Yehova'nın Şahitlerine yönelik ayrımcılık
Yehova'nın Şahitlerine yönelik ayrımcılık, bu inanca mensup kişilere yönelik gerçekleştirilen hukuki ve sosyal haklara dair eşitsizlikleri ve ayrıca Yehova’nın Şahitlerine yönelik gerçekleşen şiddet ve zulüm gibi konuları kapsamaktadır.
Yehova’nın Şahitleri tarih boyunca inançları, öğretileri ve uygulamalarından ötürü; yerel otoritelerin, dini grup ve toplulukların muhalefetiyle karşı karşıya kalmıştır. Birçok Hristiyan mezhebi Yehova’nın Şahitlerinin yorum ve öğretilerini sapkın olarak kabul eder. Bazı dini liderlerse Yehova’nın Şahitlerini tarikat olmakla itham etmiştir. Konuyla ilgili olarak hukuk profesörü Archibald Cox, Yehova'nın Şahitlerinin dini zulümlerin başlıca kurbanları olduğunu söylemiştir.[1] Yehova’nın Şahitlerine karşı siyasi ve dini düşmanlık, ABD, Güney Kore, Kanada, Küba, Nazi Almanyası gibi çeşitli ülkelerde çetelerin ve hükümetin baskısına yol açtı. Siyasi tarafsızlık ilkesine bağlı kalmak isteyen ve bu yüzden de zorunlu askerlik görevini yerine getirmeyi reddeden birçok Şahit hapse girdi.
Yehova’nın Şahitleri Birinci ve II. Dünya Savaşı sırasında orduda hizmet etmeyi veya savaşları desteklemeyi reddetmelerinden ötürü Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve diğer birçok ülkede hedef alındılar. Örneğin Kanada Yehova’nın Şahitlerini, Japon ve Çin kökenli kişilerle ve siyasi muhaliflerle birlikte aynı kamplarda tuttu.[2] Aynı şekilde Yehova’nın Şahitlerinin dini faaliyetleri, askeri hizmetin yerine getirilmesini reddetmeleri nedeniyle Sovyetler Birliği'nde ve İspanya'da yasaklanmıştı. Günümüzdeyse, Şahitlerin dini faaliyetleri şu anda Çin, Singapur, Vietnam ve birçok İslam ülkesinde yasaklanmış veya kısıtlanmış durumdadır. Social Compass dergisiyse konuyla ilgili olarak, Yehova'nın Şahitlerini, yirminci yüzyılın en fazla zulüm görmüş inancı olarak görmek yanlış olmayacaktır diye yazmıştır.[3]
Ülkeler
ABD
1930'lu ve 1940'lı yıllarda ABD’nin bazı eyaletleri Yehova'nın Şahitlerine ait yayınların dağıtımını kanun dışı hale getiren kanunları kabul etti ve bazı eyaletlerdeyse Yehova'nın Şahitlerinin çocuklarının eyalet okullarına girmeleri yasaklandı. Yehova'nın Şahitlerinin bayrağa selam vermeyi reddetmeleri yüzünden yapılan zulüm The Flag-Salute Cases olarak anılmaktadır.[4]
The American Civil Liberties Union adlı kuruluş, 1940 yılının sonunda, ABD'de Yehova’nın Şahitlerine mensup 1,500’den fazla kişinin 335 ayrı saldırıda kurban edildiğini bildirdi.[5] Bu tür eylemlere örnek olarak; dayak, katran ve tüylenme, idam, vurulma, sakatlamak ve hatta hadım edilme ve diğer şiddet eylemleri gerçekleştirildi.[6]
1943’te Amerikan Yüksek Mahkemesi, The Watch Tower Society avukatlarının hem eyalet mahkemelerinde ve hem de daha alt federal mahkemelerde kazandıkları davalardan sonra, eyalet okulundaki yetkililerin Yehova'nın Şahitlerinin ve diğer öğrencilerin bayrağı selamlamamasını ve öğrenci andını söylememesini engelleyemeyeceğini kararlaştırdı.[7] Ayrıca 1946 ve 1953 yıllarındaki çeşitli davalarda, Yehova’nın Şahitleri’nin zorunlu askerlikten muaf tutulabileceğine hükmedildi.[8][9][10][11]
Bulgaristan
Yehova'nın Şahitleri, Bulgaristan’da IMRO ve BMPO gibi sağcı ve milliyetçi gruplar tarafından şiddete maruz kalmışlardır. 17 Nisan 2011'de, BMPO bayrakları taşıyan yaklaşık altmış kişilik kapşonlu bir grup, Mesih'in Ölümünün Anılması ibadeti sırasında Burgaz'da bir İbadet Salonu'nu kuşattı.[12][13] Saldırganlar İbadet Salonu’nu taşladılar ve içerideki eşyalara zarar verdiler, bunun sonucunda ibadete katılan en az beş kişi yaralandı. Aynı zamanda olay, yerel bir televizyon kanalı tarafından kaydedildi.[14] Bulgaristan'daki Yehova'nın Şahitleri, hükümetten izin almadan dini inançlarını insanlara yaydıkları gerekçesiyle para cezasına çarptırılmış ve bazı yerel otoritelerin ise, Yehova'nın Şahitlerinin insanlara vaaz verme haklarını yasaklayan veya kısıtlayan kanunlar çıkardığı görülmüştür.[15]
Eritre
Eritre hükümeti, Yehova'nın Şahitlerinin oy kullanma ve askerlik hizmetinde bulunmayı reddetmeleri üzerine, 1994 yılında sivil ve siyasi haklarından yoksun bıraktı.[16][17][18] Ayrıca yaş ayrımı gözetmeksizin ibadetlere katıldıkları için tutuklananlar oldu.[19][20] 24 Eylül 1994'te tutuklanan Paulos Eyassu, Negede Teklemariam ve Isaac Mogos günümüzde de, 20 yıldan fazla bir süredir hapiste bulunmaktadır.[21][22]
Kanada
İki dünya savaşı sırasında da Yehova'nın Şahitleri, milliyetçiliğe ve askerlik hizmetine karşı vicdanî ret haklarını kullanmak istemelerinden ötürü zulüm görmüşlerdir.[23] 1940'larda ortaya çıkan bir belgede, 1894 yılında genç Yehova'nın Şahitlerinin kamplara gönderildiği ve dini inancını uygulayan ailelerin tümünün hapsedildiğini gösteren bir dizi belge yayınladı.[2]
Küba
Fidel Castro döneminde, eşcinsellerle birlikte çalışma kamplarına gönderildiler.[24] 1 Temmuz 1974'te resmi olarak yasaklandılar. Yasağı takriben, askerlik hizmetini reddetmeleri ve çocuklarının bayrağı selamlamayı reddetmeleri nedeniyle bazıları üç yıl hapse mahkûm edilmiştir.[25]
Rusya Federasyonu
Yehova'nın Şahitleri, aşırıcılıkla mücadele kapsamında, 2009 yılında yerel mahkemede görülen bir davada suçlu bulunmuş, Taganrog adlı liman kentindeki faaliyetleri resmen yasaklanmıştır.[26]
8 Aralık 2009'da ise Rusya Yüksek Mahkemesi, Rusça olarak yayımlanan Gözcü Kulesi dergisi de dahil olmak üzere, Yehova'nın Şahitlerine ait toplam 34 farklı yayının aşırılık yanlısı olduğunu söyleyen alt mahkemelerin kararını onamıştır. Ayrıca Yehova'nın Şahitlerinin Taganrog'daki mülkiyetine el konulması onanırken ve Rusya'nın diğer bölgelerindeki benzer davalar için bir emsal teşkil edebileceği gibi, Yehova'nın Şahitlerine ait yayınların Rusya genelinde kabul edilemez bir durum olduğu onanmıştır. Yehova'nın Şahitlerinin Rusya Bürosundan Vasily Kalin yapmış olduğu açıklamasında verilen kararın, Kutsal Kitap'taki haberi paylaşmada ve dini eserlere erişmede haklarının kısıtlanmasıyla, Yehova'nın Şahitlerine karşı yeni bir muhalefet döneminin başlayacağından ötürü çok fazla endişe duyduğunu belirtmiştir.[27][28][29]
2015'te Rusya'daki gümrük yetkilileri, Yehova'nın Şahitleri tarafından Osetçe olarak yayımlanan 2,016 tane Kutsal Kitap'ın geçişini durdu.[30] Gümrük yetkilileri, "aşırı" bir dil kullanıp kullanmadıklarını belirlemek için üç Kutsal Kitap'a el koyarak, incelenmeye gönderdi ve geri kalanların ise sevkiyatına izin vermedi.[31]
21 Temmuz 2015'te, Rusya Federasyonu Adalet Bakanlığı, Yehova'nın Şahitlerinin resmi web sitesini Aşırılıkçı Yayınlar listesine eklemesiyle, internet sağlayıcıları Rusya genelinde bu siteye erişimi engelledi, böylece Rusya'da bu siteyi tanıtmak ya da kullanmayı teşvik etmek suç haline geldi.[32][33]
15 Mart 2017 tarihinde Rusya Adalet Bakanlığı, Rusya’daki Yehova’nın Şahitlerinin Yönetim Merkezinin aşırılıkçı ilan edilmesi ve kapatılması için Rusya Federasyonu Yüksek Mahkemesine başvuruda bulundu. Bunun üzerine Yehova'nın Şahitleri, 20 Mart 2017 tarihinde, Rusya’daki Yehova’nın Şahitlerine destek amacıyla küresel bir mektup kampanyası başlattığını duyurdu. Mektubun iletildiği yetkili kişinin duruma müdahale etmesini istemek amacıyla gönüllülerden, Rusya devlet başkanı Vladimir Putin, Başbakan Dmitry Medvedev'in de aralarında bulunduğu altı üst düzey devlet yetkilisine mektup gönderilmesi istenildi.[34]
20 Nisan 2017 tarihinde, Yargıtay tarafından görülen dava da, aşırılıkçı olduklarına hükmedilerek, Yehova'nın Şahitlerinin bütün faaliyetlerinin yasaklanmasına ve Yehova'nın Şahitleri teşkilatının Rusya'daki tüm mal varlıklarına el konulmasına karar verildi.[35] Rusya’daki Yehova’nın Şahitlerinin sözcüsü Yaroslav Sivulskiy tarafından açıklamada ise, verilen bu karardan dolayı büyük bir hayal kırıklığına uğradıklarını ve bu kararın dinsel faaliyetlerini nasıl etkileyeceği konusunda oldukça endişeli oldukları belirtildi.[36]
Türkiye
Türkiye’de Yehova’nın Şahitleri zorunlu askerlik hizmeti yerine alternatif sivil hizmeti tercih etmelerinden ötürü ve inançlarını serbestçe ifade etme ve yayma hürriyetini kullanırken sıkıntılar yaşamaktadır, ayrıca bir dönem irtica gerekçesiyle baskı altında kalmışlardır.
2014 yılında dört Şahit, silahaltına alınmak istememelerinden dolayı, askerlikte sürekli sorguya çekildikleri, eziyet gördükleri ve hapse çarptırıldıkları gerekçesiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvurmuş ve Türkiye’nin bu kişilere toplam 57 bin 650 Euro tazminat ödemelerine hükmetmiştir.[37][38] Yine aynı yıl, İzmit Protestan Kilisesi Pastörü Emre Karaali ve diğer kilise çalışanlarına yönelik suikast hazırlığında bulunduğu düşünülen kişiler hakkında yürütülen davada, bir sanık; Yehova’nın Şahitlerine mensup Sabahattin isimli bir şahıs ile yaptıkları görüşmeleri rapor haline getirdiklerini ve aynı zamanda kendisinden Yehova’nın Şahitleriyle ilişki kurulması istendiğini söyledi.[39][40][41]
24 Mayıs 2016 tarihinde gerçekleşen bir AİHM oturumunda, Türkiye'nin Yehova'nın Şahitlerinin İbadet Salonlarını diğer inançlarda olduğu gibi birer ibadet yeri olarak kabul etmesini ve imar mevzuatında küçük dinsel toplulukların tanımlanmış ibadet yerlerine kavuşmasının bir yolu olması gerektiğini vurgulandı.[42] Kasım 2016'da ise, İstanbul’un Kurtuluş ve Feriköy semtlerinde Yehova’nın Şahitliği karşıtlığını içeren afişlerin asıldığı görüldü.[43][44]
Kaynakça
- Cox, Archibald (1987). The Court and the Constitution. Boston, MA: Houghton Mifflin Co. s. 189. ISBN 0-395-48071-X.
- Yaffee, Barbara (9 Eylül 1984). "Witnesses Seek Apology for Wartime Persecution". The Globe in Mail. s. 4.
- Jubber, Ken (1977). "The Persecution of Jehovah's Witnesses in Southern Africa". Social Compass. 24 (1). ss. 121,. doi:10.1177/003776867702400108.
- Hall (1992), s. 394
- Peters (2000), s. 10
- Peters (2000), s. 8
- Hudson, David L. (2008). The Handy Supreme Court Answer Book. Canton, Michigan: Visible Ink. ss. 261. ISBN 9781578591961.
- "GIBSON v. US". Findlaw. 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2016.
- "ESTEP v. UNITED STATES". Findlaw. 26 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2016.
- "DICKINSON v. UNITED STATES". Findlaw. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2016.
- Peters, Shawn Francis (2000). Judging Jehovah's Witnesses. Lawrence, Kansas: University Press of Kansas. ss. 274-276.
- "Свидетели на Йехова — официален уебсайт: jw.org". JW.ORG. 9 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2015.
- Jehovah's Witnesses persecution 17-04-2011 commemoration in Bulgaria. YouTube. 18 Nisan 2011. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2015.
- "Brawl between Bulgarian Nationalists, Jehovah Witnesses Injures 5". The Journal of Turkish Weekly. 26 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2016.
- "Bulgaria". U.S. Department of State. 13 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2015.
- "Eritrea: Torture fears for 28 Jehovah's Witnesses arrested, including 90-year-old man". Amnesty International UK. 19 Şubat 2004. 9 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2014.
- Fisher, Jonah (17 Eylül 2004). "Religious persecution in Eritrea". BBC News. 31 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2014.
- Plaut, Martin (28 Haziran 2007). "Christians protest over Eritrea". BBC News. 17 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2014.
- "İnançları Nedeniyle Hapsediliyorlar". jw.org. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2016.
- "Eritrea - No Progress on Key Human Rights Concerns". Amnesty International Submission to the UN Universal Periodic Review. Amnesty International. Ocak–Şubat 2014. 12 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2014.
- "Hapiste Yirmi Yıl—Eritre'deki Eziyet Ne Zaman Bitecek?". 24 Eylül 2014. 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2016.
- Hendricks III, Robert J. (Temmuz–Ağustos 2010). "Aliens for Their Faith". Liberty magazine. North American Division of the Seventh-day Adventist Church. 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2014.
- Marsh, James H. (1988). The Canadian Encyclopedia (2 bas.). Hurtig. s. 1107. ISBN 0-88830-328-9.
- Philip Brenner; Marguerite Rose Jiménez; John M. Kirk; William M LeoGrande (1989). A contemporary Cuba reader.
- Calzon, Frank (1 Aralık 1976). "Report: Jehovah's Witnesses in Cuba" (PDF). Worldview Magazine. Cilt 19 (12 bas.). Carnegie Council. 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2015.
- Nadia Beard, "Jehovah’s Witnesses targeted under Russia's anti-extremism laws", The Independent, London, 1 December 2015.
- http://www.osce.org/odihr/94547?download=true
- "RUSSIA Russia, attacks on Jehovah's Witnesses and Pentecostals increase under anti-extremism law - Asia News". 17 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2015.
- "ECHR looks into Russia's treatment of Jehovah's Witnesses". RAPSI. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2015.
- "Kutsal Kitaplar Gümrüğe takıldı". Sat7 Türk. 22 Eylül 2015. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016.
- "Rusya'daki Gümrük Görevlileri Kutsal Kitap ve Kutsal Kitaba Dayalı Yayınlara El Koydu". JW.ORG. 14 Ocak 2016.
- "Rusya Yehova'nın Şahitlerinin Resmi İnternet Sitesini Yasakladı". JW.ORG. 2 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2016.
- "Media: Constitutional Court agreed that site can be considered extremist for the content of one page" (Rusça). 31 Ocak 2016.
- "Yehova'nın Şahitleri Rusya'daki Faaliyetlerinin Yasaklanmaması İçin Küresel Bir Kampanya Başlatıyor". JW.ORG. 23 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2017.
- "Rusya'da mahkeme, Yehova'nın Şahitleri'ni 'aşırılıkçı' bularak yasakladı". Sputnik. 20 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2017.
- "Rusya Yüksek Mahkemesi Yehova'nın Şahitlerinin Aleyhinde Karar Verdi". JW.ORG. 22 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2017.
- Aydın, Zülfikar Ali (4 Haziran 2014). "Yehova Şahidi'ne askerlik tazminatı". Habertürk.
- "AİHM'den, 'Yahova Şahidi'yim diyen 4 kişiye 'askerde eziyet' tazminatı". T24. 4 Haziran 2014. Erişim tarihi: 23 Aralık 2016.
- "Kilise davasında çok ilginç ifadeler". ozgurkocaeli.com. 24 Ekim 2014. Erişim tarihi: 23 Aralık 2016.
- "Kocaeli'nde "Kilise Çalışanlarına Suikast Girişimi" Davası". haberler.com. 21 Ekim 2014. Erişim tarihi: 23 Aralık 2016.
- "Pastöre suikast davasında iki kamu görevlisine suç duyurusu". 12 Ekim 2014. Erişim tarihi: 23 Aralık 2016.
- "AİHM: Türkiye, Yehova'nın Şahitlerinin İbadet Salonlarını "İbadet Yeri" Olarak Kabul Etmelidir". JW.ORG. 22 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2016.
- "Sokak antisemitizmi". avlaremoz.com. 23 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2016.
- "Yehova Şahitleri ve Yahudilere yönelik ayrımcı afişler söküldü". avlaremoz.com. 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2016.