İnşaat
İnşaat, bina, altyapı, endüstriyel sanayi yapıları gibi insan ihtiyaçlarına karşılık gelen, üretime dayalı herçeşit yapının amacına uygun inşa etme sürecidir. İnşaat tipik olarak bilinen bir müşteri için yerinde gerçekleşirken, imalattan imalata farklı olarak, belirlenmiş bir alıcı olmadan benzer ürünlerin seri üretimini gerektirir. Sanayi yapıları gelişmiş ülkelerdeki gayri safi yurt içi hasılanın %6 ile 9'unu oluşturur.[1] İnşaat planlama, tasarım ve finansman ile başlar; ve proje inşa edilene ve kullanıma hazır oluncaya kadar devam eder.
Büyük ölçekli inşaatlar birden fazla bölüm arasında iş birliği gerektirir. Bir mimar veya inşaat mühendisi işi yönetir. Bir tasarım mühendisi veya proje yöneticisi onu denetler. Bir projenin başarılı bir şekilde yürütülmesi için etkili bir planlama şarttır. Söz konusu altyapıyı tasarlama ve yürütmeyle uğraşanlar, imar gereksinimlerini, işin çevresel etkilerini, başarılı çizelgeleme, bütçeleme, şantiye güvenliği, yapı malzemelerinin ulaşılabilirliği ve nakliyesi, lojistik, halka verdikleri rahatsızlıklara kadar tüm detayları düşünmelidirler. İnşaat, belli bir bölgedeki bina, altyapı, havaalanı, baraj gibi geniş anlamda yapı veya yapı çevresinin oluşturulma aşamasıdır. İnşaat aslında pek çok işin aynı anda yürütüldüğü bir süreçtir. Normalde iş , tasarım mühendisi, proje mimarı, inşaat mühendisi, mimar, peyzaj mimarı, iç mimar tarafından denetlenir, ve bütün işler proje yöneticisi tarafından yönetilir.
Etimoloji
İnşaat, Arapça (ﺍﻧﺸﺎﺁﺕ) "inşā" fiili ile Arapça çoğul eki "-āt" ile �türetilmiştir. Duvarlar ya da sütunlar üstüne oturtulmuş bir çatısı bulunan, insanların, hayvanların ve malların barınması ya da başka gereksinmeleri karşılamaları amacıyla yapı, yapım işlerini tabir eden bir terimdir.[2]
Tarihçe
Tarihte ilk olarak kulübe ve sığınma evleri elle veya basit aletlerle inşa edildi. Bronz çağında şehirler büyüdükçe, tuğla ve marangozlar gibi profesyonel ustaların bir sınıfı ortaya çıktı. Bazen inşaat faaliyetleri için köleler kullanılıyordu. Ortaçağda, bunlar loncalar halinde organize edildi. 19. yüzyılda, buharla çalışan makineler ortaya çıktı ve daha sonra, vinçler, ekskavatörler ve buldozerler gibi dizel ve elektrikli araçlar.
Hızlı raylı imalat 21. yüzyılda gittikçe daha popüler hale geldi. Bazı tahminler, inşaat projelerinin% 40'ının hızlı yol yapımı olduğuna işaret ediyor.[3]
Güvenlik
İnşaat, hem Amerika Birleşik Devletleri'nde, hem de Avrupa Birliği'nde iş kazaları bakımından diğer sektörlere kıyasla daha tehlikeli bir sektördür.[4][5] 2009'da ABD'deki inşaat işçileri arasındaki ölümcül mesleki yaralanma oranı, toplam çalışanlar arasındakine oranla yaklaşık üç kat fazladır.[4] Düşmeler, inşaat işçileri arasında ölümcül ve ölümcül olmayan yaralanmaların en yaygın nedenlerinden biridir.[4] Koşum takımları ve korkuluk gibi uygun emniyet ekipmanları ve merdivenleri sağlamlaştırma ve iskele teftişi yapma gibi prosedürler inşaat sektöründe meslekî yaralanma riskini azaltabilir.[6] İnşaat sektöründe ölümlerin diğer önemli nedenleri arasında elektrik çarpması, ulaşım kazaları ve hendek mağaraları bulunmaktadır.[7] İnşaat sektöründeki işçiler için diğer güvenlik riskleri, yüksek gürültüye maruz kalma, kas-iskelet sistemi hasarı, kimyasal zehirlenmelere maruz kalma ve yüksek düzeyde stres yüzünden işitme kaybını içerir.[8]
Yapı çeşitleri
İnşaat sektörü, genel olarak üç ana kola ayrılır.[9]
- Bina
- Alt yapı
- Endüstriyel yapı
Bina inşaatı genellikle konut ve konut dışı olarak sınıflandırılır. (ticari/kurumsal).
Altyapı genellikle büyük kamu işleri, barajlar, köprüler, otoyollar su/atıksu ve şebeke dağıtımını içerir.
Endüstriyel sanayi yapıları rafinerileri, proses kimyasını, elektrik üretimini, değirmenleri ve üretim tesislerini kapsar. sektörü sektörlere veya pazarlara ayırmanın başka yollarıda vardır.[10]
Engineering News-Record (ENR) inşaat endüstrisi için bir ticaret dergisidir. ENR her yıl tasarım ve inşaat şirketlerinin büyüklüğü hakkındaki verileri derlemekte ve raporlamaktadır. Birleşik Devletlerdeki en büyük şirketlerin bir listesini (Top-40) ve aynı zamanda en büyük küresel firmaların listesini yayınlıyorlar (kendi ülkelerinin dışında yaptıkları iş miktarlarına göre En iyi-250). 2014'te ENR verileri dokuz pazar bölümünde derledi. Bunlar; Nakliye, Petrol, Bina, Enerji, Sanayi, Su, İmalat, Kanalizasyon/atık, Telekom, tehlikeli atık artı diğer projeler için onuncu kategoriye bölmüştür.[11] İlk 400'e ilişkin raporlarında nakliye kanalizasyon, tehlikeli atık ve su hakkında firmaları ağır yükleniciler olarak sıralamak için kullandılar.[12]
Standart Endüstriyel Sınıflandırma ve daha yeni Kuzey Amerika Endüstri Sınıflandırma Sistemi, yapımı gerçekleştiren veya yapımda bulunan diğer şirketler için bir sınıflandırma sistemine sahiptir. Bu sektördeki şirketlerin farklarını anlamak için üç alt sektöre ayrılmıştır; bina inşaatı, ağır ve inşaat mühendisliği inşaatı ve özel ticaret müteahhitleri. İnşaat hizmeti firmaları(örneğin; mühendislik, mimarlık) ve inşaat yöneticileri (inşaat projesinin tamamlanması için doğrudan mali sorumluluk almadan inşaat projelerini yönetmekle yükümlü olan şirketler) için kategorilerde vardır.[13]
Bina İnşaatı
Bina inşaatı gerçek mülkiyete veya binaların inşasına yapı ekleme sürecidir. İnşaat inşası işlerinin çoğunluğu, bir oda eklenmesi veya bir banyo yenilemesi gibi küçük yeniliklerdir. Çoğu zaman, mülkün sahibi, tüm proje için emekçi, ödeme memuru ve tasarım ekibi gibi davranır. Bina inşaat projeleri tipik olarak tasarım, finans, tahmin ve yasal hususlar gibi çeşitli ortak öğeleri içermesine rağmen, çeşitli ebatlarda birçok proje, yapısal çöküş, maliyet aşımı ve / veya dava gibi istenmeyen olumsuz sonuçlara ulaşmaktadır. Bu nedenle, arazide tecrübeli olanlar, proje boyunca detaylı planlar yapıyor ve dikkatli bir şekilde gözetim altında tutarak olumlu bir sonuç elde etmenizi sağlıyor.
Ticari bina inşaatı maliyet tahmini, sabit teklif, müzakere fiyatı, geleneksel, yönetim sözleşmesi, risk altındaki inşaat yönetimi, tasarım ve inşa etme ve tasarım-köprü kurma gibi çeşitli dağıtım metodolojilerini kullanarak özel ya da kamuya tedarik edilmiştir.
Konut inşaatı uygulamaları, teknolojileri ve kaynakları, yerel inşaat otoritesi yönetmeliklerine ve uygulama kodlarına uygun olmalıdır. Bölgede kolaylıkla temin edilebilen malzemeler, genellikle kullanılan yapı malzemelerini belirler (örneğin taşa karşı taş ve kereste). Konutlar için metrekare başına inşaat maliyeti, alan koşullarına, yerel yönetmeliklere, ölçek ekonomilerine (genellikle özel olarak tasarlanan evlerin inşa edilmesi daha pahalı) ve nitelikli esnafın kullanımına bağlı olarak çarpıcı şekilde değişebilir. Konut konstrüksiyonu (ve diğer tüm inşaat türleri) çok fazla israf yaratabilir, burada tekrar dikkatli planlama yapılması gerekiyor.
Konut İnşaatı
Tek ailelik veya küçük aile evi için tipik inşaat adımları şunlardır:
Tasarımlar ve Projeler; Kat planları geliştirilir ve tahminler için bir malzeme listesi elde edilir (daha yakın zamanda yazılım tahminiyle yapılır)
İdareden binanın proje onayı alınır. Şantiye temizlenir.(varsa mevcut yapılar kaldırılır.) Zeminin kazısı; zemin etüd raporlarına, altbilgilerine göre hafriyat yapılır. Onaylı statik Projeye göre Temel betonu ve yalıtımı yapılır. Kaba yapı taşıyıcı sistem çatıya kadar devam ederken diğer taraftan bazı katlarda ince inşaat başlar. Dış duvarları ve çatıyı OSB veya kontrplak ve suya dayanıklı bir bariyerle örtülür. Düz çatılar için çatı parmaklıkları veya diğer kaplamaları takılır. Duvarları siding, genellikle vinil, ahşap veya tuğla kaplama ama muhtemelen taş veya diğer malzemelerle örtülür. Pencereler takılır. Dahili sıhhi tesisat, klima, elektrik ve doğalgaz tesisatları eklenir. Yapı denetim tarafından her aşama denetlenir. Yalıtım ve iç mekan alçıpan panelleri (ıslak alanlar için çimento levha) ve duvarlar ve tavanları tamamlamak için montajlar yapılır. Banyo armatürlerini takılır. İç duvarlar ve tavanların sırt üstü, asal ve boya yapılır. Banyo ve mutfak backsplash gibi ıslak alanlar için çimento levha üzerine ilave fayans yapılır. Yer döşemesi, halı veya ahşap döşeme gibi nihai zemin kaplamalarını takılır. Büyük cihazları kurulur. Orijinal sahipleri ev inşa etmedikçe, bu noktada genellikle satılır veya kiralanır.
İnşaat yapı ya da yapı çevresinin, altyapının projenin oluşturulma, montaj işlemidir. Büyük ölçekli inşaatlar kapsamlı birçok görevler içerir.
İnşaat, belli bir bölgedeki bina, altyapı, havaalanı, baraj gibi geniş anlamda yapı veya yapı çevresinin oluşturulma aşamasıdır. İnşaat aslında pek çok işin aynı anda yürütüldüğü bir süreçtir. Normalde iş , tasarım mühendisi, proje mimarı, inşaat mühendisi, mimar, peyzaj mimarı, iç mimar tarafından denetlenir, ve bütün işler proje yöneticisi tarafından yönetilir.
İnşaat, her durumda bilinen anlamda bina yapımı anlamına gelmemektedir. Bina, yapı inşaatının yalnızca bir alt sınıfını teşkil etmektedir. Toplumların bireysel gündelik ihtiyaçlarının yanında yine toplumsal refahı arttıracak birçok tesis ve tesislendirme inşaatın kapsamında yer alır. Barajlar, su depoları, kanallar, açık ve kapalı su hatları, kaldırım taşları, altyapı, çevre düzenlemeleri(peyzaj mimarlığı), karayolları, demiryolları, havaalanları, meydanlar, parklar, sosyal donatılar gibi insanlığa hizmette kullanılan tesisler belli hizmet dönemleri için inşa edilirler.Mimarlık, inşaat mühendisliği, peyzaj mimarlığı, iç mimarlık projeleri, çalışmaları içinde inşaat önemli bir yer almaktadır.
- Yüksek katlı inşaatlar
- Endüstriyel inşaatlar
- Fabrikalar,
- Rafineri...vb.
Otoyol inşaatı diğer örneklerdir.
Aynı zamanda diğer meslekler için inşaat kavramı zaman zaman kullanılmaktadır. Örneğin makine mühendisliği çalışmalarında bir makine nin üretiminden sonra sanayi tesisine monte edilmesi gerekir. Kullanım aşamasına gelmesi sürecide bir inşaattır.
Günümüzde yapıların taşıyıcı sistemlerini oluşturan belli başlı yapı malzemeleri, betonarme, prefabrike beton ve yapısal çelik olarak ifade edilebilir.
Betonarme yapı çeliği ile betonun birlikte davranmasının adezyon ile sağlanması ile elde edilen bir yapı malzemesidir. Betonarmenin içindeki bileşenlerden donatı(çelik vb.) çekmeye, beton ise basınca çalışır.
Donatı
Yapı elemanının içerisine yerleştirilmiş betonun mukavemetini arttıran çelik çubuklara denir.Betonun çeliği iyi bir şeklilde sarması için kalıplar ile çelik arasına pas payı denilen aralıklar bırakılmalıdır.
Betonarme Çeliği
Betonarmede kullanılacak çelikler Yuvarlak çubuklar, Tor çeliği, Hasır çelik, Burmalı çelik ve Düğümlü beton çeliğidir.
Betonarmenin Avantajları
- Yangına karşı iyi bir koruyucudur.
- Ekonomik ve uzun ömürlüdür.
- İnsaat yapımı kolay ve süratlidir.
- Aşınmaya karşı dayanıklıdır.
- Haşare böcek vb.barındırmaz.
- Kuru beton elektrik geçirmez.
- Depreme dayanıklıdır.
- İstenilen şekil kolayca hazırlanabilir.
Sakıncaları
- Ağırdır.
- Ek yerlerinin teşkilinde çok önemlidir.
- Tekrar kullanımı çok kısıtlıdır.
- Sesi iyi iletmesi
Kaynakça
Wikimedia Commons'ta İnşaat ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Chitkara, K.K. (1998), Construction Project Management, New Delhi: Tata McGraw-Hill Education, s. 4, ISBN 9780074620625, 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 16 Mayıs 2015
- Kentbilim Terimleri Sözlüğü, Ruşen Keleş, Türk Dil Kurumu Yayınları, 1980
- Knecht B. Fast-track construction becomes the norm 11 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Architectural Record.
- "Construction Safety and ealth". Workplace Safety & Health Topics. National Institute of Occupational Safety and Health. 2 Ağustos 2012 tarihinde /topics/construction/ kaynağından
|url=
değerini kontrol edin (yardım) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2012. - "Health and safety at work statistics". eurostat. European Commission. 6 Nisan 2016 tarihinde /statistics_explained/index.php/Health_and_safety_at_work_statistics kaynağından
|url=
değerini kontrol edin (yardım) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2012. - "OSHA's Fall Prevention Campaign". Occupational Safety and Health Administration. 27 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2012.
- "The Construction Chart Book: The US Construction Industry and its Workers" (PDF). CPWR, 2013. 8 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2016.
- Swanson, Naomi; Tisdale-Pardi, Julie; MacDonald, Leslie; Tiesman, Hope M. (13 Mayıs 2013). "Women's Health at Work". National Institute for Occupational Safety and Health. 16 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2015.
- Chitkara, p.9-10.
- Halpin, p.15-16.
- "The Top 250", Engineering News-Record, 1 Eylül 2014, 28 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 30 Kasım 2016
- pdf/top_lists/ contractors/2014_ENR_TOP_400_CONTRACTORS.pdf "The Top 400"
|url=
değerini kontrol edin (yardım) (PDF), Engineering News-Record, 26 Mayıs 2014 - US Census Bureau,NAICS Search 2012 NAICS Definition, Sector 23 -- Construction 23 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.