Karayca

Karayca, Türk lehçelerinin Kıpçak öbeğine ait bir lehçedir. Kırım Tatarcasına yakındır. Musevi inancına mensup bir Türk grubu tarafından konuşulması sebebiyle de ayrı öneme sahiptir. Konuşucusunun sayısı az olan Karayca, yok olma tehlikesi altında yer alan Türk yazı dillerinden biridir.

Karayca
къарай тили
Telaffuz Karaj tili
Dönem 2007[1]
Dil ailesi
Türk dilleri
Dil kodları
ISO 639-3 kdr

Yayılımı

20. yüzyılda hâlâ Litvanya`da Trakai ve Panevėžys bölgelerinde, Ukrayna`nın Luck ve Halicz bölgelerinde ve Kırım`da bu dili konuşanlar vardır. Türkiye ve İsrail'de hâlâ bu lehçeyi konuşanlara rastlamak mümkündür.

Konuşucu sayıları ve ağızları

Son Sovyetler Birliği döneminde yapılan nüfus sayımında sadece 2.602 kişi kalmış olduğu anlaşılan Karay halkından; ancak 503 kişi Karaycayı ana dil olarak kullandığını, 52 kişi ikinci dil olarak konuştuğunu belirtmiştir.

Günümüzde bu dilin; ancak iki ağzı kalmıştır: Trakay ve Galit.

Alfabeler

Orta Çağdan beri önemli bir edebiyat dili olan Karayca, İbrani alfabesi ile yazılmış birçok mektupta rastlanmaktadır. Örnek olarak 10. yüzyılda İspanya'daki bir hahamlık okulu öğrencisinin memleketi Varşova'ya yazdığı mektuplar saf Karayca'nın en güzel örneklerindendir. Dilin konuşucuları, 8. yüzyılda Yahudilikten gelişmiş olan Karaylar cemaatine aittiler. Günümüzde Baltık Denizi`nin güneydoğusu, Doğu Avrupa, Türkiye ve İsrail'de hâlâ bu inanca ait olanlara rastlanabilmektedir.

20. yüzyılın ilk yarısında dini içerikli olmayan Karayca yazılarda yazılmıştır: Örneğin Varşova`da yayınlanan karaim aivazy(?) adlı dergi. Ancak bugün bu lehçe artık yok olmak üzeredir. Litvanya'nın başkenti Vilnius, diğer şehirleri Trakai ve Panevėžys (Ponewiesch)'de hâlâ Karayca konuşabilen insanlar vardır. Litvanya'da bugün toplam 267 kişidir. Ancak artık bulunabilen yazılı kaynaklar sadece dinsel içeriklidir.

"Karayca konuşmak" isimli Éva Á. Csató ve David Nathan tarafından yayınlanan son Multimedia CD-Rom versiyonu, Karay toplumu üyelerine ilgisi olan Türk dilbilimcileri ve Dilbilimcilere bedava dağıtılmaktadır.[2]

Kaynakça
  1. http://www.ethnologue.com/language/kdr
  2. Lars Johanson, Discoveries on the Turkic Linguistic Map, Svenska Forskningsinstitutet i Istanbul, Stockholm 2001
  • Tadeusz Kowalski, Karayim Lehçesi Sözlüğü, Engin Yayınevi
  • Tülay Çulha, Karaycanın Kısa Sözvarlığı, Kebikeç Yayınları
  • Mykolas Fırkovıcıus, Selomonun Masallary, Türk Dil Kurumu Yayınları
  • Karaim, A language of Lithuania (İngilizce)
  • Nathan, David 2000. The spoken Karaim CD: Sound, text, lexicon and ‘active morphology’ for language learning multimedia. In: Göksel & Kerslake (eds.) 2000: 405–413.

İncubatordaki Türk Dilleri
Yahudi dilleri
Afro-Asyatik
Hint-Avrupa
Türk
Diğer
 Yahudilik Portali
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.