Immanuel Kant

Immanuel Kant (22 Nisan 1724 – 12 Şubat 1804) Alman filozof.[1][2] Alman felsefesinin kurucu isimlerinden biri olmuş ve felsefe tarihinin kendisinden sonraki dönemini belirleyici olarak etkilemiştir.[3]

Kaliningrad'daki Kant heykeli
Immanuel Kant
Immanuel Kant
Tam adı Immanuel Kant
Doğumu 22 Nisan 1724(1724-04-22), Königsberg
Ölümü 12 Şubat 1804 (79 yaşında), Königsberg
Çağı Aydınlanma Çağı
Bölgesi Batı felsefesi
Okulu Rasyonalizm, Deneycilik, Eleştiri
İlgi alanları Bilgi, Akıl, Metafizik, Etik, Estetik
Önemli fikirleri Metafizik idealizm, A priori bilgi
Immanuel Kant
Kantçılık  · Deontolojik Etik
Kavramlar / İçerik
Numen
Sapere aude
Analitik-sentetik ayrımı
Kategorik Buyruk
Hipotetik Buyruk
Saf Aklın Eleştirisi
Aşkınsal İdealizm
Şema
Kant'ın Siyaset Felsefesi
Önemli Eserleri
Arı Usun Eleştirisi
Pratik Usun Eleştirisi
Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi
Gelecekte Bir Bilim Olarak Ortaya Çıkabilecek Her Metafiziğe Prolegomena
Aydınlanma Nedir?
Ahlak Metafiziği
Kant Felsefesinde Önemli Kişiler
George Berkeley
René Descartes
Arthur Schopenhauer
Baruch Spinoza
Johann Gottlieb Fichte
Georg Wilhelm Friedrich Hegel
David Hume
İlgili konular
Alman idealizmi · Yeni-Kantcılık

Yaşamı

Kant, eleştirel felsefenin babası olarak kabul edilir. Doğu Prusya'nın Königsberg kentinde, ailenin dördüncü oğlu olarak doğdu ve hayatı boyunca burada yaşadı.[4][5] Annesi Anna Regina Reuter, Kant henüz 14 yaşındayken öldü.

Annesi, teoloji öğretmeni olan Franz Albert Schultz’un önerisine uyarak yine Schultz’un görev yaptığı okula kaydını yaptırmıştır. Buradaki eğitiminden sonra Kant, 1732 yılında Frederik Koleji'nde eğitimine devam etti. Bu kolejde ise Latince, filoloji, matematik, mantık ve teoloji eğitimi aldı. Son olarak 1740 da Konigsberg Üniversitesi Teoloji Fakültesi'nde yüksek öğrenimine başladı. Üniversite eğitimi sırasında birkaç yıl öğrencilere özel dersler verdi. Eğitimi sırasında Leibniz ve Wolff'tan etkilendi. 1755 tarihinde doçent derecesi aldıktan sonra üniversitede çeşitli sosyal bilimler alanlarında dersler vermeye başladı. Kant başlangıçta fizik ve astronomi alanında yazılar yazdı. 1755 yılında "Evrensel Doğal Tarih ve Cennetlerin Teorisi" adlı eserini yazdı. 1770 yılında Königsberg'de mantık ve metafizik kürsüsüne atandı. 1770'ten sonra Hume ve Rousseau etkisiyle eleştirel felsefesini geliştirdi. 12 Şubat 1804'te Königsberg'de öldü.[6]

Felsefesi

Başlık olarak; epistemoloji, eleştiricilik, analitik ve sentetik yargılar, aşkın felsefe, duyulur-düşünülür dünya ayrımı, ahlak, irade, metafizik, yargı yetisinin eleştirisi, din ve tarih felsefesi üzerine çalışmaları bulunmaktadır.[3]

Modern felsefenin gelişim seyrine uygun olarak bilgi kuramını ön plana çıkartmıştır. Kant'ın gözünde bilim, liderleri kesin olan ve yöntemleri, ancak Hume'unki gibi felsefi bir kuşkuculuk benimsendiği zaman sorgulanabilen evrensel bir disiplindir. Bilim yansızdır ve nesneldir.

O, felsefedeki ilk ve temel misyonunun bilimi temellendirmek, daha sonra da ahlakın ve dinin rasyonelliğini savunmak olduğuna inanmıştır. Bu amacı gerçekleştirmek için, hem Descartes'ın rasyonalizminden ve hem de Hume'un empirizminden önemli gördüğü öğeleri alarak, transsendental epistemolojik idealizm diye bilinen kendi bilgi kuramını geliştirmiş, yükselen bilimin felsefi temellerini gösterdikten sonra, özgürlük ve ödev düşüncesine dayanarak Hristiyan ahlakını savunma çabası vermiştir. O, fenomenal gerçeklikle, yani bizim duyular aracılığıyla tecrübe ettiğimiz dünya ile numenal gerçeklik, yani duyusal olmayan ve hakkında bilgi sahibi olunamayacak dünya arasında bir ayrım yapmıştır.

Kant, öğretisiyle bilimsel bilginin olanaklı olduğunu göstererek, Newton fiziğini temellendirir.

Başlıca eserleri

Türkçede Kant

"Kant ve Felsefesi" M Emin Erişirgil, İnsan yay.

  • Seçilmiş Yazılar / Remzi Kitabevi, Çev: Nejat Bozkurt, 1984
  • Arı Usun Eleştirisi / İdea Yayınları, Çev: Aziz Yardımlı, 1993
  • Prolegomena: Gelecekte Bilim Olarak Ortaya Çıkabilecek Her Metafiziğe / Felsefe Kurumu Yayınları, 1996
  • Pratik Usun Eleştirisi / Say Yayınları, Çev: İsmet Zeki Eyüboğlu, 1999
  • Fragmanlar / Altıkırkbeş Yayınları, Çev: Oruç Aruoba, 2000
  • Evrensel Doğa Tarihi ve Gökler Kuramı / Sarmal Yayınları, Çev: Seçkin Selvi, 2002
  • Ethica: Etik Üzerine Dersler / Pencere Yayınları, Çev: Oğuz Özügül, Yasemin Özcan, 2003
  • Immanuel Kant ve Transendental Idealizm / Alesta Yayinlari, Tuncar Tugcu,2001
  • Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi / Türkiye Felsefe Kurumu , İoanna Kuçuradi
  • Die Kant-Rezeption in der Ästhetik des frühen Carl Einstein / Dirk de Pol, In: Philosophisches Jahrbuch der Görres-Gesellschaft, Verlag Karl Alber, Freiburg 1997, ISBN 3-495-45057-2

Kaynakça
  1. "Kant". Collins English Dictionary.
  2. "Kant". Random House Webster's Unabridged Dictionary.
  3. "Immanuel Kant | Biography, Philosophy, Books, & Facts". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 16 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020.
  4. Kuehn 2001, p. 26.
  5. Lewis, Rick. 2005. 'Kant 200 Years On'. Philosophy Now. No. 49.
  6. Karl Vorländer, Immanuel Kant: Der Mann und das Werk, Hamburg: Meiner, 1992, p. II 332.

Dış bağlantılar


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.