Elmadağ, Ankara

Elmadağ
İlçe
Türkiye'de bulunduğu yer
Ülke	Türkiye
İdare
• Kaymakam	Alper Tanrısever
• Belediye başkanı	Adem Barış Aşkın (CHP)
Yüzölçümü
• Toplam	569 km² (219 mil²)
Rakım	1.135 m (3.723 ft)
Nüfus  (2018)
• Toplam	45,349
• Kır	-
• Şehir	-
Zaman dilimi	UTC+03.00 (UDAZD)
Posta kodu	06780
İl alan kodu	0312
İl plaka kodu	06
Resmî site Belediye YerelNET

Elmadağ, Ankara'nın ilçelerinden biridir.

Coğrafya

İç Anadolu Bölgesinin yukarı Sakarya bölümünde yer alan Elmadağ Ankara’nın 41 km doğusunda adını aldığı Elmadağ’ın Kuzeydoğu eteklerinde kurulmuş; çok eski bir yerleşim alanıdır.

Yapılan arkeolojik araştırmalardan elde edilen prehistorik eserler, Elmadağ ve çevresinin çok eski medeniyetlere sahne olduğunu göstermektedir. Bu araştırmalara göre MÖ 547'ye kadar Frigler ve Lidyalılar, MÖ 84'e kadar Persler ve değişik kavimlerin varlıklarını sürdürdüğü yöre bu tarihten sonra Roma İmparatorluğunun eline geçmiştir. 1071 Malazgirt savaşından sonra Anadolu’ya yerleşmeye başlayan Türkler 1073’ten sonra yörede etkin olmuşlardır. Anadolu’ya yapılan Moğol saldırılarından da nasibini alan yöre Moğol İmparatoru Baycu Noyan komutasındaki Moğol ordusu tarafından yakılıp yıkılmıştır.

Denizden yüksekliği 1135 m olan ve oldukça engebeli bir topoğrafyaya sahip olan ilçemizin batısı kısmen düzlüktür. Her tarafından derin vadilerle yarılmış yaylalar üzerinde aşınmış tepeler ve sırtlar yer alır. Güney batısında 1862 m yüksekliğe sahip Elmadağ, kuzeyinde ise 1995 m yüksekliğinde kütle halinde İdris Dağı bulunur. İlçeyi boydan boya geçerek akan ve kuzeyde Kızılırmak ile birleşen Kargalı Deresi kar ve yağmur suları ile beslenen düzensiz bir rejime sahip bir akarsudur.

İlçemiz Perme-Trias yaşlı kalkerlerle, plosen formasyonları üzerinde yer alır. Bu alanın büyük bir kısmı mermerleşmiş beyaz kalker ile kaplıdır. Bazı kısımlarında ince kil tabakaları bulunur. Kalker tabakaları doğuda ve güneyde; yüzeyde görülürken batıya gidildikçe üzeri örtü tabakaları ile kaplıdır. Kargalı deresi çevresinde dar bir şerit halinde kalınlığı fazla olmayan alivyal topraklar yer alır. Kuzeybatısında plosene ait kırmızımsı esmer renkli killi seriler bulunur.

Yöre kışları soğuk ve sert geçen karasal iklimin etkisi altındadır. Yüksek ve dağlarla çevrili olması sebebiyle gece-gündüz ve yaz-kış sıcaklıkları arasında büyük farklılıklar görülür. Kar yağışları Kasım ayında başlayıp Nisan ayına kadar sürer. En fazla yağış Ocak ayında görülür. Sonbahar mevsiminin son aylarında sis vardır. Rüzgâr her yönden esse de Güneydoğu yönünden esen rüzgâr daha etkilidir.

Tarihçe ve tarihî eserler

İlçemizin kuruluş tarihinin nereye kadar uzandığı kesin olarak bilinmemektedir. İlçemizin yakınında Sungur yakınlarında bulunan heykel, küp, çanak, çömlek gibi kalıntılar incelendiğinde buranın çok eski dönemlerde yerleşmelere sahne olduğu anlaşılmaktadır. Bunlardan Hygeia (Sağlık Tanrısının Kızı Roma Dönemi) ve Asklepios (Sağlık Tanrısı Roma Dönemi) heykelleri Roma Dönemine, Yenipınar Mahallesi'ndeki Aşağı Cami Osmanlı Dönemine ait kalıntılardır.

İlçemizin yerleşmesine ait ilk belgeleri yaklaşık 400 yıl önce düzenlenen Ankara Şer'iye Mahkemesi sicillerinde görüyoruz. Yozgat Köyü adı ile anılan Elmadağ, bu dönemde Ankara'ya bağlı bir yerleşim yeri idi. Bu kayıtlardan Elmadağ' da kervanların konakladıkları bir Derbent Köyü olduğu belirtilmektedir. İlk yerleşme bugünkü Yenipınar ve Yenidoğan Mahallelerinde olmuştur.

1785-1809 yılları arasında Ankara Sancağı, 13 kazadan meydana geliyordu. Bunlardan Kasaba-i Bala ve Çukurcak Nahiyesine bağlı Yozgat Köyü (Asi Yozgat) görülmektedir. 1902 Yılında Ankara Vilayeti Salhanesi'nde Ankara İlinin 5 Sancak ve 21 Kazadan oluştuğu belirtilmektedir. Asi Yozgat, bu sancaklardan biri olan Ankara merkez sancağına bağlı Bala Kazasına ait bir mahalledir. Kurtuluş Savaşına her şeyi ile katılan Elmadağlılar Atatürk Ankara'ya geldiğinde O' nu karşılayan Seymen Alayı' nın içerisinde de varlıklarını göstermişlerdir.

Yapılan arkeolojik araştırmalardan elde edilen prehistorik eserler, Elmadağ ve çevresinin çok eski medeniyetlere sahne olduğunu göstermektedir.. Bu araştırmalara göre MÖ 547'ye kadar Frigler ve Lidyalılar, MÖ 84'e kadar Persler ve değişik kavimlerin varlıklarını sürdürdüğü yöre bu tarihten sonra Roma İmparatorluğunun eline geçmiştir. l07l Malazgirt savaşından sonra Anadolu’ya yerleşmeye başlayan Türkler l073’ten sonra yörede etkin olmuşlardır. Anadolu’ya yapılan Moğol saldırılarından da nasibini alan yöre Moğol İmparatoru Boycu Noyan komutasındaki Moğol ordusu tarafından yakılıp yıkılmıştır.

İlçe merkezinde hâlen devam eden tandır ekmeği yapımı Selçuklulardan günümüze kadar devam ettiği sanılmaktadır. Yine kökü Selçuklulara kadar uzanan halıcılık, el dokuması, kilim, heybe ve çantalar kültürümüzün zenginliklerini günümüze kadar getirmiştir.

Nüfus

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1965[1]	20.526	9.000	11.526
1970[2]	23.852	11.196	12.656
1975[3]	25.893	12.666	13.227
1980[4]	30.354	15.111	15.243
1985[5]	32.967	17.019	15.948
1990[6]	38.032	19.490	18.542
2000[7]	43.374	22.518	20.856
2007[8]	48.013	27.060	20.953
2008[9]	42.511	41.238	1.273
2009[10]	42.503	41.286	1.217
2010[11]	43.311	42.099	1.212
2011[12]	44.140	42.952	1.188
2012[13]	43.856	42.674	1.182
2013[14]	43.873	43.873	veri yok
2014[15]	43.666	43.666	veri yok
2015[16]	43.776	43.776	veri yok
2016[17]	44.166	44.166	Veri yok
2019[18]	45.557	45.557	veri yok

Mahalleler

Elmadağ'ın 30 mahallesinin 10'u merkezde bulunmaktadır. Merkez mahallelerinde 24.522 kişi   (% 54) yaşamaktadır. En uzak mahallesi ise 29,3 km uzaklıktaki Süleymanlı'dır. İlçede nüfusu en fazla olan, 6.826 kişi ile Hasanoğlan Bahçelievler mahallesidir.  Elmadağ'ın'un nüfusu 2017 yılında % 3,05 artmıştır.[19]

Elmadağ ilçesinin mahallelerinin ilçeye uzaklığı, rakımı ve nüfusu

Sıra	Mahalle	Km*	Rakım	Nüfus
[20]	[19]	2018	2019
1	Gümüşpala Mah.	1,0		2.712	2.786
2	İsmetpaşa Mah.	0,4		3.876	4.216
3	Kurtuluş Mah.	1,0		4.282	4.164
4	Tatlıca Mah.	1,4		4.542	4.518
5	Yenice Mah.	0,8		1.814	1.717
6	Yenidoğan Mah.	2,4		893	781
7	Yenimahalle Mah.	3,7		637	618
8	Yenipınar Mah.	0,8		1.442	1.446
9	Kemalpaşa Mah.	3,6		3.660	3.709
10	Üçevler Mah.	3,0		664	635
	Elmadağ (Merkez)		1.180	24.522	24.590
11	Akçaali Mah.	19,7	1.386	266	275
12	Aşağıkamışlı Mah.	23,8	980	214	192
13	Deliler Mah.	21,9	917	214	222
14	Ediğe Mah.	13,4	976	91	83
15	Hasanoğlan Bahçelievler Mah.	12,1	1.165	6.398	6.826
16	Hasanoğlan Fatih Mah.	12,3	1.165	1.441	1.461
17	Hasanoğlan Havuzbaşı Mah.	12,0	1.165	2.029	1.940
18	İstasyon Mah.	12,4	1.160	1.231	2.318
19	Karacahasan Mah.	13,3	1.012	269	251
20	Kayadibi Mah.	12,0	800	444	432
21	Kuşçuali Mah.	15,6	932	164	167
22	Lalabel Mah.	6,9	1.182	1.519	1.493
23	Muzaffer Ekşi Mah.	12,7	1.192	1.624	1.527
24	Seyitcemali Mah.	9,3	1.190	1.130	1.201
25	Süleymanlı Mah.	29,3	918	202	219
26	Şehitlik Mah.	13,9	1.185	937	907
27	Taburlar Mah.	24,9	950	178	164
28	Tekke Mah.	28,2	1.359	123	126
29	Yeşildere Fatih Mah.	9,3	1.188	1.126	1.078
30	Yukarıkamışlı Mah.	25,6	1.092	44	41
	Elmadağ (merkez dışı)			19.644	20.923
	Elmadağ (ilçe)			44.166	45.513

Km,  kaymakamlığa olan uzaklıktır.

Yönetim

Belediye başkanları

Yıl	Ad	Parti
1984	Şevket Kurusakız	Bağımsız
1989	Ömer Ağa Kurt	SHP
1994	Ömer Ağa Kurt	SHP
1999	Zeki Yağdıran	MHP
2004	Ömer Ağa Kurt	CHP
2009	Gazi Şahin	AK Parti
2014	Gazi Şahin	AK Parti[21]
2019	Adem Barış Aşkın	CHP

Yer tabakası

İlçemiz Perme-Trias yaşlı kalkerlerle, plosen formasyonları üzerinde yer alır. Bu alanın büyük bir kısmı mermerleşmiş beyaz kalker ile kaplıdır. Bazı kısımlarında ince kil tabakaları bulunur. Kalker tabakaları doğuda ve güneyde; yüzeyde görülürken batıya gidildikçe üzeri örtü tabakaları ile kaplıdır. Kargalı deresi çevresinde dar bir şerit halinde kalınlığı fazla olmayan alivyal topraklar yer alır. Kuzeybatısında plosene ait kırmızımsı esmer renkli killi seriler bulunur.

İklim

Yöre kışları soğuk ve sert geçen karasal iklimin etkisi altındadır. Yüksek ve dağlarla çevrili olması sebebiyle gece-gündüz ve yaz-kış sıcaklıkları arasında büyük farklılıklar görülür.

Kar yağışları Kasım ayında başlayıp Nisan ayına kadar sürer. En fazla yağış Ocak ayında görülür. Sonbahar mevsiminin son aylarında sis vardır. Rüzgâr her yönden esse de Güneydoğu yönünden esen rüzgâr daha etkilidir.

İdari durum

573 km² lik bir alan üzerinde kurulmuş olan ilçemiz; güneyinde Bala, kuzeyinde Akyurt ve Kalecik, batısında Mamak ve Altindag ilçeleri, doğusunda ise Kırıkkale ili ile çevrili bulunmaktadır. Kuruluş tarihi kesin belli olmamakla birlikte ilk olarak eski Yozgat adıyla köy olarak kurulmuştur. 24.4.1928 tarihinde küçük Yozgat adi ile bucak olmuş 02.11.1936 tarihinde Belediye kurulmuş 01.04.1960 tarihinde de ilçe olmuştur.İlçemiz 23 Temmuz 2004 tarih ve 25531 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununa ile metropol ilçe statüsünü almıştır.

Ekonomi

İlçemizde M.K.E. Kurumuna bağlı olarak faaliyet göstermekte olan barut ve roket fabrikaları yanında Roketsan roket fabrikası, Orica Nitro patlayıcı madde fabrikası, Bastaş ile yan kurulusu Tam-Tas, Yibitas çimento fabrikası,ÇimSA Ankara çimento fabrikası, Yataş, Öz Petek Bal fabrikası gibi özel şirketlerle 30’u askın kireç ocakları mevcuttur. Lalahan’da Hayvan Araştırma Enstitüsüne bağlı çiftlikler ve Çay-Kur Çay Paketleme fabrikası gibi Kamu İktisadi Teşekkülleri mevcuttur. Bu kurumlar nüfusun büyük bölümünü istihdam etmektedirler. İlçemiz Ankara-Samsun karayolu üzerinde bulunması nedeniyle sanayi yönünden gelişmeye müsaittir. İlçe arazisinin tarımsal açıdan verimsiz olması faal nüfusu genellikle işçilik ve memurluğa yöneltmiştir.Çalışan kesim içinde işçiler çoğunluktadır. İlçede 7000’i aşkın konut bulunmaktadır. İlçe Merkez ve beldelerde konut yapımında kooperatifleşme oranında artış görülmektedir.

Eğitim ve kültür

İlçemizde eğitim halkında katkısıyla 1938 yılında yapılan Küçük Yozgat İlkokulu ile Ortaöğretim 1940 yılında yapılan Ata barut Ortaokulu ve l969 yılında yapılan Elmadağ Lisesi ile başlamıştır. Bugünkü Hasanoğlan Atatürk Anadolu Öğretmen Lisesi, Hasanoğlan Öğretmen Lisesi Köy Enstitüsü olarak kurulmuş ve l941-l942 yıllarında ilk mezunlarını vermiştir. 1976-1977 öğretim yılında açılan Kız Meslek Lisesi ve 1978-1979 öğretim yılında açılan Endüstri Meslek Lisesi Millî Eğitim Bakanlığının 30.12.2002 tarih ve 2002/97 şayili genelgesi ile M.E.B.Erkek Teknik Eğitim Genel Müdürlüğüne bağlı olarak tek Müdürlük altında birleşerek METEM ( Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi ) ‘ne dönüştürülmüştür.- Lisenin bünyesinde torna-tesviye, elektrik, kimya, mobilya ve ağaç isleri, bilgisayar, nakıs, dikiş, hazır giyim, çocuk gelişimi bölümleri bulunmaktadır. Ayrıca 1990 yılında kurulmuş olan sağlık meslek lisesi sağlık memuru, ilk yardım teknisyenliği bölümlerinde Ankara ve diğer birçok illerimizden gelen öğrencilerin eğitimine katkıda bulunmaktadır. 2007 itibarıyla Ankrara üniversitesi meslek yüksek okulu ilçede eğitim öğretim vermeye başlamıştır. İlçemizde okuma-yazma oranı % 99 dur. Tüm ilkokullar “Sekiz Yıllık Kesintisiz Eğitim” kapsamına alınarak İlköğretim okuluna dönüştürülmüştür. İlçemizde taşımalı eğitim uygulaması yapılmakta, ve bu kapsamda 224 öğrenci bulunmaktadır.İlçemizde 6 lisede 201 öğretmen, 2809 öğrenci, 19 ilköğretim okulunda 341 öğretmen, 6327 öğrenci eğitim ve öğretime devam edilmektedir.İlçemizde l962yılından bu yana faaliyet gösteren Halk Eğitim Merkezi hâlen kilim, nakıs, bilgisayar, el sanatları, kalorifer ateşleyiciliği, bağlama, satranç, anne çocuk sağlığı, hazır giyim, halk oyunları, makine tamir, Türk sanat müziği, kaynakçılık ve asçılık kursları verilmektedir.

İlçede Halk Kütüphanesi 1961 yılında hizmete başlamış olup hâlen 1 sorumlu memur, 1 memur, 1 hizmetli, 2 geçici görevli hizmetli, 3 geçici işçi ile hizmet vermektedir.

Kaynakça

1. "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
2. "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
3. "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
4. "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
5. "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
6. "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
7. "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
8. "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
9. "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
10. "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
11. "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
12. "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
13. "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
14. "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
15. "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
16. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
17. "2016 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 7 Mart 2017.
18. "2019 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020.
19. TÜİK 1 Şubat 2018 verileri
20. TÜİK 31 Ocak 2017 verileri
21. "wikipedia". 7 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2014.

Dış bağlantılar