Uzman çavuş
Uzman çavuş, en az lise veya dengi okul mezunu olup muvazzaflık hizmetini çavuş rütbesi ile tamamlayanlardan, muvazzaflık hizmetini müteakip Türk Silahlı Kuvvetlerinin devamlılık arz eden teknik görev yerlerinde görev yapan, bu Kanun esaslarına göre istihdam edilenlerle, Yönetmelik'te belirtilen esaslara göre uzman onbaşılıktan uzman çavuşluğa geçirilen sözleşmeli personeldir.[1]
Uzman çavuşlar Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı emrinde görev yaparlar. Ayrıca uzman erbaşlar Özel Kuvvetler Komutanlığında da görev yapabilmektedir. TSK'daki kuvvet komutanlıkları emrinde görevli personel ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlığı emrindeki personelin görev yerleri farklılık gösterse de, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununun 3'üncü maddesinde belirtildiği şekilde uzman çavuşların görev ve istihdam yerleri devamlılık arz eden teknik, kritik görev yerleri ya da çavuş kadro görev yerleridir.[1] Ayrıca Milli Savunma veya İçişleri Bakanlıklarınca onaylanan uzman onbaşı ve uzman çavuş kadroları her yıl yayımlanarak duyurulur.[1] Uzman çavuşlar uzman onbaşı, sözleşmeli çavuş, çavuş, sözleşmeli onbaşı, onbaşı,sözleşmeli er ve erlerin üstü olup, cezaî müeyyideler ile yargılama usulü bakımından er ve erbaşların tâbi olduğu hükümlere tâbi olurlar.[2] Uzman çavuşların, aynı rütbedeki diğer bir uzman çavuş ile aralarında astlık üstlük ilişkisi yoktur.[2] Uzman erbaşlar, istihdam edildikleri kadro görevleri ile beraber 4/1/1961 tarihli ve 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununda erbaşlar için belirtilen görevleri de yaparlar. (md. 15) [2]
Özlük hakları
Uzman çavuşlar 10'uncu derecenin birinci kademesinden giriş yaparlar. Uzman onbaşılıktan uzman çavuşluğa terfi edenlerin intibakları, bulundukları derece ve kademenin bir üst derecesinin aynı kademesine yapılır. Uzman erbaşlardan görevde bulundukları süre içerisinde iki yıl süreli yükseköğrenimi tamamlayanlara bir kademe, üç yıl süreli yükseköğrenimi tamamlayanlara iki kademe, dört veya daha uzun süreli yükseköğrenimi tamamlayanlara ise bir derece verilir. Yükseköğrenim mezunu olmayan uzman erbaşlar, ikinci derecenin altıncı kademesine kadar ilerleyebilirler. Hizmete giriş derece ve kademeleri esas alınarak, başarılı olarak hizmet ettikleri her yıl için bir kademe ve her üç yıl için de bir derece verilir.[1] Uzman erbaşların barışta her yıl otuz gün yıllık planlı izin alma hakları vardır. Bu müddete yol dahil değildir. Ayrıca, kısa süreli mazeretlerde kullanılmak üzere on beş güne kadar yıllık mazeret izni verilebilir.
Uzman çavuşlar rütbe işareti olarak, uzman çavuş rütbe işaretini takarlar. Kışlık ve yazlık olarak haricî kıyafetleri, astsubay günlük elbisesinin; eğitim kıyafetleri ise, yaka ve rütbe işaretleri hariç astsubay eğitim elbisesinin aynısıdır.[3][4][5][6] En az on yıl görev yapıp Türk Silâhlı Kuvvetlerinden ayrılanlara, istifa veya istifa etmiş sayılmak suretiyle Türk Silâhlı Kuvvetlerinden ayrılan subay ve astsubaylar gibi; emeklilik durumunda ise, emekli subay ve astsubaylar gibi silah taşıma ruhsatı verilir.[1]
Uzman erbaşlar; iki yıldan az, beş yıldan fazla olmamak şartıyla sözleşme yaparak göreve başlar ve Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı ile ilgilendirilirler. Sözleşmelerini tamamladıktan sonra istekleri dâhilinde yapılacak sağlık kontrolünün ardından bir ila beş yıl arasında sözleşme yaparak görevlerine devam edebilirler. 205 sayılı Ordu Yardımlaşma Kurumu Kanunu hükümleri uyarınca, Türk Silahlı Kuvvetleri kadrolarında görevli bütün muvazzaf subay, sözleşmeli subay, askeri memur, muvazzaf astsubay, sözleşmeli astsubay ve uzman jandarmalar, OYAK’ın zorunlu daimi üyeleri iken; uzman erbaşlar OYAK’ın isteğe bağlı daimi üyesi olabilmektedir.[7]
Uzman çavuşlar geçmişte 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 92. maddesi uyarınca devlet memurluğuna geçiş yapabiliyorlardı. Ancak daha sonra yapılan değişiklik ile uzman çavuşların devlet memurluğuna geçişinde 7 yıl hizmet şartı getirilmiş, Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi söz konusu kanun hükmünün Anayasa'ya aykırı olmadığına karar vermiştir.[8] Görevde ve sivil olarak kendi imkânları ile satın aldıkları tabancalarını taşıyabilirler.[9]
Astsubaylığa geçirilmeleri
Uzman Erbaş Kanununun ilgili maddesinde yazılı şartları taşıyan uzman erbaşlardan, kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığının ihtiyaç duyacağı miktar kadarı, uzman erbaş yönetmeliğinde öngörülen sınavlarda başarılı olmak ve kazandıkları takdirde verilecek eğitimlerde başarılı olmak kaydıyla astsubay çavuşluğa nasbedilirler. Astsubaylığa geçirilenlerin mecburî hizmet süresi, ilk sözleşmelerinin onaylandığı tarihten itibaren on beş yıldır. Bu personelin uzman erbaşlıkta geçen hizmet süreleri, astsubay rütbe bekleme süresinden sayılmaz.[1] Ayrıca Astsubaylık sınavına girecek olan uzman çavuşlar Astsubay meslek yüksek okulu giriş sınavına başvuru tarihinde müracaatın yapıldığı yılın Ocak ayının ilk günü itibariyle yirmi beş yaşını bitirmemiş olmaları gerekmektedir.[2]
Uzman çavuş
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- "Uzman Erbaş Kanunu". mevzuat.gov.tr. 25 Mart 1986. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020.
- "Uzman Erbaş Yönetmeliği". mevzuat. mevzuat.gov.tr. 20 Eylül 2005. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020.
- "İnsan Kaynakları". Türk Silahlı Kuvvetleri. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020.
- "Jandarma Uzman Erbaş Rütbeleri". Jandarma Genel Komutanlığı. 7 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020.
- "Uzman Erbaş Rütbe İşaretleri". Türk Kara Kuvvetleri. 18 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020.
- "Uzman Erbaş Rütbe İşaretleri". Sahil Güvenlik Komutanlığı. 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020.
- "OYAK'a üye olmak". Ordu Yardımlaşma Kurumu. 13 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020.
- "Uzman erbaşlara, memurluğa atanmak için 7 yıl hizmet şartı getirilmesi Anayasa'ya aykırı mı?". Memurlar.net. 16 Ocak 2018. 16 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020.
- "Uzman çavuşlara beylik tabanca düzenlemesi". Hürriyet (gazete). 26 Kasım 2017. 10 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020.