Gürol Sözen
Gürol Sözen (d. 1940 Konya) Türk ressam, yazar, heykeltıraş, sanat tarihçisi.
| Gürol Sözen | |
|---|---|
 Gürol Sözen portre | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum |
1940 Konya, Türkiye |
| Uyruk | Türkiye |
| Yakınları | Eşi: Zeynep Sözen |
| Alanı | Resim, desen, sanat tarihi |
| Etkin yıllar | 1960'lar-günümüz |
| Sanat eğitimi | İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi |
| Ödüller | |
| 2012 Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü | |
Resim ve heykelleri dışında, 1956 yılından başlayarak çocuk öyküleri, gezi notları, denemeleri, kültür ve sanat konularındaki köşe yazıları sanat dergilerinin yanı sıra Vatan, Akşam, Milliyet, Politika, Güneş, Yeni Yüzyıl, Hürriyet ve TGC yayın organı Bizim Gazete ve Cumhuriyet gazetesinde yayımlandı.
Yaşamı ve kariyeri
İstanbul Kabataş Erkek Lisesi ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü’nü bitirdi. Doğan Kardeş, Türk Sanatı, Varlık, Yelken, Gelecek, Türk Dili, Pazar Postası, Yeditepe gibi dergilerde desen, şiir, öykü, masal ve denemeleri yayımlandı. İlk kişisel resim sergisini 1960’da İstanbul’da Kadıköy Gençlik Kitapevi Galerisi’nde açtı. 1974 yılından itibaren TRT’ye kültür ve sanatı programları hazırladı ve sundu. TRT adına Anadolu Uygarlıkları ile ilgili belgesel filmlerde metin yazarlığı, yönetmenlik ve danışmanlık yaptı.
İstanbul ve Ankara’da Kurtuluş Savaşı’nı konu alan 1919-23 / Destan adlı resim sergisi için, Türkiye İş Bankası 1974 yılında kurumun 50. yıl armağanı olarak özel bir albüm yayımladı. 1983’te T.C. Kültür Bakanlığı adına İstanbul’da Aya İrini’de açılan, Avrupa Konseyi 18. Sanat Sergisi - Anadolu Uygarlıkları sergisinin mültivizyon gösterisinin metin yazarlığı ve yönetmenliğini yaptı.
1986-87 yıllarında TBMM, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi adına, Dolmabahçe Sarayı, Dünden Bugüne Saraylarımız, Ihlamur Kasrı, Beylerbeyi Sarayı, Aynalıkavak Kasrı, Ayasofya, Bursa’nın Çağrısı, 16. yüzyılda Süsleme adlı mültivizyon gösterilerinin metin yazarlığı ve yönetmenliğini yaptı. 1987-1988’de İstanbul ve Ankara’da düzenlenen Çağdaş Sovyet Resmi Sergisi’nin danışmanlığını ve sergi küratörlüğünü yaptı. 1987-2003 yılları arasında Akbank Kültür ve Sanat danışmanı olarak görev aldı ve Aksanat’ın (Akbank Kültür Sanat Merkezi) kuruluşunu gerçekleştirerek Kültür Merkezi’nin yıllık programlarını yönetti. 1989’da Moskova Şark Eserleri Müzesi’nde İskit yapıtlarını da içeren Sakıp Sabancı Hat ve Resim Koleksiyonu Sergisi’nin küratörlüğünü gerçekleştirdi. 2002’de Türk ve İslam Eserleri Müzesi Saklı Hazineler Sergisi’nin küratörlüğünü yaptı. 2008’de Kültür ve Turizm Bakanlığı ile HSBC’nin işbirliğinde Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nde gerçekleştirilen Farklı Kültürlerde, Güzeli Arayış Sergisi’nin danışmanlığını ve küratörlüğünü gerçekleştirdi. 2016 yılında TRT Yaşayan Bellek: Gürol Sözen başlıklı bir belgesel yayınladı.
Sözen, çeşitli üniversitelerde, Anadolu Topraklarında 12 bin yılın öyküsü: Güzeli Arayış ve Çağlar boyu Anadolu Toprakları’nda Mozaik başlıklı seçmeli dersler vermektedir. Sanatçının yapıtları, Türkiye dışında, Amerika, Rusya, Almanya, Hollanda, İngiltere ve Finlandiya’da özel koleksiyonlarda bulunmaktadır. Yaşamını ve çalışmalarını İstanbul'da sürdürüyor.[1][2][3][4][5][6]
Sanatı
Sanat tarihçisi Prof. Dr. Kıymet Giray, Sözen'in sanatını şöyle tanımlar:
| “ | Gürol Sözen, kimi zaman bir güvercinin kanadında Anadolu’nun antik kentlerine yazılar uçurur: Yüzyılların belleğine dokunan...Bazen bir martı gibi süzülür fırçası, erguvanlar arasından geçerek Bizans’ın eserlerini boyar yeniden. Altın varaklar, morlar, bakırlar, küllü yeşiller, yazılar, gümüşler ve formlar sarar tuvallerini, çağdaş ikonları yeniden yaşam bulur tahtanın sıcak damarlı yüzeylerinde...[1] | ” |
| — Kıymet Giray | ||
Ödüller
- 1976 Uluslararası İstanbul Festivali Resim Dalı Ödülü
- 2012 Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü
Kitaplar
- Bin Çeşit İstanbul ve Boğaziçi Yalıları Akbank 1989
- Ege’den Akdeniz’e Mavi Uygarlık Akbank 50. yıl Armağan kitabı 1995-98
- Martıların İstanbul’u Türkiye İş Bankası 75. yıl armağan kitabı 1999
- Bulutların Altındaki Uygarlık Anadolu Türkiye İş Bankası 2000
- Büyük Menderes’in Sularında: Priene, Milet, Didim (Prof. Dr.Zeynep Sözen, Prof. Dr. Münir Ekonomi ile birlikte) Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı 2002
- Hititli Pattiya ile Palliye Can yayınları 2008
- Troya’da Bin Pınarlı Dağın Kelebeği Can Yayınları 2008
- Anadolu Topraklarında Güzeli Arayış (Prof.Dr. Zeynep Sözen ile birlikte) HSBC 2008
- Anadolu Topraklarında Mozaik HSBC 2011
- Mosaic of Anatolia HSBC 2011
- A Twelve Thousand Year Old Civilization Anatolia BKG 2013
- Kederi Dağıtan Mavi Tarihçi Kitapevi 2014
- Eski Çiçekçi Sokağı Remzi Kitapevi 2015
TRT belgeselleri
- Gravürlerle İstanbul, 1974
- Sanatın Öyküsü dizi,1974
- Bir Köprünün 24 saati (Galata Köprüsü) 1974
- Toprak ve İnsan dizi 1975
- Boğaziçi Yalıları dizi 2006
- Yeşil Barış dizi 2006
- Güzeli Arayış 2008
Sergilerinden seçmeler
- Kadıköy Gençlik Kitapevi Galerisi Kadıköy 1960
- TMTF Uluslararası Kültür Şenliği Plastik Sanatlar sergisi Alman Kültür Merkezi İstanbul 1965-67
- Paris Genç Sanatçılar Bienali 1967
- Toplum ve Sanat Sergisi (Cihat Burak, Nuri İyem, Nedim Günsur ile birlikte) Yapı Endüstüri Merkezi Galerisi
- 1919 – 23 DESTAN sergisi Yapı Endüstri Merkezi Ankara 1972
- 1919 – 23 DESTAN sergisi İstanbul Şehir Galerisi Beyoğlu İstanbul 1973
- Kırk yıllık Hesaplaşma sergisi Aksanat İstanbul 1994
- Denge, heykel sergisi Urart Galerisi İstanbul ve Emlak Bankası Galerisi Ankara 1999
- Berlin sergisi 1998
- Hüzün İkonaları Sergisi Türk ve İslam Eserleri Müzesi İstanbul 2005
- İstanbul İkonaları sergisi TİEM İstanbul 2009
- Martıların İstanbulu Almelek Sanat Galerisi 2012
- Dört Usta Sanatçının Karma/Karışık İstanbulu sergisi (Prof. Dr.Yurdaer Altıntaş, Prof.Dr. Ferit Özşen , Gürol Sözen, Evren Karayel) Art Arnavutköy 2013
- Rüzgar Kanatlı Atlar ve İstanbul İkonaları KAV Galerisi Ankara 2014
- Çizgi ve Rengin Peşinde 55 Yıl Terakki Vakfı Sanat Galerisi İstanbul 2015
- Vazgeçilmez İstanbul’un Dört Usta Sanatçısı (Gürol Sözen, Ferit Özşen, Erkal Yavi, Pelin Özgöçen) Terakki Vakfı Sanat Galerisi İstanbul ve Doku Sanat Galerisi İstanbul 2017
- 60. Yıl ve Onlar Retrospektif İş Sanat İstanbul 2019
Dış bağlantı
Kaynakça
- Gürol Sözen 60. Yıl ve Onlar Retrospektif. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları. 2019. ISBN 978-605-295-756-1.
- Gürol Sözen İstanbul İkonaları. İstanbul: Korpus Kültür Sanat Yayıncılık. 2009. ISBN 978-975-00762-3-7.
- Sözen, Gürol (2005). Uygarlıkların Kenti İstanbul'dan Hüzün İkonaları. İstanbul: Türk ve İslam Eserleri Müzesi. ISBN 975-270-692-4.
- "Gürol Sözen". Biyografya. 1 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020.
- "Gürol Sözen". Remzi Kitapevi. 11 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020.
- Kolukısa, Emrah. "Gürol Sözen'in retrospektif sergisi İş Sanat Kibele Galerisi'nde ziyarete açıldı". Cumhuriyet. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020.