Türk Hamam Müzesi
Türk Hamam Müzesi; Ankara'nın Beypazarı ilçesinde bulunan bir müzedir. Gazi Üniversitesi'nde Türk kültürüne ve müzeciliğe yönelik dersler veren akademisyen Sema Demir tarafından kurulan müze, teması bakımından bu alanda Türkiye'nin ilk hamam müzesi olma özelliğini taşımaktadır.[1][2] 9 Haziran 2012 tarihinde, ilçede bulunan ve 16. yüzyılda Kanunî Sultan Süleyman döneminde yaptırılmış olan Rüstem Paşa Hamamı'nda[3] açılan müzenin temel amacı; Türk hamam kültürünü belgelemek ve sergileyerek geleceğe aktarmaktır. Bu bağlamda sadece objelerden oluşmamakta; müzede görev yapan anlatıcı ve rehberler bu geleneği çeşitli oyunlar ve canlandırmalar sergileyerek uygulamalı bir şekilde ziyaretçilere aktarmaktadır. Hamam kültürüne ait takunyalar, bakır taslar, ibrikler, peştamallar, hamamcı minderleri, havlular, keseler ve daha birçok nesne gösterime sunulurken; hamam anası, hamam babası, külhanbeyi gibi kavramlar hakkında da bilgiler verilmektedir.[4][5]
| Türk Hamam Müzesi | |
|---|---|
| Rüstem Paşa Hamamı | |
| Açılış | 9 Haziran 2012) |
| Konum | Beypazarı, Ankara, Türkiye |
| Tür | Hamam müzesi |
| Koleksiyon(lar) |
Türk hamam kültürünü belgeleyen ve sergileyen
|
| Küratör | Sema Demir |
| Kurucu | Sema Demir |
| Toplu ulaşım |
 |
| Otopark? | Yok |
| Resmî site | Resmî site |
Müzenin bölümleri[6]
Soğukluk
Halk arasında daha çok "soyunmalık" olarak bilinen soğukluk, hamama gelen insanların kıyafetlerini çıkartıp peştamallara sarınarak yıkanmaya hazırlanmaları için bir soyunma odası görevi görmektedir. Müzenin bu bölümünde ipek peştamallar, gümüş işlemeli nalınlar, hamam tasları, gülabdanlar, sürmedanlar, buhurdanlar ve hamam bohçaları sergilenmektedir.
Ilıklık
Ilıklıklar, insanların soğuk bir ortamdayken aniden sıcağa girip rahatsızlanmamaları düşünülerek hamamlara eklenmiş bir geçiş bölümüdür. Buralarda sıcaklık dışarıya göre biraz daha yüksek ve içeriye göre nispeten düşük olur. Sıcağa dayanamayanlar, yaşlılar ve yeni gelinler genelde bu kısmı kullanırlar. Müzenin bu bölümünde havlu takımları, sedef kakmalı ve gümüş işlemeli nalınlar, el yapımı zeytinyağlı sabunlar sergilenmektedir.
Tıraşlık
Genelde ılıklık bölümünün yanında bulunan tıraşlıklar, insanların kişisel bakımlarını yapması için kullanılır. Bazen seyyar berberlerin de bulunabildiği bu kısımlarda saç ve sakal tıraşı yapılmasının yanı sıra sülük, hacamat gibi geleneksel tedavi yöntemleri de uygulanmaktadır. Müzenin bu bölümünde usturalar, stiller, berber leğenleri, kupalar, köseler ve zırnıklar sergilenmektedir.
Sıcaklık
Bir hamamın külhana en yakın ve en sıcak yeri olan kısmı sıcaklıktır. Müzede bu bölüm damat ve gelin hamamı olmak üzere ikiye ayrılmış ve her iki ritüelde gerçekleşen olayları anlatan sergiler kurulmuştur. Ayrıca gümüş işlemeli fildişi taraklar, peştamallar, sabunluklar ve kavatalar da burada sergilenmektedir.
Külhan
Külhanlar hamamı ve hamam suyunu ısıtan ateşin yandığı bölümlerdir. Külhanbeyleri ise bu kısımlarda görev yapan insanlara verilen addır. Müzenin bu bölümünde hamam aktif olarak kullanılmadığı için ateş yanmasa da, buranın çalışma prensibini açıklayan bir sergi ve bir adet kafe bulunmaktadır.
Kaynakça
- https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/ankara/gezilecekyer/turk-hamam-muzes
- https://www.sabah.com.tr/turizm/2012/07/09/turkiyenin-ilk-hamam-muzesi-acildi
- http://web2.bilkent.edu.tr/bilkentpost/2017/04/30/beypazari-turk-hamami-muzesi/
- "Arşivlenmiş kopya". 27 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2018.
- http://www.ankaraka.org.tr/tr/tarihi-ilce-beypazarina-hamam-muzesi_1925.html
- http://www.turkhamammuzesi.com/Sayfalar.aspx?id=518