Dolganca

Dolganca (Долган Тыла/Dolgan tıla, Сака-дулгаан тыла / Saka-Dulgaan tıla) Türk dillerinin Sibirya grubuna ait, Sahaca ile çok yakın olan, ağırlıklı olarak Dolganların konuştuğu dildir. Konuşucu sayısının azlığı nedeniyle tehlike altındadır. Taymır (veya Taymir) bölgesinde konuşulmaktadır.

Dolganca
Дулҕан, Һака
Telaffuz Dulğan, Haka
Bölge Sibirya
Etnisite Dolganlar
Konuşan sayısı 1,050  (2010)[1]
Dil ailesi
Yazı sistemi Kiril alfabesi
Dil kodları
ISO 639-3 dlg
Yakutça (koyu mavi) ve Dolganca (mavi)

Konuşucu sayıları

1989 yılında yapılan bir nüfus sayımında 6945 kişiden oluşan Dolgan halkının artık sadece 5100'ü Dolgancayı anadili olarak gösterdiği tespit edilmiştir. Bu sayımda ayrıca bazı Evenkler ve Nıganaslar (Samoyetler) Dolgancayı ikinci dili olarak göstermiştir. Bu yüzden Dolgancanın o yörede trafik dili olduğunu söyleyebiliriz. Ancak Dolganların kendileri dillerini Sahaca veya Yakutçanın bir lehçesi olarak görürler. 2010 yılı rakamlarına göre Dolgancayı konuşanların toplamı 1054 kişi olarak belirtilir[2].

Lehçeleri

Norilskay (Норильскай), Pasinskay (пясинскай), Avamskay (авамскай), Hatangskay (хатангскай уонна попигайскай) lehçelerine sahiptir.

Alfabe

Dolgancanın yazıya alınması 1920 yılında Latin alfabesi ile gerçekleşmiştir. 1940 yılından itibaren Yakutça için tasarlanmış olan özel bir kiril alfabesi Dolganca için de kullanılmaya başlanmıştır. Bunun yanında Rusların kullandığı Kiril alfabesi ile yazılan diğer bir şekli daha vardır.

Dolgan alfabesi: А а, Б б, В в, Г г, Д д, Дь дь, Е е, Ё ё, Ж ж, З з, И и, Иэ иэ, Й й, К к, Л л, М м, Н н, Ӈ ӈ, Ӈь ӈь, О о, Ө ө, П п, Р р, С с, Т т, У у, Уо уо, Ү ү, Үө үө, Ф ф, Х х, Һ һ, Ц ц, Ч ч, Ш ш, Щ щ, Ъ ъ, Ы ы, Ыа ыа, Ь ь, Э э, Ю ю, Я я

Günümüz Dolganca Alfabesi[3]

А а Б б В в Г г Д д Е е Ё ё Ж ж
З з И и Й й К к Һ һ Л л М м Н н
Ӈ ӈ О о Ө ө П п Р р С с Т т У у
Ү ү Ф ф Х х Ц ц Ч ч Ш ш Щ щ Ъ ъ
Ы ы Ь ь Э э Ю ю Я я

Kaynakça
  1. http://www.ethnologue.com/language/dlg
  2. "Arşivlenmiş kopya". 6 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2014.
  3. Аксенова Е. Е. Букварь. СПб, 2001

Ek okuma
  • Stachowski, M.: Dolganischer Wortschatz, Kraków 1993 (+ Dolganischer Wortschatz. Supplementband, Kraków 1998).
  • Stachowski, M.: Dolganische Wortbildung, Kraków 1997.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.