Sabiha Bengütaş

Sabiha Ziya Hanım (evlendikten sonra Sabiha Bengütaş, d. 1904, İstanbul - ö. 2 Ekim 1992, Ankara), Türk ressam ve heykeltıraş. Sanayi-i Nefise Mektebi'nin heykel bölümünden mezun olan ilk kadın sanatçıdır.[1]

Sabiha Ziya Bengütaş
Mudanya'daki Mütareke Anıtı
Genel bilgiler
Doğum 1904
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 1992
Ankara, Türkiye Cumhuriyeti
Uyruk Türk
Evlilik(ler)i Şakir Emin Bengütaş
Alanı Heykeltıraş
Sanat eğitimi Sanayi-i Nefise Mektebi

Sanat yaşamı boyunca Atatürk, İsmet İnönü, Abdülhak Hâmid, Ahmet Hâşim, Namık İsmail, Bedia Muvahhit gibi birçok tanınmış kişinin heykel ve büstünü yapmıştır.

Yaşamı

1904 yılında İstanbul'da doğdu. İlköğrenimi Eyüp Sultan Reşadiye Numune Mektebi'nde tamamladı. Babasının görevi nedeniyle çocukluğunda ailesiyle birlikte Şam'a gitti ve eğitiminin dört yılını Şam'da sürdürdü; bu dönemde bir yıl Fransız Katolik Mektebi'ne devam etti. Ailesi ile İstanbul'a dönüp Büyükada'ya yerleştikten sonra Köprülü Fuat Paşa Okulu'ndan mezun oldu.

Resim yeteneğini geliştirmek için liseyi bitirmeden, 1920'de Sanayi-i Nefise Mektebi'nin resim bölümüne girdi; ressam Feyhaman Duran'ın öğrencisi oldu.[2] Resim eğitimi sırasında antik bir büstü kopya eden Sabiha Ziya’nın bu çalışması, Heykel Atölyesi hocası İhsan Bey tarafından beğenilince bölüm değiştirdi ve heykel bölümündeki üç erkek öğrenci arasına ilk kız öğrenci olarak katıldı. Böylece Türk plastik sanatları eğitiminde resmiî kayıtlara geçen en erken kadın heykel öğrencisi oldu.[3]

Eğitimine hastalığı nedeniyle iki yıl ara vermek zorunda kaldı ama ara verdiği dönemde de heykelden kopmadı. Öğrenimi boyunca öğrenciler arasında açılan birçok yarışmaya katıldı ve yedisini kazandı. Abideler Komisyonu'nun, İtalya'da heykeltıraş Pietro Canonica'nın yanında çalışmak üzere öğrenci gönderilmesi için açtığı yarışmayı da kazanarak Roma'ya gitti.[4] Canonica'nın atölyesinde 18 ay çalıştı. Bu sırada Roma Güzel Sanatlar Akademisi'ne yazıldı ve Ermenegildo Luppi'nin atölyesinde öğrenim gördü. 1924 yılında Sanayi-i Nefise'den mezun oldu.

31 Temmuz 1925 günü açılan Galatasaray Sergisine biri Ahmet Hâşim'in büstü olmak üzere üç eseri ile; ertesi yıl yapılan sergiye ise Hakkı Şinasi Paşa, Âkil Muhtar ve ressam Hikmet Bey'lerin büstleriyle katıldı. Taksim'deki Cumhuriyet Anıtı'nın yapımı sırasında İtalyan heykeltıraş Pietro Canonica'nın asistanları arasında yer aldı.[5]

1933 yılında Abdülhak Hâmid'in torunu diplomat Şakir Emin Bey ile evlendi. 1935 yılında soyadı kanunu gereğince kocasının aldığı Bengütaş soyadı ile tanındı. Eşinin görevi gereği evlendikten sonra Brüksel'e gitti; buradaki müzeleri ve sanat eserlerini görme imkânı buldu.[2] Uzun yıllar Türkiye'nin Roma elçiliği ve Napoli başkonsolosluğunda görev yapan eşi ile birlikte İtalya'da yaşadı ve mesleğini sürdürdü. Ayrıca Moskova'da, Varşova'da görev yapan, Prag'da büyükelçilik yapan eşinin yanında bu ülkelerde yaşadı ve heykel sanatı ile uğraşmayı bu ülkelerde de sürdürdü.[6] Moskova'da bir sergi açtı.

1938 yılında Atatürk ve İnönü için açılan heykel yarışmalarında birinci oldu. Bengütaş, bu heykellerin eskizlerini Türkiye'de hazırlayıp Roma'ya giderek orada tamamladı. Eşi emekli olduktan sonra Ankara'ya yerleşen Sabiha Bengütaş, 1992 yılında öldü.

Nurol adında bir manevî kızı vardır. İlk eserlerinden dördü (Namık İsmail, Ahmet Haşim, Bedia Muvahhit büstleri ve kendi büstü) İstanbul Devlet Resim ve Heykel Müzesi'nde bulunmaktadır.[6]

Heykel ve büstlerini yaptığı kişiler

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar
  • Sabihabengutas.com (Manevi kızı Nurol Bengütaş tarafından anısına hazırlanmış web sitesi]

Kaynakça
  1. "Karma eğitim sürecinde ilk öğrencileri, ilk mezunları hatırlamak" (PDF). Bianet. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2020.
  2. "'Kadından sanatçı olmaz' diyenlere inatçı bir cevap: Türkiye'nin ilk kadın heykeltraşı Sabiha Bengütaş". Gazete Karınca, 31 Aralık 2017. 4 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2020.
  3. İgüs, Esma. "Erken Cumhuriyet Türkiyesi'nde Modern Kadın Kimliği: Heykeltraş Zerrin Bölükbaşı Örneği" (PDF). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Cilt 7, Sayı 34. 9 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2020.
  4. Berk, Nurullah. "Türk Heykeltraşları." 27 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2020.
  5. "Sabiha Bentügaş Kimdir?". Nurol Bengütaş tarafından Sabiha Hanım için hazırlanmış web sitesi. 10 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2020.
  6. Toros, Taha. "İlk Kadın Heykeltraşımız Sabiha Bengütaş" (PDF). Erişim tarihi: 6 Nisan 2020.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.