Gündoğdu, Rize

7 kilometre kare alanda, 6.200 nüfusa sahip Gündoğdu; beş Mahalle ve on beş Köyü içinde barındırmaktadır. Mevcut coğrafi ve idari yapısıyla 7 İlçeden daha büyük olan Gündoğdu 1965 yılından bu yana Belde Belediyesi olarak hizmet vermektedir. Geniş ticari alanlarıyla, doğal ,güzellikleriyle, endüstriyel ve tarımsal alanlarda yapılan çalışmalarla son yıllarda yüksek bir ivme yakalayan Gündoğdu ; yapılan özel sektör ve kamu yatırımlarıyla da ciddi bir sinerji oluşturmuştur. Stratejik önemi giderek artan Gündoğdu Rize'nin incisi olma yolundadır.

Gündoğdu
Belde
Ülke Türkiye
İl Rize
İlçe Merkez
Coğrafi bölge Karadeniz Bölgesi
Yüzölçümü
 • Toplam 7 km² (2 mil²)
Rakım 4 m (13 ft)
Nüfus
 • Toplam 6,200
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
İl alan kodu 0464
Posta kodu 53800

Tarihçe

Gündoğdu’nun tarihi Merkez İlçenin tarihi ile birlikte düşünülür. Tarihe ilişkin bilgiler; MÖ 7. yüzyılda Milets'lu denizcilerin yöreye yapmış oldukları seferlerle başlamaktadır. Bunların kurduğu “emperion” (pazaryeri) adlı ticaret kolonilerinin halkı, sonraları Doğu Anadolu’ya göç eden Kimmerler'in (Gimirrai) önünden kaçan İç Anadolu oymakları ile birleşerek, bölgenin ilk yerleşme merkezlerini oluşturdu. MS 370'e kadar önemli bir askeri ve siyasi gelişmeye sahne olmayan bölge, bu tarihten başlayarak, Karadeniz-İran ticaret yolu üzerinde olması dolayısıyla Sasanlı Devleti ile Roma İmparatorluğu arasında sürekli el değiştirdi.

1071'deki Malazgirt Savaşı'ndan sonra hızla Anadolu'ya yayılan Türkler, Rize ve yöresini de ele geçirdiler. Ancak Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurulmasından sonra savaş alanının Batı Anadolu'ya kayması, 1075'te bölgenin yeniden Bizans egemenliğine girmesi sonucunu doğurdu. Bu tarihten sonra Bizans, Danişmend, Anadolu Selcuklu Devletleri arasında el değiştiren Rize, 1184'e kadar Bizans etkisinde kaldı.

IV. Haçlı seferi sırasında Kostantinopolis işgale uğrayınca, Bizanslılar Karadeniz’e çekilerek, Rize'yi içine alan Trabzon Rum Pontos İmparatorluğunu kurdular. Bu İmparatorluk, yüzyıllarca Rize yöresinde hüküm sürdükten sonra, 1461'de Fatih Sultan Mehmet tarafından ortadan kaldırıldı. Yavuz Sultan Selim 1509'da Rize yöresini tümüyle Osmanlı Devleti'ne kattı.

Sosyal yapısı

Dış çevreyle yoğun ilişkilerine karşın, kapalı bir toplumsal yapısı olan Gündoğdu’nun, çaycıIıkla birlikte yaşantı biçimi de değişmiştir. Kırsal kesim insanı kente akın ederken kendi değerlerini de taşıyarak Gündoğdu’da yaşamı etkilemiştir. Yaşam şartlarının değişmesine, geçim düzeyinin yükselmesine karşın inançlar, töresel değerler, doğum-evlenme ve beslenme biçimlerinde geleneksel uygulamalar korunmaktadır.

Beş mahalleden oluşan Gündoğdu’da, mahalleler arasında sosyal farklılıklar gözlenmemektedir.

İdari Durum

2000 yılı merkez nüfusu; 5200 olan Gündoğdu, Rize Merkez İlçede yer alır. Kentin batısında Rize Merkez yerleşimi, Kuzeyinde Karadeniz, doğusunda Çayeli ilçesi, Güneyinde ise Güneysu İlçesi yer almaktadır. Gündoğdu’ya bağlı 15 köy vardır. Köylerle birlikte 2000 yılı nüfusu; 12614 dür.Ancak Resmi Gazete’de yer alan 2012/433 sayılı duyuruda “Rize İli Merkez İlçeye bağlı Çiftekavak ve Alipaşa Köyleri ile Gündoğdu Belediyesinin, tüzel kişiliklerinin kaldırılarak, Rize Belediyesi sınırları içine katılması 5393 sayılı Belediye Kanununun 11 inci maddesi uyarınca uygun görülmüştür. Bu Kararı İçişleri Bakanı yürütür“ denildi.[1] Böylece Gündoğdu beldesi Rize merkezine bağlanmış oldu.

Coğrafi konumu

Gündoğdu Doğu Karadeniz Bölgesinde, Rize İli Merkez İlçeye bağlı bir belde merkezidir. Rize İli 40°21’ ve 41°25’ doğu boylamları ile, 40°35’ ve 41°20’ kuzey enlemleri arasında yer alır.

Gündoğdu’nun topoğrafyası; dar bir kıyı şeridiyle bunun hemen ardından denize paralel bir şekilde yükselen dağlardan oluşur. Kaçkar Dağları güneydoğuda 3900 metre üzerine çıkarken, güneydeki Dilek dağının yüksekliği 3711 metre, Kırklar dağının yüksekliği ise 3352 metredir. Bunlar bölgenin en yüksek dağlarıdır. Topraklar sık sık bir akarsu ağıyla parçalanmıştır. Meyilin fazla oluşu nedeniyle hızla akan dereler ekonomik değer ifade etmemektedir. Vadi yamaçlarını kaplayan ormanlar denize paralel bir kuşak oluşturmaktadır. Rize Merkez İlçeye doğudan sınır olan Gündoğdu, dar bir şerit halindeki düzlükte ve dağınık düzendeki tepelerde kurulmuştur. Gündoğdu 4. derece deprem kuşağında yer almaktadır.

Fiziki konum

Gündoğdu, genelde dar ve uzun kıyı şeridi boyunca düz ve bunlardan hemen sonra çok eğimli alanlardan oluşan bir yapıya sahiptir. Belediye sınırları ve imar planı alanlarındaki dereler sınırlıda olsa içlere doğru düz ve düze yakın alanlar oluşturmaktadır. Kentte nüfusun büyük bölümü bu sınırlı düz alanlarda yer alır.

Bitki örtüsü

Gündoğdu’da hakim bitki örtüsü çay bahçeleridir. Dar kıyı şeridinden hemen sonra başlayan yükseltilerde, çay bahçeleri ile birlikte fundalıklar, kısa boylu orman ağaçları, gürgen, kızılağaç ve karaağaçlar yer almaktadır.Son zamanlarda kivi üretimininde yaygınlığı artmaktadır.[2]

Jeolojik yapısı

Gündoğdu’da sahil şeridinden güneye doğru uzanan eğilimli alanlarda, aglomera, bazalt ve tüfler’den oluşan volkanik seriler gözlenmektedir. Aglomera, tüf üst kretase yaşlı bu volkanik seriler denizaltı volkanizmasının tipik ürünleridir.

Ulaşım

Rize İlinin en önemli karayolu bağlantısı, Karadeniz kıyı yoludur. Samsun-Trabzon üstünden gelen yol, İyidere ilçesinin 4 km batısında il sınırına girer, kıyıyı izleyerek kuzeydoğuya uzanır ve Fındıklı ilçesinin 12 km doğusunda il sınırları dışına çıkar. Rize, Gündoğdu, Çayeli, Pazar, Ardeşen ve Fındıklı bu devlet yolu üzerindedir. Bölgede ikinci devlet yolu ise Rize-İspir yoludur.Rize merkezden Gündoğdu'ya özel vasıtayla 5dk toplu taşıma araçlarıyla 10 dk civarında zaman almaktadır.

Gündoğdu’nun önemli merkezlere uzaklığı aşağıdaki tabloda gösteriliştir.

GÜNDOĞDU >Gidelecek yerMesafe
GÜNDOĞDURize8 km
GÜNDOĞDUTrabzon83 km
GÜNDOĞDUANKARA841 km
GÜNDOĞDUİSTANBUL1205 km
GÜNDOĞDUErzurum260 km
GÜNDOĞDUARTVİN156 km
GÜNDOĞDUİzmir1427 km
GÜNDOĞDUSamsun424 km
GÜNDOĞDUAdana1115 km

[3]

Altyapı bilgileri
Mahalleler[4]Köyler[5]Okullar[6]Aile Sağlık Merkezi[7]Eczane[8]
BozkaleAkarsuÖzel Şahika Salih Kalkavan İlköğretim OkuluGündoğdu 4 Nolu Aile Sağlık MerkeziGündoğdu Eczanesi
DağınıksuAkpınarTaşlıdere MahallesiHamidiye Mah. Gündoğdu/RizeHamidiye Mah. Veliköy Cad. No: 2A
HamidiyeAktaşTel: 0 (464) 246 20 00 - 20 70[9]Tel: 0 (464) 246 40 66Tel: 0 (464) 246 39 93
MezraBalıkcılarTaşlıdere Gazi İlköğretim Okulu
TaşlıdereBoğazköyTaşlıdere Mahallesi
KetenliTel: 0 (464) 246 23 34[10]
KurtuluşGündoğdu 29 Ekim İlköğretim Okulu
PekmezliDağınıksu Mahallesi
PınarbaşıTel: 0 (464) 246 29 35[11]
SöğütlüRize Talip Kahraman El Sanatları Merkezi
TaşlıkHamidiye Mahallesi
TaşpınarTel: 0 (464) 226 16 34[12]
Veliköy
Yenidoğan
Yenikale

Dış bağlantılar

Kaynakça
  1. http://www.olay53.com/haber/gundogdu-rizeye-baglandi-46013.htm
  2. "Arşivlenmiş kopya". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2014.
  3. 20 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
  4. 20 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
  5. 20 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
  6. 20 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
  7. 20 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
  8. 20 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
  9. 18 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
  10. 20 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
  11. 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
  12. 18.07.2012 tarihinde erişilmiştir.
                    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.