Siyah Orfe (film)

Siyah Orfe
	Orfeu Negro
	"Siyah Orfe" (Orfeu Negro) filminin sinema afişi
Yönetmen	Marcel Camus
Yapımcı	Sacha Gordine
Senarist	Marcel Camus; Jacques Viot; Vinicius de Moraes (oyun)
Oyuncular	Breno Mello; Marpessa Dawn; Marcel Camus
Müzik	Antonio Carlos Jobim; Luiz Bonfá
Görüntü yönetmeni	Jean Bourgoin
Kurgu	Andrée Feix
Stüdyo	Dispat Films; Gemma; Tupan Filmes
Dağıtıcı	The Criterion Collection (DVD)
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Dram, komedi, fantezi,; aşk, trajedi
Renk	Renkli (Eastmancolor)
Yapım yılı	1959
Çıkış tarih(ler)i	12 Haziran 1959, Fransa; 1 Ocak 1962, Türkiye
Süre	107 dakika
Ülke	Fransa; Brezilya ; İtalya ortak yapımı.
Dil	Portekizce
Önceki film	Orphée (1950) (Jean Cocteau)
Devam filmi	Orfeu (1999) (Carlos Diegues)
Diğer adları	Siyah Orfe (Türkiye); Black Orpheus (ABD); Orphée Noir (Fransa); Orfeo Negro (İtalya-İspanya); Orfeu Negro (Almanya); Orfeu do Carnaval

Siyah Orfe 1959 Fransa Brezilya ve İtalya ortak yapımı romantik fantastik filmdir. Özgün adı Orfeu Negro dur. İngilizce konuşulan ülkelerde Black Orpheus adı ile gösterime sunulmuştur. Film Türkiye'de 1 Ocak 1962'de gösterime girmiştir.[1]

Vinicius de Moraes'ın konusunu Yunan Mitolojisi'nden aldığı 1954 tarihli Orfeu da Conceição adlı oyunundan senaryosunu Marcel Camus ve Jacques Viot'un birlikte uyarlayıp yazdıkları filmin yönetmeni de Marcel Camus'dur. Camus'nun ayrıca filmde bir rolü de vardır. Filmin diğer oyuncuları ise Breno Mello, Marpessa Dawn, Fausto Guerzoni ve Lourdes de Oliveira'dır. Yunan mitolojisinde yer alan Orfe ve Öridis (Orpheus ve Eurydice) efsanesinin karnavallar diyarı Rio de Janeiro'ya uyarlanmış şeklidir. Gerçek mekanlarda genelde amatör oyuncuların yer aldığı sahnelerin yeni gerçekçi filmler tarzında çekildiği filmin bir özelliği de kadrosunun neredeyse tamamının siyahi oyunculardan oluşmuş olmasıdır. Bu o tarihte uluslararası bir film için alışılmadık bir özellikti ve bu açıdan da "siyah orfe" devrimci bir film olarak nitelendirildi. Filmin Brezilya folklorünü canlı bir şekilde aktaran çok renkli görüntüleri Jean Bourgoin'a aittir. Film en çok da müziği ile hafızalara kazınmıştır. Filmin müziklerini Brezilya müziği Bossa Nova'nın efsane kralı Antonio Carlos Jobim ve Luiz Bonfá birlikte yapmışlardır. Özellikle de bu film için bestelenmiş iki müzik parçası, Manhã de Carnaval ve A felicidade zamanla klasikleşmiş ve birçok sanatçı tarafından defalarca seslendirilmişti. Filmin bazı afişlerinde de kullanılan tanıtım sloganı şuydu: "Bossa Nova'yı dünyaya tanıtan film". Film 1959 yılında Cannes Film Festivali 'nde Altın Palmiye ödülünü kazandı. 1960 yılında ise Yabancı Dilde En İyi Film Akademi Ödülü ile aynı kategoride Altın Küre ödülüne layık görüldü.[2]

Özet

Orfeo (Breno Mello) Brezilya'nın Rio de Janeiro kentinde tramvay kondüktörüdür. Çevresinde bir playboy olarak tanınan Orfeo,Mira (Lourdes de Oliveira)ile nişanlıdır ama sürekli olarak ondan kaçar çünkü çevresinde onca kadın varken evliliğin kendisi için henüz erken olduğunu düşünür. Rio'da karnaval mevsimi gelmiştir. Karnavala katılmayı planlayan Orfeo nikâh yüzüğü almak için ayırdığı para ile rehinciye vermiş olduğu gitarını geri alır. Karnaval sırasında Eurydice (Marpessa Dawn)'i görür ve ona aşık olur. Eurydice de köyündeki aşığını terkederek Rio'ya kaçmıştır. Ancak öfkeli aşığı "ölüm meleği" kıyafetinde peşine düşmüştür. Orfeo'nun tüm çabaları Eurydice'i eski aşığının gazabından korumaya yetmez. Öfkeli aşık ortaya çıkar ve Eurydice'i öldürür. Aşkını geri getirme umudu ile Orfeo "cehennem" e (yani Rio morguna) girer.

Oyuncu Kadrosu

Breno Mello ... Orfeo
Marpessa Dawn ... Eurydice
Marcel Camus ... Ernesto
Fausto Guerzoni ... Fausto
Lourdes de Oliveira ... Mira
Léa Garcia ... Serafina
Ademar Da Silva ... Ölüm
Alexandro Constantino ... Hermes
Waldemar De Souza ... Chico
Jorge Dos Santos ... Benedito
Aurino Cassiano ... Zeca

Filmin 1959 tarihli Soundtrack albümü kapağı.

Film Hakkında Notlar

Bu film 35mm negatife çekildiği halde bazı baskıları görüntü kalitesinde avantaj sağlamayacağı bilindiği halde 70mm pozitife büyütülerek basılmıştır. Bunun bir nedeni de 35mm baskıların mono veya stereo ses kuşağına sahip olmalarına karşın 70mm baskılarda 6 kanal ses kuşağının olmasıdır. Filmin önemli bir özelliği olan müziğini daha iyi vurgulamak açısından bu seçim yapılmıştır.
Filmin iki versiyonu daha vardır. Biri Jean Cocteau'nun 1950'de çektiği Fransız filmi Orphée'dir. Diğeri ise Carlos Diegues'in 1999'da yaptığı Brezilya filmi Orfeu'dur.
Film Rio de Janeiro, Brezilya'da 4 ayda çekilmiştir. Çekimler 1958 yılının Ağustos-Aralık ayları arasında tamamlanmıştır.

Filmin Müziği

"Siyah Orfe" nin müziklerinin çoğunun bestesi Antônio Carlos Jobim'e aittir. Sadece iki tanesinin bestesi Luiz Bonfá'ya aittir. Bunlardan Manhã De Carnaval (Karnaval sabahı anlamına gelmektedir)'ın sözleri de filmin dili gibi Portekizcedir. "Manhã De Carnaval" şarkısı İngilizce konuşulan ülkelerde "A Day in the Life of a Fool" veya kısaca "Black Orpheus" adıyla da tanınır. Brezilya'ya özgü bir müzik türü olan Bossa Nova tarzındaki parça 1959 yılında bütün dünyada hit olmuş ve caz sanatçılarından klasik müzik sanatçılarına kadar birçok şarkıcı parçayı defalarca seslendirmişlerdir. Bunların arasında ilk akla gelenler Chet Atkins, John McLaughlin, Joan Baez, George Benson, Placido Domingo, Julio Iglesias ve Stan Getz'tir. Filmdeki diğer Bonfá bestesi ise Samba de Orfeo'dur. Bu filmden sonra Bossa Nova adı verilen Brezilya müziği bütün dünyada yaygın bir şekilde tanınmış ve sevilmiştir.
21 Aralık 1959 tarihinde Verve etiketi ile çıkmış özgün soundtrack albümünde şu parçalar yer almaktadır:

Generique
A Felicidade
Frevo
O Nosso Amor
O Nosso Amor
Manha De Carnaval
Scene Du Lever Du Soleil
Manha De Carnaval
Scenes De La Macumba
O Nosso Amor
Manha De Carnaval
Samba De Orfeo
Batterie De Cappela
Bola Sete Medley: Manha De Carnaval/A Felicidade/Samba De Orfeo

Bu soundtrack albümü çıktığı yıl en çok satanlar listesinden hiç inmedi.

Filmin Ödülleri

Kazandığı Ödüller

1959 Cannes Film Festivali - Altın Palmiye Ödülü - Marcel Camus
1960 Oscar - Yabancı Dilde En İyi Film Akademi Ödülü
1960 Altın Küre - En İyi Yabancı Film Ödülü

Adaylıkları

1961 BAFTA - En İyi Film Ödülü - Marcel Camus

Kaynakça

"Milliyet Gazetesi Arşivi". milliyet.com.tr. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2010.
http://www.imdb.com/title/tt0053146/awards

Dış bağlantılar

IMDb'de Orfeu Negro
Filmin müziklerinden kısa bölümler dinlemek için

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] "Milliyet Gazetesi Arşivi". milliyet.com.tr. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2010.

[2] ttp://www.imdb.com/title/tt0053146/awards

Altın Palmiye kazanan filmler
1939-1959	Union Pacific (1939) • Iris and the Lieutenant (1946) • The Lost Weekend (1946) • The Red Meadows (1946) • Brief Encounter (1946) • Maria Candelaria (1946) • Neecha Nagar (1946) • The Turning Point (1946) • La Symphonie Pastorale (1946) • The Last Chance (1946) • Men Without Wings (1946) • Roma, Açık Şehir (1946) • Üçüncü Adam (1949) • Miss Julie (1951) • Milano'da Mucize (1951) • The Tragedy of Othello: The Moor of Venice (1952) • Two Cents Worth of Hope (1952) • The Wages of Fear (1953) • Gate of Hell (1954) • Marty (1955) • The Silent World (1956) • Friendly Persuasion (1957) • Leylekler Uçarken (1958) • Siyah Orfe (1959)
1960-1979	Tatlı Hayat (1960) • The Long Absence (1961) • Viridiana (1961) • O Pagador de Promessas (1962) • Leopar (1963) • Cherbourg Şemsiyeleri (1964) • The Knack ...and How to Get It (1965) • A Man and a Woman (1966) • The Birds, the Bees and the Italians (1966) • Cinayeti Gördüm (1967) • if.... (1969) • Cephede Eğlence (1970) • The Go-Between (1971) • The Working Class Goes to Heaven (1972) • The Mattei Affair (1972) • The Hireling (1973) • Scarecrow (1973) • Konuşma (1974) • Chronicle of the Years of Fire (1975) • Taksi Şoförü (1976) • Padre Padrone (1977) • The Tree of Wooden Clogs (1978) • Kıyamet (1979) • Teneke Trampet (1979)
1980-1999	Bütün O Jazz (1980) • Kagemuşa (1980) • Człowiek z żelaza (1981) • Kayıp (1982) • Yol (1982) • Narayama Türküsü (1983) • Paris, Texas (1984) • Babam İş Gezisinde (1985) • Misyon (1986) • Şeytanın Güneşi Altında (1987) • Fatih Pelle (1988) • Seks Yalanları (1989) • Vahşi Duygular (1990) • Barton Fink (1991) • Den goda viljan (1992) • Bàwáng bié jī (1993) • Piyano (1993) • Ucuz Roman (1994) • Yeraltı (1995) • Sırlar ve Yalanlar (1996) • Kirazın Tadı (1997) • The Eel (1997) • Sonsuzluk ve Bir Gün (1998) • Rosetta (1999)
2000-2019	Karanlıkta Dans (2000) • Oğul Odası (2001) • Piyanist (2002) • Fil (2003) • Fahrenheit 9/11 (2004) • L'Enfant (2005) • Özgürlük Rüzgarı (2006) • 4 Ay, 3 Hafta, 2 Gün (2007) • Sınıf (2008) • Beyaz Bant (2009) • Amcam Önceki Hayatlarını Hatırlıyor (2010) • Hayat Ağacı (2011) • Aşk (2012) • Mavi En Sıcak Renktir (2013) • Kış Uykusu (2014) • Dheepan (2015) • Ben, Daniel Blake (2016) • Kare (2017) • Arakçılar (2018) • Parazit (2019)

Yabancı Dilde En İyi Film Akademi Ödülü kazananlar
1947–1955 (Onur)	1947: Shoe-Shine – Vittorio De Sica 1948: Monsieur Vincent – Maurice Cloche 1949: Bisiklet Hırsızları – Vittorio De Sica 1950: The Walls of Malapaga – René Clément 1951: Raşomon (film) – Akira Kurosava 1952: Forbidden Games – René Clément 1954: Gate of Hell – Teinosuke Kinugasa 1955: Samurai, The Legend of Musashi – Hiroshi Inagaki
1956–1959	1956: Sonsuz Sokaklar (film, 1954) – Federico Fellini 1957: Cabiria'nın Geceleri – Federico Fellini 1958: My Uncle – Jacques Tati 1959: Siyah Orfe (film) – Marcel Camus
1960'lar	1960: The Virgin Spring – Ingmar Bergman 1961: Through a Glass Darkly – Ingmar Bergman 1962: Sundays and Cybele – Serge Bourguignon 1963: 8½ – Federico Fellini 1964: Dün, Bugün, Yarın – Vittorio De Sica 1965: The Shop on Main Street – Ján Kadár & Elmar Klos 1966: A Man and a Woman – Claude Lelouch 1967: Closely Watched Trains – Jiří Menzel 1968: War and Peace – Sergey Bondarçuk 1969: Z – Costa-Gavras
1970'ler	1970: Investigation of a Citizen Above Suspicion – Elio Petri 1971: The Garden of the Finzi Continis – Vittorio De Sica 1972: The Discreet Charm of the Bourgeoisie – Luis Buñuel 1973: Day for Night – François Truffaut 1974: Amarcord – Federico Fellini 1975: Dersu Uzala – Akira Kurosava 1976: Black and White in Color – Jean-Jacques Annaud 1977: Madame Rosa – Moshé Mizrahi 1978: Get Out Your Handkerchiefs – Bertrand Blier 1979: The Tin Drum – Volker Schlöndorff
1980'ler	1980: Aşk Gözyaşlarına İnanmıyor – Vladimir Menshov 1981: Mephisto – István Szabó 1982: Volver a Empezar ('To Begin Again') – José Luis Garci 1983: Fanny and Alexander – Ingmar Bergman 1984: Dangerous Moves – Richard Dembo 1985: The Official Story – Luis Puenzo 1986: The Assault – Fons Rademakers 1987: Babette's Feast – Gabriel Axel 1988: Pelle the Conqueror – Bille August 1989: Cennet Sineması – Giuseppe Tornatore
1990'lar	1990: Umuda Yolculuk – Xavier Koller 1991: Mediterraneo – Gabriele Salvatores 1992: Indochine – Régis Wargnier 1993: Belle Époque – Fernando Trueba 1994: Güneş Yanığı – Nikita Mikhalkov 1995: Antonia's Line – Marleen Gorris 1996: Kolya – Jan Svěrák 1997: Karakter – Mike van Diem 1998: Hayat Güzeldir – Roberto Benigni 1999: Annem Hakkında Her Şey – Pedro Almodóvar
2000'ler	2000: Kaplan ve Ejderha – Ang Lee 2001: Tarafsız Bölge (film) – Danis Tanović 2002: Afrika'nın Hiçbir Yerinde – Caroline Link 2003: Barbarların İstilâsı – Denys Arcand 2004: İçimdeki Deniz – Alejandro Amenábar 2005: Tsotsi – Gavin Hood 2006: Başkalarının Hayatı – Florian Henckel von Donnersmarck 2007: Kalpazanlar – Stefan Ruzowitzky 2008: Son Veda – Yōjirō Takita 2009: Gözlerindeki Sır – Juan J. Campanella
2010'lar	2010: Daha İyi Bir Dünyada – Susanne Bier 2011: Bir Ayrılık – Asgar Ferhadi 2012: Aşk – Michael Haneke 2013: Muhteşem Güzellik – Paolo Sorrentino 2014: Ida – Paweł Pawlikowski 2015: Saul'un Oğlu – László Nemes 2016: Satıcı - Asgar Ferhadi 2017: Muhteşem Kadın – Sebastián Lelio 2018: Roma – Alfonso Cuarón 2019: Parazit - Bong Joon-ho