İyi
İyi kavramı çoğunlukla olası eylemler arasında bir seçim yapılması durumunda tercih edilmesi gereken davranışı ifade eder. İyilik genellikle kötülüğün (şerin) tersi olarak kabul edilir ve ahlak, etik, din ve felsefe konuları tarafından incelenir ve ayrı şekillerde tanımlarnır.
Din açısından iyi kavramı çoğu zaman sevap kavramı ile parallelik gösterirken, ahlak felsefesi ya da etik olarak ise belli bir durumdaki olasılıkların en faydalısının uygulanması olarak algılanır.
Karl Marx’a göre İyi hem çok sade hem de açıktır: İnsanlar sağlıklı beslenmeli, temiz suya ulaşmalı, şairane konaklamalı, tiyatroya gitmeli, kitap okumalı, seyahat etmeli, aşık olmalı, sevmeli, çitleri, duvarları ve alanları yıkmalı, dayanışmalı, yeni olana doğru açılmalı ve kendini gerçekleştirmelidir.[1]
Richard J. Berstein ise tekil insana, yani daha çok tek tek insanlara bakıyor: İyilik, Öteki’nden karşılık bulmanın olanak dahilinde olduğu sevinçli bir istemdir, umutlu bir kapıdır, sağlıklı bir süreci, insani bir açılımı ve derinleşmeyi örgütler, karşısındakini saygı ile olumlu anlamda etkiler, alkışı ve övgüyü hak eder, onurlu bir duruştur.[1]
Kant, istemi belirten iki kavram ile insanın sorumluluğunu açıyor: willkür ve will. Her iki durumda da insan iradi olarak seçimde bulunur, willkür iyiliğe ve kötülüğe dair bir yönelimi ifade eder, ancak willkür arzulananın, will ise yasanın seçimidir. Will, pratik akla yasasını veren ve iyi eylemin dayanağı olan istemeyi anlatır. Kant’a göre will, eylemin ve amaçların gerçekleşmesi ile ilgiliyken, willkür eylemle çok da ilişkisi olmayan (yahut olmak zorunda olmayan) bir arzulama kapasitesidir. Bu durumda willkür "alternatifler arasından seçme kapasitesi", will ise "pratik aklın yasaları sayesinde gerçekleşen bir tutum alma kapasitesi"dir.[1]
Kaynakça
- Prof. Dr. Nejla Kurul. "Filozoflara Göre İyi'nin, İyi İnsanın Temsili Nedir?". 25 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2020.