Manuil Komnenos (kuropalatis)

Manuil Komninos (Yunanca: Μανουήλ Κομνηνός, Manouēl Komnēnos; y. 1045 – 17 Nisan 1071) Bizanslı aristokrat ve askeri lider, İoannis Komnenos 'un en büyük oğlu, imparator I. Aleksios'un ağabeyidir. Evlilik yoluyla imparator Romen Diyojen'in akrabasıdır. 1070 ile 1071 yıllarında Selçuklu akınlarına karşı seferler ile görevlendirilmiştir. Bu görevi hastalık nedeniyle öldüğü Nisan 1071 tarihine kadar sürdürmüştür.

Manuil Komninos
Manuil Komninos ile Kuropalatis unvanı taşıyan kurşun mühür, savaşçı azizler Dimitrios ve Yorgi'yi gösteriyor
Doğum adı	Μανουήλ Κομνηνός
Doğum	y. 1045
Ölüm	17 Nisan 1071
Bağlılığı	Bizans İmparatorluğu
Savaşları/Çatışmaları	Küçük Asya'da Selçuklu akınlarına karşı seferler

Hayatı ve kariyeri

İoannis Komnenos ile Anna Dalassini'nin ilk doğan çocuklarıdır.[1] Doğum tarihi bilinmemektedir fakat 1068 yılında genç olarak tarif edilmiştir, bu nedenle yaklaşık 1045 doğmuş olmalıdır.[1] Henüz çocukken, Bizans aristokrasisinde gelenek olduğu şekilde o zamanlar doğu orduları komutanı (Domestikos tōn scholōn) babası tarafında savaş içinde eğitildi.[2] 1068 yılından itibaren yüksel saray olan protoproedros rütbesini aldı. Aynı yıl Romen Diyojen'in (h. 1068-1071) bir akrabası ile evlendi, imparator evlilik ile beraber onu kuropalatis rütbesine yükseltip, protostrator askeri makamına atadı.[3] Çiftin en az bir kız çocukları olmuştur, ismini büyük olasılıkla Manuil'in annesi Anna'dan almıştır.[4]

Protostrator olarak, doğu Küçük Asya'ya gerçekleşen Selçuklu akınları ile mücadele etmiştir. 1070'teki böyle bir çatışmada, gözü kara bir şekilde Türk kampına baskın yaptı ve mücadeleden sonra yakalandı. Esir düşmesi ordusunun yenilgisine ve iki yardımcısı ve kayınbirader Mihail Taronitis ve Nikiforos Melissenos'un yakalanmasına neden oldu.[5] Bizans kaynaklarında Chrysoskoulos olarak geçen Türk liderin önüne çıkarıldı, Manuil Türk liderin hırsını alevlendirip, görünürde hükümdarı olan Sultan Alp Arslan'a (h. 1063-1072) isyan etmesini sağladı. Gerçekten, Chrysoskoulos esirlerine Bizans başkenti Konstantinopolis'e eşlik etti, orada Romen Diyojen onları daha çok onurlandırdı.[6]

1071 baharında, Manuil ve Chrysoskoulos Selçuklulara karşı beraber bir sefere çıktılar fakat Manuil ağır bir kulak enfeksiyonu ile Bitinya'da hastalandı. Azalas Dağı'nda[7] bulunan Aliposlu Theotokos Manastırı'nda bulunan oğlunun yanına hızla hareket etti, ama ölmeden önce vedalaşmak için son anda ulaştı.[6] Manuil'in kardeşi imparator I. Aleksios'un (h. 1081-1118) karısı imparatoriçe İrini Dukena'nın kurduğu Hristos Filanthropos Manastırı'nın 12 yüzyıl tipikon'una göre[8] 17 Nisan günü ölmüştür. Tipikon'a göre bir sebastos olarak listelenmiştir ancak anakronizm daha saonraki bir uygulamayı yansıtmaktadır.[9]

Kaynakça

Özel

1. Varzos 1984, s. 61.
2. Varzos 1984, s. 61 (not 4).
3. Varzos 1984, ss. 61-62.
4. Varzos 1984, ss. 63-64.
5. Varzos 1984, ss. 62-63.
6. Varzos 1984, s. 63.
7. Kaplanoğlu 2019, s. 1.
8. Kouroupou & Vannier 2005, ss. 41ff..
9. Kouroupou & Vannier 2005, s. 60.

Genel

• Kouroupou, Matoula; Vannier, Jean-François (2005). "Commémoraisons des Comnènes dans le typikon liturgique du monastère du Christ Philanthrope (ms. Panaghia Kamariotissa 29)" [Commemorations of the Komnenoi in the liturgical typikon of the Monastery of Christ Philanthropos (ms. Panaghia Kamariotissa 29)]. Revue des études byzantines (Fransızca). Cilt 63. ss. 41-69. doi:10.3406/rebyz.2005.2305. 25 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2019.
• Varzos, Konstantinos (1984). Η Γενεαλογία των Κομνηνών [Komninosların Soyağacı] (PDF) (Yunanca). A. Selanik: Bizans Araştırmaları Merkezi. OCLC 834784634.
• Kaplanoğlu, Raif (2019), Azalas, bursa.com, erişim tarihi: 4 Eylül 2019, Antik dönemde, İznik yakınlarındaki bir dağ adıdır. Bu dağ olasılıkla İznik'in hemen güneyinde yer alan Avdan Dağı'dır. Anna Komnini de, yüzyılda bu dağdan söz eder. Ramsay ise bu dağı, Atzoula olarak anmaktadır. Olasılıkla Avdan adı bu isimden gelmektedir.