Şor ağzı , Hakasça
Hakasça'nın Şor ağzı — Hakasça'nın yerel bir ağzı. Geçmişte Şor Dağları, Dağlık Şorya'dan (17.yy. başı — 19. asır ortası) Hakasya'ya gelen Şor Türklerinin, Şor dilinin özelliklerini de koruyup Hakasça ile uyumlaşmış halidir. Günümüzde Hakasça'nın bir ağzı konumundadır.
Hakasyada Taştıp rayonunda ormanlık alanlarda yaşamaktadırlar[1].
Açıkça Şorca'nın şeklini korumuştur. Tıva Türkçesine de çok yakındır.
Ağızda dikkat çekici unsurlar yer alır. e sesi literatürdei (ede literatürel dilde idi); ses değişimlerinden bazısı ise ş, j olup literatürel dilde s, z, iledir; fonemde m, b, p, değişimleri görülür. Eklerde -çar sözü literatürde -ça, —çe şeklinde olup misal verilirse (turçar yerine turça); çathan, — çetken . Şor diyalektiğinin şu şekli bulunur —çan, —çın, — çin (parçın, kilgin olmaktadır. Literatür dilde ise parçathan, kilçetken).
1969 yılında N.N. Mejekov tarafından yapılan doktora tezinde Şor ağzının monografisi hazırlanmıştır.
İlgili kitaplar
- Grаmmаtikа hаkаsskоgо yazıkа. M., 1976;
- Pаtаçаkоvа D. F. Şоrskiy diаlеkt // Diаlеktı hаkаsskоgо yazıkа. Аbаkаn, 1973.