Singapur

Singapur (İngilizce: Singapore, /ˈsɪŋ(g)əpɔːr/  ( dinle)) ya da resmî adıyla Singapur Cumhuriyeti, Malay Yarımadası'nın güney ucunda, ekvatorun 137 kilometre kuzeyinde yer alan bir ada ülkesidir. Kuzeyde Malezya'nın Johor eyaleti, güneyde ise Endonezya'nın Riau Adaları ile çevrili, dünyanın az sayıdaki şehir devletlerinden biridir.

新加坡共和国 (Çince)
Republic of Singapore (İngilizce)
Republik Singapura (Malayca)
சிங்கப்பூர் குடியரசு (Tamilce)
Singapur Cumhuriyeti
Arma
Slogan
"Majulah Singapura"
"İleriye, Singapur"
Başkent Singapur
Resmî diller İngilizce, Malayca, Çince, Tamilce
Hükûmet Cumhuriyet
• Cumhurbaşkanı
Halime Yakub
• Başbakan
Lee Hsien Loong
• Parlamento Başkanı
Tan Chuan-Jin
• Temsilciler Meclisi Başkanı
Chan Sek Keong
Tarihçe  
• Devlet Oluşu
29 Ocak 1819
• Anayasa'nın Kabulü
3 Haziran 1959
• Birleşik Krallık'tan bağımsızlık
31 Ağustos 1963
• Malezya'ya Katılışı
16 Eylül 1963
• Bağımsızlık
9 Ağustos 1965
Yüzölçümü
• Toplam
 719,9 km2 (278,0 sq mi)[1] (176.)
• Su (%)
 1,44
Nüfus
• 2019 tahminî
 5.703.600[lower-alpha 1] (115.)
• Yoğunluk
 7.804/km2 (20.212,3/sq mi) (2.)
GSYİH (SAGP) 2020 tahminî
• Toplam
 551,628 milyar $[3] (37.)
• Kişi başına
 95.603 $[3] (2.)
GSYİH (nominal) 2020 tahminî
• Toplam
 337,451 milyar $[3] (39.)
• Kişi başına
 58.484 $[3] (6.)
Gini (2017)  45.9[4]
orta
İGE (2019)  0.938[5]
çok yüksek · 11.
Para birimi Singapur Doları (SGD)
Zaman dilimi UTC+8 (SST)
Tarih formatı gg/aa/yyyy
Trafik akışı sol
Telefon kodu +65
İnternet alan adı .sg

Tarihçe

Singapur'un tarihi 11. yüzyıla dayanmaktadır. 14. yüzyılda Srivijayan Prens Parameswara'nın egemenliği altındayken adanın önemi arttı. 1613 yılında Açeli akıncıları tarafından yıkılana dek önemli bir liman kenti haline gelmişti. Stamford Raffles'ın 1819 yılında İngiliz limanı kurmasıyla Singapur'un modern tarihi başladı. İngiliz sömürgesi altında Hindistan-Çin ticaret merkezi ve Güney Asya antrepo ticaret merkezi olmasıyla önem kazandı. Beş yıl içerisinde nüfus 10.000'i geçti ve liman yılda 3.000'i aşkın ticari işleme ev sahipliği yapmaya başladı.[6] 1824'te imzalanan anlaşmayla bölge, Britanya ve Hollanda egemenliği arasında paylaşıldı ve ada, daimi olarak Britanya'nın eline geçti. Süveyş Kanalı'nın 1869'da açılmasıyla Singapur bir zenginleşme ve gelişme dönemine daha girdi.[7] Doğu-Batı ticaretinin giderek artan trafiğini kontrol edebilmek ve yeni buharlı gemilere yakıt aktarabilmek için liman genişletildi ve Çin'den işçiler getirtildi.

19. yüzyılın sonlarında Malay Yarımadası'nda kurulmuş olan kauçuk ve kalay madenleri geliştirilir. Maden ürünleri Singapur'dan Çinli tüccarlar aracılığıyla endüstri ülkelerine ihraç edilir. Bu yeni gelişme Çin'den yeni bir göçmen dalgasını daha getirir. Malaya Federasyonu'nun 1895'te kurulmasıyla Singapur, Malezya'dan ayrılmasıyla günümüz bağımsız Singapur'unun temelleri atılmış oldu.

II. Dünya Savaşı sırasında 1942-1945 yılları arasında İngilizlerin her türlü koruma ve yardımdan yoksun bıraktığı Singapur, Japon İmparatorluğu tarafından işgal edildi. Adı Syonan-to (昭南島 Shōnan-tō, Japonca'da "Güney adasının ışığı" anlamında) olarak değiştirilen Singapur, Japonya'nın Büyük Doğu Asya Ortak Refahı Alanı'na dahil edildi.[8] Savaş sona erdiğinde Singapur, kendi öz yönetimini alana kadar İngiliz kontrolü altına girdi. 1946'da Singapur, Malezya'dan bağımsız bir Britanya Kraliyet Kolonisi oldu. 1948'de ise demokrasi yönünde ilk adım sayılabilecek Yasama Konseyi'nin 22 üyesinden dokuzu için ilk seçimler yapıldı. Konseyin geri kalanı da adaylarla tamamlansa da en yüksek otorite hala Britanya'dan atanan valide bulunmaktaydı.

Kolonilerin bağımsızlıklarına kavuştukları bu dönemde Britanya, 1963'te küçük sömürgelerin kendi başlarına varlıklarını sürdüremeyeceklerini öne sürerek Singapur'u Malaya, Sabah (Kuzey Borneo) ve Saravak ile beraber Malezya Federasyonu'na katılması, fiilen atılmış bir geri adım olarak algılandı. Ancak sosyal huzursuzluk ve iktidardaki Singapur Halk Hareketi Partisi ve Malezya İttifak Partisi arasındaki anlaşmazlıkları Malezya ile Singapur'un ayrılığı sonuçlandı. Başbakan Lee Kuan Yew, Singapur'u federasyondan çıkararak 9 Ağustos 1965 tarihinde tam bağımsız bir cumhuriyet statüsüne kavuşturdu.

31 yıl başbakan olarak görev yapan ve Singapur'un bağımsızlığını kazanmasından sonraki 25 yılın deneyimini yaşayan Lee Kuan Yew, 1990'da görevden çekilerek yerini Goh Chok Tong'a bıraktı.

Fiziksel yapı

Singapur, Endonezya ve Malezya toprakları arasına sıkışmış küçücük bir ada devletidir. Kuzey ve batıdan Johore boğazı ve doğu ve güneyden Singapur Boğazı ile kapalı dikdörtgen şeklinde bir ülke olan Singapur’un kendisine ait 40 kadar adacıkla birlikte yüzölçümü yaklaşık olarak 719.9 km2 [1] civârındadır. Singapur, Malay Yarımadasına 1200 m uzunlukta olan bir demir ve karayolu ile irtibatlıdır. Singapur Adasının uzunluğu, yaklaşık 43 km ve eni ise 22,5 km’dir. Ülke ekvatorun yaklaşık 130 km kadar kuzeyinde bulunmaktadır. Malezya batı kıyısı ile Sumatra Adası arasındaki bir su yolu olan Malacco Boğazının hemen ağzında yer alır.

Singapur arazisi kıyı bölgelerde alçak ve orta bölgelerde az yüksektir. Bu yükseklik tatlı bir meyil halindedir. Ülkenin en yüksek noktası yaklaşık 177 metrelik Timah Dağıdır. Adada sadece Singapur Nehri bulunmaktadır. Nehir 3 km boyunca akar. Adada herhangi bir göl bulunmamaktadır.

İklim

Singapur, tropikal iklime sahiptir. Sıcaklık ve nem miktarı yüksektir. Yağışlar çok fazladır. Mevsimlere göre nem, ısı ve yağış değişikliği oldukça azdır. Ekvatorun hemen kuzeyinde yer aldığı ve arazisinin alçak olması sebebiyle hava sıcaklığı, özellikle yaz aylarında çok fazla artmaktadır. Genellikle Ekim-Mayıs ayları arasında yağışlar şiddetlenir. Ekvator'un 135 km kuzeyinde genel olarak 4 mevsim hava güneşlidir. Bununla birlikte Kasım ayından Ocak ayına dek süren kuzeydoğu musonları boyunca oldukça fazla sağanak görülür. Ülkede neredeyse hiç kar yağmaz.

Doğal kaynaklar

Etrafı Hint Okyanusu'nun suları ile çevrili bu küçük ada devletinin bir zamanlar toprakları tamamen tropikal ormanlarla kaplıydı. Bugün bunların %85'i yok olmuştur. Bu durum hayvan popülasyonlarını da olumsuz etkilemiştir. Doğal kaynakları sınırlı olan ada, dışa bağımlıdır. Singapur'un Hint Okyanusu ile Güney Çin Denizi arasındaki stratejik konumu, hem küçük çapta hem de büyük petrol rafineri merkezlerinde birine ev sahipliği yapmaktadır.

Nüfus ve sosyal yaşam

2014 yılı Haziran ayı sonu verilerine göre Singapur’un nüfusu 5.469.724 kişidir. Bunun yaklaşık olarak 3.870.739'u Singapur'un yerleşik nüfusunu oluşturur. Aynı tarih itibarıyla 1.598.795 Singapur vatandaşı ülke dışında ikamet etmektedir. 719.1 km [1] yüzölçümüne sahip olan ülkede nüfus yoğunluğu yüksek olup, kilometrekareye yaklaşık 7.615 kişi düşer. Yıllık nüfus artış oranı yaklaşık %1.3'tür. Nüfusun çoğu genç ve şehirlidir. Yalnızca %25'lik bir kısmı köylerde ve kırsal bölgede yaşar.

Singapur, diğer Asya ülkelerine nazaran okuma-yazma oranı yüksek olan bir ülkedir. Nüfusun hemen hemen %95.4'ü okur-yazardır. Genç nüfusun %65'i okula devam etmektedir. Birçok sanat okulu ile teknik ve özel okul mevcuttur. Ülkede 5 tane üniversite vardır: National University of Singapore, Nanyang Technological University, SIM University, Singapore Management University

Singapurluların sağlık, sosyal ve kültür hayatları oldukça iyidir. Ülkede 17 modern hastane vardır. İnsan ömrü ortalaması 80 yaşın üzerindedir.

Dil, din ve etnik gruplar
2015'te Singapur'un dini yapısı[9]
Din Yüzde
Budizm
  
 33.2%
Hristiyanlık
  
 18.8%
Dinsiz
  
 18.5%
İslam
  
 14.0%
Taoizm ve halk dinleri
  
 10.0%
Hinduizm
  
 5.0%
Diğer
  
 0.6%

Nüfusun % 74'ünü Çin asıllılar, % 13'ünü Malaylar ve % 9’unu Hintler, gerisini de diğer azınlıklar oluşturur. Nüfusun çoğunluğunu teşkil eden Çinliler, beş ana grupta toplanırlar ve beş büyük lehçeyi kullanırlar: Hokkien, Kantonca, Teoçev, Hainanca ve Hakkaca. Bunlar genellikle Konfüçyüsçü, Budist veya Taoisttir.

Evde en çok kullanılan dil[10][11]
Dil Yüzde
İngilizce
  
 36.9%
Mandarin
  
 34.9%
Malayca
  
 10.7%
Tamilce
  
 3.3%
Diğer
  
 14.2%

Malaylar ise ikinci büyük grup olup, Malay dilini konuşurlar ve tamamına yakını Müslümandır. Nüfusun %7'lik bir bölümünü meydana getiren Hintlerin ve Pakistanlıların büyük bir kısmı Müslüman, az bir kısmı ise Hindudur. Genellikle Tamil lisanını kullanırlar. Bir miktarda da Avrupalı ve Avrasyalı nüfus vardır. Din bakımından halkın %33,2'si Budist, %18.8'i Hristiyan, %14'ü Müslüman, %5'i Hindu, %10'u Taoist ve geri kalan %0,6'sı diğer dinleri oluşturur. Bir dine ait olmayan kişiler ise toplumun yaklaşık %20'sini oluşturmaktadır.

Din ve dil farklılıklarının büyük boyutlara ulaşması üzerine Singapur hükûmeti, Malay dilini millî dil îlan etti. Diğer Mandarin (Çin lehçelerinden bir kısmı), Tamil ve İngilizceyi de resmî dil olarak kabul etti.

Siyaset

Singapur Cumhuriyeti parlamenter demokrasi sistemine dayanır. Yasama gücü tek meclisli Millet Meclisinin elindedir. Meclis, 94 üyeli olup, üyeler beş senede bir seçilir.

Singapur Parlamentosu, 3 Ocak 1991 tarihinde yaptığı bir Anayasa değişikliği ile cumhurbaşkanını halkın seçmesini öngören bir yasayı kabul etmiş ve Singapur Cumhuriyeti'ni temsili sistemden ayırarak, veto yetkisine sahip olan bir Başkanlık sistemine geçişi sağlamıştır. Ancak, yetkileri kısıtlı olan cumhurbaşkanının, bütçeyi ve kamu kuruluşlarına yapılan atamaları veto yetkisi bulunmakta, ayrıca, kendisi iç güvenlik yasası ve dinsel uyum alanındaki yasalar çerçevesinde hükûmetin uygulamalarını ve yolsuzlukla ilgili konularda yürüttüğü soruşturmaları inceleyebilmektedir. Singapur Anayasası'na göre, Cumhurbaşkanı, adayların Anayasada belirtilen şartları haiz olup olmadığını inceleyen ve buna göre karar veren üç kişilik bir Cumhurbaşkanı Seçim Komisyonu tarafından belirlenmektedir. Cumhurbaşkanı, belirlenen adaylar arasından 6 yıl için halk tarafından seçilmektedir.

Singapur Anayasa sisteminde, hükûmetin parlamentodan güvenoyu alma zorunluluğu yoktur. Bu nedenle başbakanın parlamentoya hükûmet programı sunması gibi bir gelenek de bulunmamaktadır. Buna karşılık, cumhurbaşkanı, parlamentoyu açış konuşmasında, gelecek çalışma döneminde hükûmetin izlemesi gereken sosyal ve ekonomik politikaları belirtmekte, bundan sonraki dört oturumda ise, parlamenterler, Cumhurbaşkanı'nın bu konuşması üzerine görüşlerini açıklamaktadırlar. Bir anlamda hükûmet programı cumhurbaşkanı tarafından parlamentoya okunmuş olmaktadır.

Ekonomi

Singapur ekonomisinin büyük bir kısmı ticarete dayanır. Ayrıca ulaştırma, bankacılık, sigortacılık, haberleşme, tamirat ve depolama gibi hizmetlerden de önemli ölçüde gelir elde edilmektedir. Singapur ekonomisinin dayandığı diğer önemli gelir kaynağı endüstridir. Son zamanlarda mevcut işçi gücünün % 52’sine yakın bir bölümü, endüstri alanında istihdam edilmiştir. İşçi gücünün % 33'lük bir bölümü ticaret ve hizmetlerdeyken, tarım alanında % 2 gibi küçük bir işçi grubu kalmıştır. Singapur'un önde gelen endüstri dalları; gemi yapımcılığı, petrol rafinerileri, elektronik aletler, tekstil, gıda ve kereste endüstrisidir. Turizm ülke için önemli bir gelir kaynağıdır. Balıkçılık da, özellikle son zamanlarda ülke ekonomisine önemli ölçüde gelir sağlamaktadır. Ayrıca Singapur, üst üste dördüncü kez iş seyahati yapanlar için en pahalı şehir olma özelliğini sürdürmektedir.[12]

Eğitim

Resim galerisi

Kaynakça
  1. "Population & Land Area (Mid-Year Estimates)". Statistics Singapore. Haziran 2014. 14 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2014.
  2. "Population and Population Structure". Singstat. Department of Statistics Singapore. 12 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2018.
  3. "World Economic Outlook Database, October 2019". IMF.org. International Monetary Fund. Erişim tarihi: 21 Haziran 2020.
  4. "DISTRIBUTION OF FAMILY INCOME – GINI INDEX". Central Intelligence Agency. 30 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2019.
  5. Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
  6. "Founding of Modern Singapore". Ministry of Information, Communications and the Arts. 8 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2011.
  7. George P. Landow. "Singapore Harbor from Its Founding to the Present: A Brief Chronology". 5 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2006.
  8. Blackburn, Kevin. "The Collective Memory of the Sook Ching Massacre and the Creation of the Civilian War Memorial of Singapore". Journal of the Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society 73, 2 Aralık 2000, 71–90.
  9. Statistics Singapore:
  11. hermes (10 Mart 2016). "English most common home language in Singapore, bilingualism also up: Government survey". 19 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2020.
  12. "Singapur, iş seyahati yapanlar için en pahalı şehir oldu". 28 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2017.
  1. Sadece 3.471.900 kişi vatandaştır.[2]
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.