III. Charles (Kutsal Roma imparatoru)

Şişman Karl (Latince: Carolus Pinguis; Fransızca: Charles le Gros; İngilizce: Charles the Fat[1]) (d. 13 Haziran 839, Doğu Francia - ö. 13 Ocak, 888 Donaueschingen) 881-888 döneminde III. Karl adı ile Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu imparatoru olmuştur. Ludwig Alman ve karısı "Hemma"'nin en genç oğlu idi ve böylece ilk Kutsal Roma İmparatoru olan Şarlman'in büyük-torunu idi. Tek bir birleşik Karolenj İmparatorluğu üzerinde hüküm süren son imparatordur.

Şişman Karl Charles Gros
Şişman III. Karl mühürü. İsim KAROLVS MAGS ("Carolus Magnus")
Batı Karolenj İmparatoru
Hüküm süresi	12 Şubat 881 – 17 Kasım 887
Taç giymesi	12 Şubat 881
Önce gelen	Boş (En son bu unvanlı hükümdar II. Karl)
Sonra gelen	Boş (Daha sonraki bu unvanlı hükümdar III. Guy Spoletolu)
Ortak Doğu Francia Kralısonra Doğu Francia Kralı
Hüküm süresi	Dazlak II. Karl ile ortak 876 - 882 20 Ocak 882 – 17 Kasım 887
Önce gelen	II. Ludwig Alman
Sonra gelen	Arnulf Karintiyalı
Batı Francia Krallık Naibi
Hüküm süresi	Haziran 885 – Kasım 887
Önce gelen	II. Carloman (879-884)
Sonra gelen	Odo Fransalı (veya Eudes)
İtalya kralı
Hüküm süresi	Haziran 885 – Kasım 887
Önce gelen	II. Carloman (879-884)
Sonra gelen	Odo Fransalı (veya Eudes)
Eş(leri)	Richgard (862–888)
Çocukları	Bernard (gayrimeşru)
Hanedan	Karolenj
Babası	Ludwig Alman
Annesi	Hemma
Doğum	13 Haziran 839 Doğu Francia
Ölüm	13 Ocak 888 (48 yaşında) Donaueschingen, Karolenj İmparatorluğu
Defin	Reichenau Adası, Konstanz Gölü
Dini	Katolik

Şişman Karl Grandes Chroniques de France den

Hayatı boyunca Şişman Karl büyük dedesi Şarlman'in kurduğu imparatorluk içinde bulunan çeşitli alt krallıklar için kral veya kral naibi olarak hüküm sürmüştür. 876'dan itibaren önce 882'ye kadar Dazlak Karl ile ortak olarak; 882'den sonra tek kral olarak 887'de tahttan indirilmesine kadar Doğu Francia Kralı veya Alemannia Kralı olarak hüküm sürmüştür. 12 Şubat 881'de Roma'da Papa VIII. İoannes tarafından Kutsal Roma İmparatoru olarak imparatorluk tacı giydirildi ve 17 Kasım 887'e kadar imparatorluk yaptı. 20 Ocak 882'den itibaren büyük kardeşi (Dazlak Karl'ın ikinci oğlu olan) III. Ludwig'in hüküm sürdüğü Saksonya ve Bavyera krallıkları üzerine kral olup bunları daha önce kendine ait olan Doğu Francia Krallığı'na katıp, birleşik "Doğu Francia Krallığı" Kralı olarak hüküm sürmeye başladı. Haziran 885'te ağabeyi olan II. Carloman'a inme inip onun idare gücünü kaybetmesinden sonra, onun İtalya Krallığı üzerinde kral naibi olarak da 887'ye kadar görev yaptı. Böylece Şarlman'ın kuruduğu Karolenj İmparatorluğu'nun tümünü yönetmeye başladı.

Fakat bu birleşik Karolenj İmparatorluğu üzerinde hükümdarlığı uzun sürmedi. Kasım 887'de kuzeni (II. Carloman'in oğlu) olan Arnulf Karintiyalı devletin asillerinin komplosunun başında olarak başarılı devlet darbesi yaptı. Tribur'da toplanan Diet meclisinde Șisman Karl, Doğu Francia Krallığı; muhtemelen İtalya Krallığı ve Batı Francia (Lotharingia) Krallığı'dan feragat etmek zorunda kaldı.

Şişman Karl yeğeni Arnulf Karintiyalı'yı telin etmekle beraber, barışçıl bir şekilde emekliliğe çekilmeye zorlandı. Yeğeni Arnufl ona inzivaya çekilebileceği Swabia'da kraliyet villası ve birkaç malikane bağışladı. Bundan yaklaşık iki ay sonra da 13 Ocak 888'de Şişman Karl Donaueschingen'deki kraliyet villasında öldü. Cesedi törenle Konstanz Gölü üzerindeki Reichenau Adası'na defnedildi.

Şişman III. Karl modern tarihçiler tarafından uyuşuk ve yeteneksiz bir hükümdar olarak kabul edilmektedir. Hükümdarlığı boyunca arka arkaya hastalık geçirmiş ve bu dönemlerde gayet pasif kalmıştır. Epilepsi hastalığından da müztarıp olduğu ve zaman zaman sara nöbetleri geçirdiği bilinmektedir. Yönetim döneminde Batı Francia arazilerine sık sık Viking akınları yapılmış ve kıyı arazilerine Vikingler yerleşmişlerdir. Şişman III. Kral bu çapulcu Vikinglere iki defa yüksek parasal tazminat vererek onların ganimet için yaptıkları akınları durdurmalarını sağlamıştır. Bunlardan birinde 886'da Vikinglerin Paris kuşatmasını kaldırmalarını sağlamıştır. Modern tarihçilerin bu gayet tenkitçi görüşlerine karşılık yaşadığı dönemde hazırlanmış kronik-tarihler; halk ve kamu oyu onun devlet idaresini hiç negatif olarak görmemiştir.

Şişman III. Karl tek bir birleşik Karolenj İmparatorluğu üzerinde hüküm süren son imparator olmuştu. Ölümünden sonra imparatorluk bundan sonra hiçbir dönemde birleştirilemeyen beş takip edici bağımsız krallığa bölünmüştür.

Gençlik ve miras

Karl, ilk Doğu Francia Kralı olan II. Ludwig (Alman)'ın üç oğlundan en genciydi, annesi Welf hanedanından Emma'dır. Bebekliğinde doğaüstü bir olaya tesadüf edildi. Vaftiz için kilisenin sunağına götürülmeden önce ağzında bir köpürmenin olduğu söylenir. Bu bir şeytan çarpması işareti olarak tefsir edildi. Bu babasında ve kendisinde büyük bir etki yarattı. Bu nedenle Karl gayet dindar olarak büyütüldü ve bir kronik-tarihinde

"Çok Hristiyan bir prens, Tanrıdan korkan, Tanrının bütün emirlerini kalbinde tutan, kilisenin emirlerine çok dindarca itaat eden, sadaka vermede cömert, duayı ve ayini sürekli uygulayan, tanrının övgüsünü kutlamada daima şevkli "

olarak tanımlanmaktadır.

859 yılında, Karl Breisgau Kontu yapıldı.[2] Önce 863 yılında gayet isyankar olan büyük kardeşi II. Carloman) babalarına karşı isyan etti. Sonraki yıl ortanca kardeşi olan Ludwig de isyan ederek Carlomann'ın isyanına katılıp onu takip etmeye başladı. Çok geçmeden en küçük kardeş olan Karl da kardeşleri ile birleşti. II. Carloman'a Bavyera'da yardımcı krallık yetkisi verildi. 865 yılında İmparator II. Ludwig topraklarını kendi varislerı olan üç oğlu arasında bölmeye zorlandı. Bavyera Carloman'a gitti, Saksonya, Franconia ile ve Türingiya) Ludwig'e gitti, Alemannia (Swabia ile Rhaetia) Karl'a verildi. Lotharinya ise daha genç iki kardeş arasında bölündü.

875 yılında İmparator II. Ludwig Alman (ayrıca İtalya Kralı'ydı) öldüğünde Batı Francia Kralı Dazlak Karl İtalya yarımadasını istila etti ve kendi kendisine taç giydirerek kendini Karolenj İmparatoru ilan etti.[3] İlk olarak Ludwig (Alman) ve daha sonra Carloman kendisi Berengar (İtalya) komutası altında İtalyan kuvvetlerini içeren orduları İtalya Krallığına sahip olmak için gönderdiler.[3][4] Bunlar, Dazlak Karl'ın 877 yılında ölümüne kadar başarılı değildiler.

880 yılında Karolenj İmparatorluğu

876 yılında İmparator II. Ludwig öldü. II. Ludwig'in mirası Ries'te yapılan konferanstan sonra planlandığı gibi bölüşüldü. Şişman Karl Lothariniya'dan planlandığından daha az pay aldı. Şişman Karl'ın Almanya'daki hükümdarlığının 876 yılında bu bölüşülen mirası eline geçirdiği tarihte başladığı kabul edilir.

İtalya Kralı olması

Dindar Ludwig''in oğlu olan Karolenj İmparatoru olan babası II. Ludwig'ın ölümünden sonra Şişman Karl dahil üç oğlu birbirleriyle anlaşarak babalarından kendilerine miras olarak kalan arazileri bölüştüler. Bu bölüşme üzerinde gayet barışçıl olarak davrandılar ve birbirleriyle savaşa ve hatta ciddi mücadeleye bile girişmediler. Bu kardeş kavgasız ülke bölüştürülmesi erken Orta Çağlar Avrupa tarihinde ender görülür bir olay olmuştur.

877'de "II. Ludwig Alman"'in ikinci oğlu olan Carloman amcası Dazlak Şarl'in ölmesi ile Batı Francia Krallığı kralı oldu. "II. Ludwig Alman" kralı olduğu Lotharingia krallığını üçe böldü ve arazilerinin üçte birini Şişman Karl'a; diğer üçte birini II. Carloman'a verdi ve üçüncü üçte bir hisseyi kendi elinde tuttu. 878'de II. Carloman kendine verilen üçtebir hisseyi tekrar babası "II. Ludwig Alman"'a geri verdi. "II. Ludwig Alman" da eline geçen bu araziyi eşit olarak kendisi ve oğlu Şişman Karl arasında paylaştırdı. 879'da II. Carloman'a bir inme inip gücünü kaybetti ve yönettiği arazileri diğer iki kardeşi arasında adilce bölüştürdü ve III. Ludwig'e Baverya'yı ve Şişman Karl'a İtalya'yi verdi. Şişman Karl bu tarihten sonra İtalya' Kralı olarak hüküm sürmeye başladı. 886'ya kadar hükmü altından bulunan tüm arazileri yaşadığı İtalya Krallığı arazilerinden yönetmeye başladı.[5]

Provance arazileri 863'den beri hukuken İtalya Krallığı sınırları içinde bulunmaktaydı. Ayaklanan "Boso Provanslı meşru olmadan bu arazileri eline geçirmişti. 880'da Şişman Karl ordusu ile birlikte III. Ludwig ve II. Karloman orduları birbirine katıldı ve müşterek ordular ile Ağustos-Eylül döneminde ayaklanmacı "Boso Provanslı"'nin komuta ettiği Vienne kalesini kuşatmaya başladılar. Bu birleşik kuşatma başarılı olmadı. Ağustos 882'de İtalya Kralı olarak Şişman Karl, Auton Kontu ve Burgundi Dükü olan "Richard Burgundili"'ye ordusu ile Vienne şehrini ele geçirme izni verdi. Bu şehir Eylül 882'de bu kuşatmacı orduya teslim oldu. Bundan sonra, Boso Provanslı'dan ayaklanmasından önce kendine ait olan araziler alındı. Boso Provansli elinde sadece Vienne kalesi ve etrafındaki küçük arazi bırakıldı.

İmparator olarak taç giydirilmesi ve diğer harekat

18 Temmuz 880'de Papa VIII. İoannes Cemarino Kontu olan II. Guy Spolettolu'ya bir mektup göndererek ondan Papalık Devleti arazilerien hücum etmeyip barışçı yollara başvurmasını talep etti. Fakat III. Guy Spolettolu Papa'nın bu isteklerini bir kenara koydu. II. Guy olarak anıldığı Camerino Kontluğu unvanı beğenmemişti ve "Camerino ve Speoletto Dükü" III. Guy unvanını kendin uygun gördü. Sonra da düklük ordusu ile Papalık Devleti'ni istila etmeye koyuldu. Bunun üzerine Papa VIII. İoannes İtalya Kralı olan Şişman III. Karl'a başvurdu ve ondan bu istilaya karşı durabilmek için askeri destek istedi. Bu desteği sağlamak için de Papa 12 Şubat 991'de Roma'da yapılan bir törenle Şişman III. Karl'a Kutsal Roma İmparatoru olarak taç giydirdi. Bu tarihten önce bu imparatorluk tahtı önceki imparator olan Dazlak II. Karl'in ölümünden itibaren bir müddettir boş bulunmakta idi.

Yeni bir Kutsal Roma İmparatoru ilan edilmesine bazı çevrelerce yeniden bir batı Hristiyanların birleşmesi imkânı doğurduğu için çok favori ile bakılmaya başlandı. Fakat yeni imparator Şişman III. Karl bu çevrelerin bekleyişlerini boşa çıkardı. Gayet gevşek ve uyuşuk bir politika uygulamaya başladı. Şişman III. Karl Papa ve Papaplık Devleti'ne, III. Guy Spelettolu'ya karşı nerede ise hiç destek vermedi. Papa ta Kasım ayına kadar yeni imparatora tekrar tekrar askeri destek sağlaması için mektuplar göndermesine rağmen bu destek hiç ortaya çıkmadı.

Kutsal Roma İmparatoru olarak Şişman Karl büyük dedesi Şarlman'ı taklide başladı. Kendine ait olan krallığın hemen ortasında bulunan Alsas bölgesinin Selestat şehrinde bir büyük saray yaptırmak için para ve gayret sarf etmeye başladı. Bu saray Şarlman'ın Aachen'da inşa ettirdiği sarayı yakından andırmakta idi. Aachen şehri kendi krallığı sınırları içinde olmayıp kardeşinin krallığı içinde bulunduğu için Şişman Karl sarayını Selestat'da yaptırmakta idi. Benzer bir tutum Almanya'da Notker Kekeme'nin Gesta Karoli Magni adlı sarayı yaptırmasında da görülmektedir.[6]

Şubat 882'de İmparator olarak Şişman Karl Ravenna'da bir diet meclisi topladı. Bu diet meclisi toplantısı çağrısına uyan İtalya hükümdarları arasından Cemerino ve Speletto Dükü III. Guy Spelettolu ve Papa VII. İoannes de bulunmaktaydı. Bunlar arasında bir barış havası sürmeye başladı. Bu diet toplantısında Guy Spelettolu istila ettiği Papalık Devleti arazilerini geri vermeye yemin etti.

Fakat Mart 883'de Papa VIII. İoannes imparator Şişman Karl'a gönderdiği bir mektupta bu yeminlere uyulmadığı için şikayette bulunmakta idi. 883 Mayıs sonunda yapılan imparatorluk "Nonantulka" Sinod toplantısında bu sorun yine ele alındı. Spoletto Dükü olan III. Guy Spelettolu bu toplantıda yeminine ihanetle kınandı. Bu toplantıdan ülkesine dönen Guy bu sefer Kuzey İtalya kıyılarını ellerine geçirip oralarda yerleşmiş olan Müslüman Araplarla bir ittifak yaptı.

İmparator Şişman III. Karl bu sefer yeni bir ordu kurdu. Bunun komutanlığına Furili Kontu Berengar'i getirdi. Bu ordu III. Guy Spelettolu arazilerine hücuma geçip önce başarılar kazandı. Fakat tam bu sırada tüm İtalya'da büyük bir salgın ortaya çıktı. Bu İtalya'nın her yerine ve her sınıfına tesir etti. İmparator ve saraylılar maiyeti bile bu salgın hastalığa yakalandılar. Berengar'ın ordusunda da hastalık yayılmaya başlayınca bu askeri kampanyadan vazgeçilmek gerekti.

883'de İmparator Şişman Karl Venedik Dükü olan "I. Giovanni Partıcipazio" ile bir anlaşma yaptı. Bu anlaşmaya göre Venedik Dükü'ne karşı bir silahlı suikast komplosu hazırlayan kişi veya kişiler komploları açığa çıktıktan sonra İmparatorluk elinde bulunan arazilere kaçarlarsa 100 libre altın ödeme cezasına çarptırılacaklar ve imparatorluk arazilerinden atılacaklardı.

Doğu Francia

880'li yıllar başlarında İngiltere'ye akın yapıp İngiltere'de Wessex Kralı Büyük Alfred tarafından savunma ile hırpalanıp ve en sonunda Ethanandun Muharebesi'nde yenilen Vikinglerin "Büyük İnançsızlar Ordusu" kalıntıları Belçika ve Hollanda'nın düşük rakımlı sahillerine yerleşmeye başladılar. Bu bölge Şişman Karl'ın kardeşi olan Ludwig Alman 'in hükûmet bölgesine düşmekte idi. Ludwig Alman bu Viking akıncılara karşı önce bazı başarılar kazandı. Fakat Vikinglere karşı kısa bir askeri seferden sonra 2 Ocak 992'de Ludwig Alman öldü. Ludwig Alman'ın üzerinde krallık yaptığı arazilerin idaresi, yeni kral olarak komşu Doğu Francia yöneticisi olan Şişman Karl'ın eline geçti. Böylece Doğu Francia Krallığı gayet büyüdü.

İtalya'dan dönen Şişman Karl Doğu Francia kralı olarak eline yeni geçen arazilere olan Vikingler tehdidi ile baş edebilmek için Worms'ta bir asamble toplantısı yaptı. Yeni büyük Doğu Francia ordusu o yaz Saksonya Kontu Henri ve Karintiya Dükü Arnuf Karintiyalı komutanlığı altında toplandı. Viking akınları için ordugah merkezi olarak "Asselt Viking Kampı" seçilmişti ve Viking akınları buradan yönlendirilmekteydi. Düyük Doğu Francia ordusu Asselt Viking kampını kuşatma altına aldı. Bundan hemen sonra bu Viking grubunun komutanları olan Godfrey ve Siegfred, imparator Şişman Karl ile barış müzakerelerine giriştiler. Godfrey vaftiz edilip Hristiyanlığa dönmeye ve Şişman Karl'ın vassalı olarak yerleştiği mevkilerde yaşamayı kabul etti. Kendisine Friesland Dükü unvanı verildi. Lotharingia Kralı II. Lothair'in kızı Gisela ile evlendi. Sigfred ise verilen hediyeler ve şerefsel rütbeler sonunda akınlar yapmaktan vazgeçti. Şişman III. Karl'ın Viking akınlarına bu şekilde nispeten barışçıl çözümler sağlaması üzerine hiçbir çağdaş kronikçi-tarihçi veya tenkitçi aleyhte bir yazı hazırlamamıştır Fakat günümüz tarihçilerinden bazıları bu politikayı uyuşuk ve kuvvete taviz verir görmekte olduklarından dolayı tenkit etmektedirler.[7]

882-884 döneminde imparatorluğun doğusundaki Panonya sınır bölgeleri ve sonra güneydoğuda Avusturya sınır bölgeleri "Wilhelminer Savaşı" adlı askeri çatışmalarla büyük bir karışıklık içine girdi. Şişman Karl'ın gayrimeşru yeğeni olan Arnulf Karintiyalı çeşitli entrikalar yaparak kendini başarılı bir yönetici olarak gösterdi. Önce ayaklanmacı II. Engelscal ile ittifaklık yaparak Şişman Karl'ın bölgeyi idare için seçtiği kont olan "Aribo Avusturyalı" aleyhinde mücadeleye başladı. İslav asıllı Büyük Moravya hükümdarı olan III. Svatopluk ise Aribo tarafını tuttu. 884'te Kaumberg'de III. Svatopluk, Aribo'nun tabi olduğu İmparator Şişman Karl'a sadakat yemini verdi. Bu karışıklık içinde imparator ile yeğeni olan Arnulf ve Wilhemlminer sülalesi ile olan ilişkileri bozuldu. Ama imparator bu bölgeden bulunan İslav asıllı ve Moravyalılar "Düklerinin" sadakatini kazandı.

885'te alçak ülkelere yerleşmiş Vikinglerden olan Goodfrey ve kayınbiraderi olan Hugh Alsas Dükü'nün sorun çıkartacaklarından şüphelenen imparator Şişman Karl bu bölge yöneticilerini "Spijk" adli bir mevkide bir toplantı yapmaya çağırdı. Bu bir tuzaktı. Bu toplantıya katılan Viking lideri Godfrey tutuklandı ve idam edildi. Kayınbiraderi olan Hugh Alsas Dükü ceza olarak gözleri kör edilip Porum'e gönderildi.

Veraset sorunları

Şişman Karl'ın "Richardis" adli resmi eşinden hiç çocuğu olmamıştı. Fakat ismi bilinmeyen bir metresinden Bernard adlı bir gayrimeşru oğlu olmuştu. Şişman Karl kendi dölünden bir varis bulmak hedefiyle bu gayrimeşru oğlunu 885'te resmi varis olarak ilan etti. Ama buna yönettiği ülkelerdeki Katolik piskoposlar ve papazlardan buna itirazlar geldi. Şişman Karl bunun üzerine önce papa III. Hadrianus'un desteğini sağladı. Worms'ta kendi idare ettiği ülkelerdeki piskopos ile papazlar ve papa III. Hadrianus'un da iştirak edeceği bir asemble toplantısı organize etti. Bu toplantı için gönderilen çağrı "Piskoposlar ve Galiye Kontlari" için olduğu için, bu toplantıda Şişman Karl gayrimeşru oğlu olan Bernard'ı "Lotharinga Kralı" olarak ilan etmek istemekteydi. Papa III. Hadrianus'un Şişman Karl'ın gayrimeşru oğlunu kendi varisi yapmasına karşı olan piskopos ve papazları kiliseden aforoz etmekle tehdit edeceği beklenmekteydi. Bunların başında "Liutbert, Mainz Başpiskoposu " gelmekteydi. O zamanların tarihini anlatan en önemli eser olan çağdaş kronik-tarih eseri "Annales Fuldenses" 'in yazarının da bu karşıt papazlar arasında olduğu eserden gayet açıkça görülmektedir. "Notker Kekeme" adlı diğer bir çağdaş kronik-tarihçi ise Bernard'ın kılıç kuşanıp Vikinglerin "Prum Muharebesi"'nde galibiyetlerinin intikamını aldığını görmeden önce onu resmi varis olarak kabul edemeyeceğini bildirmişti. Papa III. Hadrianus bu asembleye gelmekte yolda iken, tam Po Nehri'ni geçmiş iken, yolda öldü ve Worms asemblesi toplanmadı.[8][9]

Gayrimeşru oğlu Bernard'ı resmi varis tayin ettirmede bu başarısızlığından sonra Şişman Karl yılmadı ve bu sonuca erişmek için tekrar yeni bir strateji uygulamaya koyuldu. Daha önce vermiş olduğu beratlarda "proles (çocuğu)" adli sözcük bulunmamakla beraber, bundan sonra verilen beratlarda (muhtemelen çocuğu olduğunu kabul ettirmek nedeniyle) bu terimi kullanmaya başladı. 886 yılı başlarına Şişman Karl yeni papa seçilen papa V. Stephanos ile bir görüşme yaptı. Çok muhtemel olarak bu görüşmenin baş konusu oğlu Bernard'ın meşru varisi olarak kabul edilmesi oldu. Ertesi yıl Nisan ve Mayıs'ta Waiblingen'de yeni bir asamble toplantısı yapılması planlandığı çok geçmeden ilan edildi. Fakat 30 Nisan 887'de Papa V. Stephanos bu asemble toplantısına gelemeyeceğini bildirdi. Buna rağmen bu assemble toplandı. Bu toplantıya, Başpiskopos Liutward ile kısa bir müddet için çatışmalı olan ve imparatorun desteğini de kaybeden, Berangar Mayıs 887 başlarında gelerek katılmaya başladı. Berangar bu toplantı döneminde imparatora gayet değerli hediyeler sunarak onun ile daha önce olan anlaşmazlıklarını ortadan kaldırdı ve yeniden imparatorla anlaşıp onun desteğini kazandı.[10]

Şişman Karl bundan sonra gayrimeşru oğlu Bernard'ı resmi varisi yapma çabalarından olasılıkla vazgeçti. Mayıs'ta yeni bir asemble toplantısı Kirchen'de başlatıldı. Bu asemblede Şişman Karl evlat olarak kabul ettiği Ludwig Provanslı'yı kendi resmi varisi olarak ilan etti.[11] Fakat Ludwig'e tanınan bu imtiyazın onun Şişman Karl'ın gayrimeşru oğlu Bernard'ın Lotharingia Krallığı kralı olmasını sağlamak için verdiği de iddia edilmektedir. Haziran veya Temmuz'da Beranger de Kirchen'deki asemble toplantısına gelip katılmaya başladı. Bu toplantıda Şişman Karl'ın varisi olarak ilan edilmek istemekteydi. Katî bilgi olmamakla beraber, gerçekte İtalya Krallığı için varis kabul edilmişti. Şişman Karl'ın bir darbe ile tahttan indirilmesinden hemen sonra ivedilikle İtalya Kralı ilan edilmesi buna bir gösterge olarak kabul edilmektedir.[12] Odo Parisli'da aynı nedenle Kirchen'e gelmiştir ve burada Şişman Karl ile yakın görüşmeler yapmıştır.[12] Bu iki büyük asemblede İmparator Şişman Karl'ın ve üzerinde hükûmet ettiği krallıkların en başta gelen idarecilerinin bir araya gelmesi sadece Şişman Karl'ın Waiblingen asemblesinde gayrimeşru oğlunu varis ilan etmesini teyit etmek için planlandığı ve bu kararın Papa V. Stephanos'un katılmaması ile suya düştüğü ve Kirchen asemblesinin ise plan B olup Ludwig Provanslı'nın resmi varisliğini kabul edilmesi için yapıldığı kabul edilebilir.[13]

Batı Francia

Batı Francia Kralı olan II. Carloman 12 Aralık 884'te öldüğü zaman bu krallık soyluları Şişman Karl'a krallık unvanı verilmesine karar verdiler. Şişman Karl sanki "kucağına düşen" bu üçüncü krallığı gayet sevinçle kabul etti."[14].

"Anglo-Sakson Kronikleri" eserine göre Şişman Karl, III. Karloman'ın yönetiminde olan Brötenya dışında tüm diğer arazilerinin üzerinden krallık idaresini eline geçirmiştir; ama diğer kaynaklar Brötenya arazilerinin de Şişman Karl idaresine geçtiğini kabul ederler.[15] Bu çelişkiye neden 20 \Mayıs 885'te güney Alsas'ın Voges bölgesindeki Grand şehrinde Langres Başpiskoposu Geilo'nun Şişman Karl tarafından "Rex in Gallia" adlı unvanla taltif edilmesi ve Geilo'nun kullanılan krallık mührünü gayet gayrişahsi bularak kendine has bir mühür kullanması olmuştur. Buna neden Şişman Karl'ın kral olmasına rağmen bu krallık asıl merkezden uzakta olduğu için bu krallıkta yörel ve yerel yönetim yapan asıl ve yüksek dinsel mercilere gayet büyük otonomi sağlamasıdır.

Şişman Karl krallık döneminde Batı Francia Krallığı (sonradan Fransa'ya dönüşecek bir devlet olarak) Şişman Karl'ın Kuzey Deniz kıyıları bulunan idaresi altındaki bulunan diğer krallıklardan daha az Viking akınlarına hedef olmuştu. Bununla beraber Viking akınları ortaya çıktığı zaman gayet önemli etkileri olmuştur. 885'te Kuzey Denizi sahilinde yerleşmsi olan Vikingler komutanları olan Sigfred başlarında olarak Viking akın gemileri ile yıllardan beridir ilk defa olarak {{Sen Nehri]]'ne girmişler ve 885-886'da bu nehir üzerinde denizden epeyce uzak olan Paris'i kuşatma altına almışlardır. Viking lideri bu kuşatmayı kaldırmak için Batı Francia Kralı Şişman Karl'dan gayet yüklü tazminat istedi. Ama bu sefer Şişman Karl Vikinglerin tehditle tazminat istemelerine karşı çıktı ve istenilen tazminatı vermedi. Şişman Karl o sırada İtalya'da bulunmakta idi ve Batı Francia Krallığı'na Odo Parisli bakmakta idi. Odo Viking kuşatması mevzilerinden gizlice Paris'e erzak ve asker yardımı yapabildi. Kral Şişman Karl, Paris'i kurtarmak için Henry Saksonyalı'ya emir verdi. 886'de kuşatılmış Paris şehrinde bir salgın hastalık yayılmaya başladı. Odo Paris Kontu destek sağlamak için şahsen Kral Şişman Karl huzuruna çıktı. Sonunda büyük bir ordu başında Şişman Karl Paris'e yürüdü. Bu ordu ile o zaman Rollo Normandili'nin komutasında altında olan kuşatıcı Viking ordusunu kuşatmaya aldı. Şişman Karl ordugahını Montmarte tepesinde kurdu. Fakat Şişman Karl alışılagelen uyuşuk davranma politikasında devam etti ve kuşatıcı Viking ordusuna hiçbir saldırı yapmadı. Buna karşılık o zaman ayaklanma halinde bulunan ve Sen Nehri'nin daha içerik kıyılarında bulunan Burgundi bölgesine ayaklanmayı bastırmak için askeri birlikler gönderdi ve bu birlikler o bölgeyi talana uğrattılar. "Rolo Normandili" ertesi ilkbaharda kuşatmayı bırakıp geri çekilmek için kral ile müzakerelere geçti. Şişman Karl Vikinglerin daha çabuk geri çekilmelerini sağlama amacı ile Viking'lere 700 pund gümüş verdi. Bu türlü yanlış ve zayıf politikalarından dolayı Şişman Karl'ın Batı Francia'daki prestiji gayet düşük seviyelere indi.

Paris kuşatmasına gelip bu kuşatmanın kaldırılmasından sonra Paris'te kalan Şişman Karl bu sırada bazı Batı Francia'lılara özel imtiyaz beratlerı vermişti. Bu beratlarla bölge yöneticileri Şişman Karl'en önceki Karolenj krallarının İspanya Sınırı bölgesinde ve Provence bölgesinde imtiyazlar sağlamakta idiler. Bu yeni beratların en önemlisi "Neustria" arazilerinde Nantes merkezli olarak hüküm süren I. Alan, Brötenya Dükü'ne verilen ve onu Brötenya Kralı (Rex) ilan eden berattır.[15] Bu berat günümüzde elde bulunmadığından bazı tarihçiler tarafından meşru olmadığı kabul edilmekle beraber olasılıkla meşru bir belgeye dayanmaktadır. Bu beratın meşruluğunun kabul edilmesine mesnet, elimizde bulunan olasılıkla 897-900 yıllarında verilmiş olan bir belgedir ve bu belge ile Kral Alan "Redon Manastırı"'nda Karolus (Şişman Karl) ruhuna ayinler yapılıp dualar edilmesini talep etmektedir.

Komplo ile tahttan indirilme; ölümü ve değerlendirme

Şişman Karl devlet yöneticisi olarak asiller ve halk tarafından gittikçe uyuşuk ve yeteneksiz görülmeye başlanmıştı. 887'de bu durum bir kriz haline geçti. O yıl yazında gayrimeşru oğlu olan Bernard'ı kendine varis olarak kabul ettiremeyince Şişman Karl bu çabadan vazgeçmişti, ama kendinin gayet yakını olan bir varisi de bulunmamaktaydı. Bir varis tayin etmek için kendine en yakın akraba olan ileri gelen asillerden olan Odo Paris Kontu ve Berengar Friuli Kontu'nu sarayına çağırdı. Bunlardan her ikisi de kendilerinin yaşadığı alt krallıkta baş mevkilerde, yani veliaht eşiti mevkide, bulunmaktaydılar. Bunlardan birini veya daha değişik bir akrabasını imparatorluğa varis seçebilirdi. Tam bu sırada Şişman Karl'ın en yakın danışmanları olan soylular arasında ve onlar ve Şişman Karl arasında büyük ihtilaflar çıktı ve devlet idaresi bölünmeye başladı. İlk olarak Şişman Karl karısı olan Richagard'ı imparatorluğun baş şanyölyesi ve baş nazırı olan Vercelli Başpiskoposu Liutward ile zina yapmakla itham etti. Richargard o zamanın hukuk kurullarına uygun olarak ateşle suçluluk suçsuzluk denemesinin uygulanmasında ısrar etti ve Richagard'ın uygulanan bu ateşle suçsuzluk suçluluk denemesinde zinadan "suçsuz" olduğu sonucu ortaya çıktı. Richargard bundan sonra bir manastıra rahibe olarak çekildi. Fakat Şişman Karl halkın ve asillerin hiç sevemedikleri Liutward'ı ortadan kaldırma çabasında devam etti ve onu baş şansölyelik ve baş nazırlık görevlerinden azletti. Yerine baş şansölye ve baş nazır olarak Mainz Başpiskoposu Liutgerd'ı bu görevlere getirdi.

Aynı yıl eski imparator II. Ludwig'in kızı ve Bose Provanslı'nın karısı ve Şişman Karl'ın uzaktan kuzeni olan Ermengard, oğlu olan Ludwig'in hayatının tehdit edildiğini bildirerek oğlu Ludwig'in Şişman Karl'ın koruması altına alınmasını talep etti. Şişman Karl bunu kabul edip Ermangarad ve Ludwig'in Provence sarayına gelip orada kalmalarını kabul etti. Bazı tarihçiler Şişman Karl'ın Ludwig'i evlatlık olarak kabul ettiğini de yazmaktadırlar. Büyük olasılıkla onu kendi imparatorluğuna ve üzerinde hükûmet ettiği krallıklara resmi varis olarak kabul ettirmek istemekteydi. Bunu yüksek idarecilere kabul ettirmek için Şişman Karl 11 Kasım'da Frankfurt'ta bir asemble toplanması için davetler yaptı.

Fakat bu asemble daha toplanmadan varislikte kendi gözü olan yeğeni Arnulf Karintiyalı'nın ortalığı karıştırdığı ve büyük bir ayaklanma ortaya çıkardığı haberi Şişman Karl'a erişti. Arnulf Karintiyalı topladığı Baveryalı ve İslav askerlerden oluşan bir büyük ordunun başında Almanya içine yürümeye başlamıştı. Ertesi hafta Şişman Karl Doğu Francia krallığında kendine hiç destek bulamayacağı gerçeği ortaya çıktı. Son olarak Lotharinga'da yaşayan ve kendine çok sadık olduklarını sandığı Alemanni kavimi mensuplarının çoğunun, açıkça kendine isyan bayrağı açmış olmamakla beraber, kendi yönetiminden gayet hoşnutsuz olup kendinin tahttan indirilmesine karşı gelmeyecekleri hakkında haberler aldı. Böylece günümüzde o dönemde gerçek olayların nasıl geliştiğine ait kronikler ve belgeler bulunmamasına rağmen, 17 Kasım'da Şişman Karl'ın imparatorluk ve krallıklardan feragat ettiği ve elinde hiçbir hükûmet gücü kalmadığı bilinmektedir. Şişman Karl'ın tam bu kritik olaylar olması sırasında tekrar hastalandığı ve ayaklanmacı yeğeni Arnulf Karintiyanlı'yı ancak sözle sadakatsızlıkla ithamdan başka bir şey yapamadığı ve hiçbir askeri çatışma yapılmadığı bilinmektedir.

Arnulf'un onun korumasında olan gayrimeşru oğlu Bernard ve büyük olasılıkla kuzeni Ludwig'e hiç şahsi zarar vermeyeceğine dair amcası Şişman Karl'a söz verdiği ve Şişman Karl'ında onları Arnulf'un koruması altına bıraktığı çok muhtemeldir. Ayrıca Şişman Karl, Arnulf'dan Kuzey Swabia'da inzivaya çekilebilmek için kendine birkaç malikane ve bir devlet villası vermesini istemiştir. Arnulf amcasına Naudingen (Donaueschigen)'de bir devlet villası ve etrafındaki malikane arazilerini vermiştir.

Şişman Karl bu araziler ve villaya çekildikten sonra 6 hafta orada yaşamıştır. 13 Ocak 888'de Donaueschigen'de ölmüştür.

Şişman Karl'ın imparatorluktan feragat etmesinden sonra Karolenj İmparatorluğu bir daha tek birleşik devlet olmamıştır. Bu imparatorluğun parçaları olan değişik krallıklar ve araziler kendi başlarında bağımsız devletler olmuşlardır. Şişman Karl'a karşı devlet darbesi yapan Arnulf Karintiyalı olasılıkla imparator olarak ona varis olmak istemekteydi. Ama ortaya çıkan anlaşmazlıklar dolayısıyla, Arnolf daha önce kendisi tarafından yönetilen Doğu Francia Krallığı yanında, Şişman Karl'dan sadece Lotharıngia'yı almıştır. Odo Parisli ise, günümüzde Fransa olacak, Batı Francia Krallığı'nı bu krallığın asillerinin kendini seçmesi suretiyle, eline geçirdi. Ama bu krallıkların el değiştirmelerine III. Guy Spoletolu itirazlarda bulundu. Özellikle II. Guy Spoletolu Batı Francia krallığının kendine daha önce verildiğini iddia etti. Ama bu öneme alınmadı Batı Francia krallığı Odo Paris Kontu'na verildi. Diğer taraftan Batı Francia krallığını alamayan, III. Guy Speletolu, daha önce İtalya Krallığı'nın Berangar'a verilmesine ve Berangar'in kral olarak taç giydirilmesine itiraz etti. Ludwig'e Şişman Karl'ın daha önceki istediği gibi Provance Kralı olarak taç giydirildi. Bunda Arnulf Karintiyalı'nın desteğini sağlamıştı, ama bu desteği almak için olasılıkla ona tabi olduğunu kabul etmişti. Odo Batı Francia Kralı olarak kabul edilip hükûmet sürmesi onun en sonunda Arnilf Karintiyalı'nın alt kralı olduğunu kabul etmesine bağlanmaktadır. Yukarı Burgundi Kralı ise Rudolph oldu ve bu kişi zaten bu bölgenin "dux" adlı yöneticisi idi ve Karolenj hanedanından değildi. Bu göreve gelmesinde Lotharingia'nın tümü üzerinde hükûmet sürmeyi başaramamasından geldiği belirtilir. II. Ranulf kendini Akitanya Kralı olarak ilan etti. Batı Francia kkrallığı'na Karolenj hanedanında olarak meşru hakkı olan genç "Şarl Saf"'ın vasiliğini de üzerine aldı. II. Ranulf kendi üzerinde Batı Francia kralı olarak seçilmiş Odo Parisli'nin hiçbir üst gücü olmasını kabul etmediğini ilan etti.

Şişman Karl'ın cesedi ölümünden sonra Konstanz Gölü üzerinde bulunan Reicheneau adasına büyük törenle gömüldü.

Günümüz tarihçileri Şişman Karl'ı uyuşuk ve yeteneksiz bir imparator olarak kabul ederler. Birçok olaya karşı pozitif reaksiyon göstermesi gerekirken pasif kaldığı hatta negatif reaksiyon gösterdiği kabul edilmektedir. Özellikle Batı Francia'ya karşı Viking akınlarına karşı gayet pasif ve hatta onlara ödün verecek şekilde davranması modern tarihçiler tarafından tenkit edilmektedir. Fakat onun zaman zaman hastalık geçirip; hatta epilepsiden müztarıp olarak sara nöbetleri geçirmesi, bu uyuşuk tedbirlerine bir açıklama olarak kabul edilmektedir. Buna rağmen kendinin yaşadığı zamanda yazılmış böyle tenkitler bulunmamaktadır ve bu dönemde hazırlanmış olan gayet az sayıda kronik-tarihler onu bu nedenle onu tenkit etmemektedirler. Örneğin, günün önemli kronik-tarihi olan "Annales Fuldanese" onu dindarlığı, iyiliği, inançlığı dolayısıyla gayet methetmetedir.

Kaynakça

1. "Şişman" lakabı 12. yüzyıl tarihçilerinin verdiği uydurma isimdir. Şişman Karl'ın göbekli şişman olup olmadığı bilinmemektedir.
2. Reuter, 72.
3. AF, 875 (s.77 ve n8).
4. MacLean, 70.
5. Chris Wickham (1981), Early Medieval İtaly: Central Power and Local Society, 400–1000 Macmillan, s.169 (İngilizce).
6. MacLean, s.187–188.
7. Reuter.
8. Reuter, 116–117. AF(M), 885 (s 98–99 ve nn6–7) ve AF(B), 885 (s. 111 ve n2).
9. MacLean, s.131.
10. AF(B), 887 (s. 113 ve nn3–4).
11. MacLean, 167.
12. Reuter, 119.
13. MacLean, s.167–168.
14. "Regino Prumlu"'nun yazdıklarını nakleden MacLean, s.166–168
15. Smith, s.192.

Dış bağlantılar

• MacLean, Simon. (2003) Kingship and Politics in the Late Ninth Century: Charles the Fat and the end of the Carolingian Empire. Cambridge University Press (İngilizce).
• Leyser, Karl. (1994) Communications and Power in Medieval Europe: The Carolingian and Ottonian Centuries. London, (İngilizce)
• Reuter, Timothy (1991). Germany in the Early Middle Ages, c. 800-1056. Longman, (İngilizce)
• Duckett, Eleanor. (1968) Death and Life in the Tenth Century. University of Michigan Press, (İngilizce)
• Smith, Julia M. H. (1992) Province and Empire: Brittany and the Carolingians. Cambridge University Press (İngilizce)
• Annals of Fulda, Ing.Çev. Reuter, Timothy
  • Manchester Medieval series, Ninth-Century Histories, Cilt II, Manchester: Manchester University Press, 1992. Fulda yillik kronikleri.
  • Abone olanlar icin Annales Fuldenses