Şorca

Şorca veya Şor Türkçesi (Шор тили), Şorlar tarafından konuşulan Türk dillerinin Sibirya grubuna bağlı Türk dillerinden biridir. Tuvacaya büyük benzerlik gösterir. Rusya'nın Kemerovo bölgesinde 2.840 (2010 yılı)[1] kişi konuşmaktadır. Günümüzde Şorca Kemerovo Üniversitesi'nde öğretilmektedir.

Şorca, Şor Türkçesi
Ana dili olanlar	Rusya, Kemerovo
Konuşan sayısı	2.840 kişi, 50'si bir dilli (2010 yılı)[1]  (tarih gerekli)
Dil ailesi	Altay? Şorca, Şor Türkçesi
Dil kodları
ISO 639-1	-
ISO 639-2	tut
ISO 639-3	cjs

Alfabe

Şorcanın alfabesi 19. yüzyılın ortalarında Rus Hristiyan misyonerleri tarafından oluşturulmuştur. 1929-1938 yılları arasında Latin alfabesi kullanan Şorlar, sonra tekrar Sovyet-Rus yönetiminin baskısı ile Kiril Alfabesi'ne geçirilmişlerdir.

Şor alfabesinde şu harfler vardır: А Б В Г Д Е З И Й К Қ Л М Н О Ö П Р С Т У Ӱ Ф Х Ч Ш Ы Э Я

А а	Б б	В в	Г г	Ғ ғ	Д д	Е е	Ё ё
Ж ж	З з	И и	Й й	К к	Қ қ	Л л	М м
Н н	Ң ң	О о	Ö ö	П п	Р р	С с	Т т
У у	Ӱ ӱ	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ
Ъ ъ	Ы ы	Ь ь	Э э	Ю ю	Я я

Transkripsiyon

А а	B b	V v	G g	Ğ ğ	D d	Е е	YO yo
J j	Z z	İ i	Y y	K k	Q q	L l	M m
N n	Ñ ñ*	О о	Ö ö	P p	R r	S s	Т t
U u	Ü ü	F f	Х х**	Ț ț	Ç ç	Ş ş	ŞÇ şç
sert iş.	I ı	yum. iş.	E e	YU yu	YA ya

*'Ñ' artdamaksıl n'dir. Artdamaksıl n Türkçenin lehçe ve ağızlarında da bulunabilir. Birçok Türk dilinde de önemini korur.

**X, İngiliz alfabesindeki x değildir. 'X' geniz h'sidir (hırıltılı h).

Yıllara göre Şor alfabesi

Kiril		Latince	Kiril
1885	1927-1930	1930-1938	1938-1980	1980–günümüz alfabesi
А а	A a	A a	А а	А а
Б б	Б б	B в	Б б	Б б
В в	В в	V v	В в	В в
Г г	Г г	G g	Г г	Г г
Г г	Г г	Ƣ ƣ	Г г	Ғ ғ
Д д	Д д	D d	Д д	Д д
Е е	Е е		Е е	Е е
				Ё ё
Ж ж	Ж ж	Ƶ ƶ	Ж ж	Ж ж
З з	З з	Z z	З з	З з
И и, I i, Ѵ ѵ	И и	I i, Į į	И и	И и
Й й	Й й	J j	Й й	Й й
К к	К к	K k	К к	К к
К к	К к	Q q	К к	Қ қ
Л л	Л л	L l	Л л	Л л
М м	М м	M m	М м	М м
Н н	Н н	N n	Н н	Н н
Ҥ ҥ	Ҥ ҥ	N̡ n̡	Нъ нъ	Ң ң
О о	О о	О о	О о	О о
Ӧ ӧ	Ө ө	Ө ө	Ӧ ӧ	Ӧ ӧ
П п	П п	P p	П п	П п
Р р	Р р	R r	Р р	Р р
С с	С с	S s	C c	C c
Т т	Т т	T t	Т т	Т т
У у	У у	U u	У у	У у
Ӱ ӱ	Ӱ ӱ	Y y	Ӱ ӱ	Ӱ ӱ
Ѳ ѳ	Ф ф	F f	Ф ф	Ф ф
Х х	Х х		Х х	Х х
Ц ц	Ц ц		Ц ц	Ц ц
Ч ч, J j	Ч ч	C c	Ч ч	Ч ч
Ш ш	Ш ш	Ş ş	Ш ш	Ш ш
	Щ щ		Щ щ	Щ щ
ъ			ъ	ъ
Ы ы	Ы ы	Ь ь	Ы ы	Ы ы
ь	ь		ь	ь
Э э	Э э	Ə ə, Е е	Э э	Э э
Ю ю	Ю ю		Ю ю	Ю ю
Я я	Я я		Я я	Я я

Morfoloji

Bütün Türk dillerinde olduğu gibi zümre, sınıf, cinsiyet, kategori ayrımı yoktur. Çokluk eki kelimeye göre ayarlanır, bu ekler (-lar/-ler, -nar/-ner, -tar/-ter), ekleridir.

Metinler

Туған черим – Тағлығ Шор.
Чатқан чуртум ырыстығ чурт.
Туған ичем – Қудайдығ иче.
Чатқан ÿгем чарық ÿге.
Туған черимде – ақ чачықтар.
Чатқан черимде – кöк тегри[2].

Tuğan çerim- Tağlığ Şor.
Çatqan çurtum ırıstığ çurt.
Tuğan içem- Qudaydığ içe.
Çatqan ügem çarıq üge.
Tuğan çerimde - aq çaçıqtar.
Çatqan çerimde- Kök Tegri.[3]

Kaynakça

1. "Ethnologue". Ethnologue. Ethnologue. 12 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2015.
2. http://shortop.ru/teksty-na-shorskom-yazyke-prilozhenie-1
3. "Arşivlenmiş kopya". 28 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2010.

Dış bağlantılar

• Şorca-Türkçe Sözlük Vikisözlük'te!
• Şorca-Türkçe Sözlük
• Şorca-Rusça Sözlük
• Şor Dili
• Şorlar hakkında bilgi
• Şor dilinde metinler