | hónap | új | anya | lánytestvér | éj | orr | három | fekete | vörös, piros | sárga | zöld | farkas |
Ayrıca bakınız
Yararlı çalışmalar
- Bartens, Raija (2000). Permiläisten kielten rakenne ja kehitys (in Finnish). Helsinki: Suomalais-Ugrilainen Seura. ISBN 952-5150-55-0.
- Hausenberg, Anu-Reet (1998), "Komi", in Abondolo, Daniel, The Uralic Languages, London and New York: Routledge, pp. 305–326, ISBN 0-415-08198-X
- Nagyezsda Manova: Komi-zürjén nyelvkönyv. Studia uralo-altaica. Szeged, 1998.
- Nyikolaj Kuznyecov: Komi-magyar szótár. Savaria University Press, Szombathely, 2003.
- Nanovfszky György (szerk.): Nyelvrokonaink. Teleki László Alapítvány, Budapest, 2000. ISBN 9630034247
- Csepregi Márta (szerk.): Finnugor kalauz. Panoráma, 1998. ISBN 963-243-813-2
Kaynakça
- Saunders, Robert A.; Strukov, Vlad (2010). Historical Dictionary of the Russian Federation. Scarecrow Press. ss. 724. ISBN 9780810854758.
- "Šuvcāne V., Ernštreite I, Latviešu-lībiešu-angļu sarunvārdnīca, 1999, 9984-771-74-1, 69". 23 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2015.
- Чернявский В.,Ижорский язык (Самоучитель),2005
- Чернявский В.,Водский язык (Самоучитель),2005, 162
- Афанасьева К.В.,Русско-мансийский тематический словарь