Kamenets-Podolski kuşatma halkası

Kamenets-Podolski kuşatma halkası veya Hube Halkası, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'ndeki bir dizi muharebedir. Sovyet 1. Ukrayna Cephesi ve 2. Ukrayna Cephesi kuvvetleri, 1944 yılının Mart ve Nisan aylarında giriştikleri Proskurov-Çernovtsi ve Uman-Botoşani Taarruzları sırasında Hans-Valentin Hube komutasındaki 1. Panzer Ordusu'nu Dinyester nehrinin kuzey kesiminde kuşatma altına almışlardı. 1. Panzer Ordusu personelinin büyük kısmı, Nisan ayında kuşatmadan kurtulmayı başarmıştır.

Battle of the Kamenets-Podolsky Pocket
II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi

Nisan 1944
Tarih25 Mart 1944 – 15 Nisan 1944
Bölge
Kamenets-Podolski / Tarnopol, SSCB
Sonuç Alman taktiksel geri çekilmesi; genel olarak Sovyet zaferi
Taraflar
 Almanya  Sovyetler Birliği
Komutanlar ve liderler
Erich von Manstein
(Güney Ordular Grubu)
Hans-Valentin Hube
(1. Panzer Ordusu)		 Georgi Jukov
Nikolay Vatutin
(1. Ukrayna Cephesi)
İvan Konev
(2. Ukrayna Cephesi)
Güçler
200.000 500.000
Kayıplar
1. Panzer Ordusu; 14.242 [1] ?
357 tank

Taarruzlar

1. Panzer Ordusu, 1944 yılı Şubat ayı ortalarında kuzeybatı Ukrayna'da savunmadaydı. Ordu, Korsun-Çerkassi Kuşatması'nda tuzağa düşen iki kolordunun kurtarılması harekâtını henüz tamamlamıştı.[2] Bu harekâta aktif olarak katılan 3. Panzer Kolordusu, muharebe bitkinliğini henüz atlatmış değildi.

1944 yılının Şubat başlarında General Hube komutasındaki 1. Panzer Ordusu, üç tanesi panzer kolordusu olan dört kolordudan oluşmaktaydı. Bu dört kolorduda 20 panzer ya da mekanize tümen bulunmaktadır. Bağlı birliklerle ordu mevcudu 200 bin kişinin üzerindedir. Bu haliyle 1. Panzer Ordusu, Güney Ordular Grubu'nun en güçlü teşkilidir.

1. Panzer Ordusu'nun, Güney Ordular Grubu içindeki bu durumunu değerlendirmek isteyen Mareşal Jukov, Wehrmacht ordularını imha etme planlarına başladı ve bu plan, tüm Alman güneydoğu cephesinin çökmesiyle sonuçlandı. Mareşal Jukov'un planı, iki Cephe'nin birlikte katılacağı katılacağı bir taarruz planladı, kendi komutasındaki 1. Ukrayna Cephesi ve Mareşal Konev komutasındaki 2. Ukrayna Cephesi. Bu plana göre iki hava ordusunun desteğinde 11 cephe ordusu, General Hube komutasındaki ordunun kanat açıklarından taarruz ederek kuşatacaklardı. Bu kuşatma çemberi, Stalingrad Muharebesi'nde olduğu gibi tüm Alman birlikleri teslim olana kadar daraltılacaktı. Harekât, Güney Ordular Grubu'nun kuzey ve güneyinde, en uç bölgelere yönelecekti.

Manstein, Sovyet birliklerinin hareketleri hakkında bilgi ediniyordu ama bu bilgiler yanıltıcıydı, Sovyet birlikleri yaygın bir gizlilik içinde hareket ediyorlardı. Yine de Sovyet hareketliliğinin Hube kuvvetleri cephesinde olduğu görülüyordu.[3] Ancak, Hitler'in geri çekilmeyi yasaklayan emriyle, yapılacak fazla bir şey kalmıyordu. Sovyet saldırısı Mart ayının başlarında başladı. 1., 2., 3. ve 4. Ukrayna Cephelerinin koordinasyonuyla görevli olan Jukov, Mareşal Vatutin komutasındaki 1. Ukrayna Cephesi'nin komutasını da kişisel olarak üstlendi. Kızıl Ordu kuvvetlerinin oluşturduğu yoğun baskısı, General Hube'nin kuzey kanadını, Dinyester Nehrine kadar geri çekilmeye zorladı. Hube kuvvetleri, Kızıl Ordu'nun kararlı taarruzlarına karşın bu pozisyonlarını 21 Mart'a kadar korudular. Kızıl Ordu'nun 3. Muhafız Tank Ordusu, 1. Tank Ordusu ve 4. Tank Ordusu'ndan beş tank kolordusu, 22 Mart 1944 tarihinde, cephenin kuzey kenarına karşı çapraz bir taarruz başlattılar. Taarruz, Ternopil'nin doğusunda Alman hatlarını yardı ve buradaki iki ırmak arasından güneye doğru ilerledi. Kızıl Ordu kuvvetleri Dinyester'i geçti. General Hube kuvvetlerini kuşatmak için, kanat açığından Çernovitsi yönünde ilerlenildi. Tank birliklerini piyade unsurları izlediler ve açılan gediğin kanatlarında, Alman cephesi boyunca savunma mevzileri oluşturmaya başladılar.

Kuşatma
Kızıl Ordu 1. Ukrayna Cephesi ve 2. Ukrayna Cephesi'nin kuşatma hareketi

General Hube de, Mareşal von Manstein de kuşatma tehlikesini fark ettiler. Dinyester'in güneyindeki ve şimdi de kuzeyindeki Sovyet taarruzları ile 1. Panzer Ordusu mevzileri, Sovyet hatları içine doğru uzanan bir çıkıntı halini almıştı. von Manstein, bu birliğin geri çekilmesini istedi fakat Hitler, geri çekilmeyi, (kısa sürede ricata dönüşeceği için) yasaklayan emrinde ısrar ederek reddetti. Birkaç gün içinde Jukov'un ve Konev'in kuvvetleri, Dinyester'i geçerek kuşatmayı tamamladı. Dinyester'in kuzey kıyılarındaki General Hube köprübaşının son geri bağlantı hattı da 25 Mart 1944 tarihinde kesildi.[4]

Tüm 1. Panzer Ordusu, Kamenets-Podolski kenti civarında kuşatılmış durumdaydı. Kuşatılmış kuvvetlerinin erzak ve mühimmat stokları, iki haftadan biraz fazla bir süre için yeterliydi, araçlar için akaryakıt ise oldukça yetersizdi. Hava yoluyla (Luftwaffe) ikmal sağlanması, yoğun kar yağışı nedeniyle kesintiye uğruyordu ve çok geçmeden akaryakıt sıkıntısı nedeniyle sadece muharebe araçlarına akaryakıt verilmeye başlandı. Bu arada General Hube tüm hizmet birimlerine, Kızıl Ordu'nun (2. Ukrayna Cephesi'nin 40. Ordusu) esas yarma taarruzundan uzaklaşarak Dinyeper'in güney kesimine çekilmeleri için emir verdi.[4] Bu hareketi gören Jukov, General Hube kuvvetlerinin tümüyle güneye çekileceğine ve buradan bir yarma harekâtına girişeceklerine karar verdi. Jukov, bunu önlemek için kuşatma birliklerinden ayırdığı unsurları, kuşatmanın güney kesimine aktardı. General Hube, güneyde taarruza geçtiğinde onun taarruzunu, 2. Ukrayna Cephesi piyade ve topçusunun giderek artan direnciyle karşıladı.

General Hube, savunmanın yoğunluğunu arttırmak için, mevzilerin kısaltılmasını, dolayısıyla kuşatma bölgesinin küçültülmesini emretti. Bunun üzerine Alman birlikleri daha dar bir alana çekildiler. 1. Ukrayna Cephesi kuşatmayı tamamlamadan hemen önce, OKH'den kuşatmayı yarıp çıkma sırasında esnek savunma yapmak için yetki istedi. Ancak kuşatma tamamlandığında koşullar değişmiş oldu. Yoğun karın kısıtladığı ikmal malzemesi gelişi ordunun savaş gücünü sürdürmekte yetersiz kalmaktadır. Kuşatmanın dışındaki iki Alman ordusu, 8. Ordu güneydoğu, 4. Panzer Ordusu da kuzeybatıya yönelik olarak, sonuç getirici bir kurtarma harekâtı ortaya koyamadılar. Mareşal Jukov, kısa bir mesaj gönderdi, "teslim olun, aksi takdirde kuşatma altındaki hiçbir Alman askerlerine aman gösterilmeyecek."

General Hube bu durumu, birliklerini yeniden düzenlemeyle karşıladı. Dört kolordu, yeniden tertiplenerek üç kolordu grubu olarak düzenlendi. 46. Panzer Kolordusu Komutanı General Hans Gollick, "Gollick Kolordu Grubu" Komutanlığını üstlendi. 3. Panzer Kolordusu Komutanı General Hermann Breith, "Breith Kolordu Grubu" ve 54. Ordu Komutanı General Kurt von der Chevallerie ise " Chevallerie Kolordu Grubu" Komutanlığını üstlenmiştir.

Kuşatma altındaki birlikler yeniden düzenlenirken, Mareşal von Manstein Hitler'le bir kurtarma ordusu ile desteklenecek bir yarma harekâtı konusunda görüşmüştür. Hararetli bir tartışmanın ardından Hitler, kuşatmayı yararak çıkma konusunda izin verdi ve bu izin, bir emirle General Hube karargahına bildirildi. Kuşatmanın hangi yönde kırılacağı konusunda karar vermek güçtü. General Hube, güney yönünde taarruz edip, Dinyester'i aşmak ve Romanya içlerine çekilmek görüşündedir. Ancak Mareşal von Mareşal von Manstein düşündü ki, böyle bir harekâtın, şiddetle ihtiyaç duyduğu bir panzer Ordusu'nun kendi ordu grubundan alınıp Hube Grubu'na verilmesini gerektirmekteydi. Hube Grubu'nun Romanya üzerinden cephe hattına nakledilmesi gibi uzun bir geri çekilmek için bu gerekliydi. Zayıf Macar 7. Kolordusu, kuşatma altındaki bölgenin batısında bir cephe hattının tutmaktaydı. Batıya yapılacak bir çıkış 1. Panzer Ordusu'nun Cepheye katılmasına kısa yoldan olanak sağlayacaktı. Mareşal von Manstein, General Hube'ye, Macar birliklerinin destek sağlayacağı bu bölgeye çekilmesi emrini verdi.

General Hube'nin ordusu, Ternopil yönünde bir çıkış yapıp orada kendisin bekleyen General Paul Hausser'in 2. Panzer Kolordusu ile buluşacaktı. Kamenets-Podolski'den Ternopil arası, çamurlu araziler ve birkaç nehir geçişiyle 250 km.dir. Ayrıca, General Hube, batı yönündeki hareketi sırasında güçlü Sovyet direnmesiyle karşılaşmayı bekliyordu. General Hube, kuvvetlerini iki yürüyüş kolu halinde ve batıya yürüyecek şekilde düzenledi.

Çıkış
1. Panzer Ordusu'nun batıya doğru yarma hareketi

27 Mart 1944 günü, artçı birlikler geri çekilme muharebeleri verirken öncü birlikler batı yönünde harekete geçtiler. Öncü birliklerin taarruzu iyi gelişti. Kuzey yürüyüş kolu, ilk nehir geçişinde kısa sürede üç köprübaşı ele geçirdi. Fakat güney yürüyüş kolu, Sovyet 4. Tank Ordusu'nun saldırısıyla hırpalandı. Bu taarruz, kuşatma bölgesinde derin bir girme yaparak Kamyanets-Podilski'ye ulaştı. Bu önemli kara ve demiryolu kavşağının kaybıyla Alman kuvvetleri kentin dışından dolanmak zorunda kalacaklardı. Bu ise, hareketi iyice yavaşlatacaktı. Girişilen bir karşı taarruz, kentteki Sovyet kuvvetlerini attı ve Alman birlikleri yeniden ilerlemeye başladılar. Günüz ve gece boyunca harekete devam edilerek ikinci nehir geçişi sağlandı. Kısa süre sonra ikinci nehir üzerinde de köprübaşı oluşturuldu.

Alman kuvvetleri batı yönünde ilerlerken Mareşal Jukov ve Mareşal Konev, yarma hareketinin güneyden olacağına inanmayı sürdürmekteydiler. O, kuşatmanın kuzey ve doğu kanatlarına yönelik taarruzların hızlandırılmasını emretti. Bu taarruzlar fazla etkili olmadı, ele geçirilen mevziler, Proskurov'a çekilen Alman birlikleri tarafından zaten terk edilmişti. Alman birliklerinin batı yönünde gelişen taarruzlarına karşın Kızıl Ordu, güney kesimdeki kuvvet yoğunluğunu arttırmaya devam etti.

Kızıl Ordu'nun hareketi

OKH, 30 Mart 1944 tarihinde, Mareşal von Manstein'i komutanlık görevinden aldığını bildirdi. Hitler'le olan birçok görüş ayrılığı, unutulmuş değildi.

Ertesi gün Kızıl Ordu, çekilmekte olan Alman kuvvetlerine yöneldi. 4. Tank Ordusu'ndan güçlü bir tank birliği, kuzeyde taarruza başladı. General Hube'un güney öncü kuvveti Kızıl Ordu taarruzunu karşıladı ve durdurdu. Aslında kaçışın yönü açıkça ortaya çıkmasına karşın Mareşal Jukov hareketsiz kaldı. Oys Ternopili yolu hâlen acıktı.

Kaçışın tamamlanması

Birlikler hâlen düzgün ve disiplinli hareket etmektedir ve kopmalar hemen hemen hiç olmamıştır. Kuzey ve güney yürüyüş kollarını öncü birlikleri, 5 Nisan 1944 günü Strypa Nehri'ne ulaştı. Birlikleri 6 Nisan'da General Hausser'in SS Tümeni keşif birliğiyle bağlantı kurdular. Mareşal von Manstein'in hızlı karar verme ve operatif planlaması, General Hube'un becerisiyle, 200 bin kişilik birlikler ikinci bir Stalingrad akıbetinden kurtulmuş oldu. General Hube kuvvetleri hâlen disiplinlidir. Hafif silahlar kurtarılmış olup kuşatmadan çıkarılabilen 45 zırhlı araç kurtarılmıştır. Kuşatmayı yarıp çıkmalarına karşın 1. Panzer Ordusu artık geniş çaplı bir taarruz harekâtı icra edebilecek durumda değildir. Yeni baştan donatılması gerekecektir. Kamenets-Podolsky kuşatması ve yarma harekâtı, bugün askeri akademilerde hâlen, kuşatılmış bir askeri birliğin yok olmaktan kurtarılmasına ilişkin bir örnek olay olarak incelenmektedir.

Dipnotlar
  1. BA-MA Rh-1/371
  2. Kroki, 1 Mart 1944, Sh: 332, Glantz
  3. Glantz, Sh: 334
  4. Sh:335, Glantz

Kaynakça

İngilizce Wikipedia maddesinden yararlanılmıştır. Kamenets-Podolsky Pocket

  • Soviet Military Deception in the Second World War - David M. Glantz
  • Barbarossa - Alan Clark
  • Knights of the Black Cross: Hitler's Panzerwaffe and Its Leaders - Bryan Perrett
  • Der Ausbruch der 1. Panzerarmee aus dem Kessel von Kamenez-Podolsk März/April 1944 - Der Ausbruch der 1. Panzerarmee aus dem Kessel von Kamenez-Podolsk März/April 1944

Alman Komutanları

1. Panzerarmee (Generaloberst Hans-Valentin Hube)

  • 1. Panzer Division (Generalleutnant Werner Marcks)
  • 17. Panzer Division (Generalleutnant Karl-Friedrich von der Meden)
  • III. Panzerkorps (General der Panzertruppe Hermann Breith)
  • 16. Panzer Division (Generalmajor Hans-Ulrich Back)
  • 11. Panzer Division (Generalleutnant Wend von Wietersheim)
  • Kampfgruppe from 1. SS-Panzer-Division "Leibstandarte SS Adolf Hitler"
  • 249. StuG Brigade
  • schwere Panzerregiment Bäke (Oberst Franz Bäke)
  • schwere Panzerabteilung 509 (Oberleutnant Dr. König)
  • LIX. Armeekorps (General der Infanterie Kurt von der Chevallerie)
  • 96. Infanterie Division (Generalleutnant Richard Wirtz)
  • 291. Infanterie Division (Generalmajor Oskar Eckholt)
  • 6. Panzer Division (Generalleutnant Walter Denkert)
  • 19. Panzer Division (Generalleutnant Hans Källner)
  • 2. SS Panzer Division "Das Reich" - Kampfgruppe (SS-Sturmbannführer Otto Weidinger)
  • StuG Brigade Nr.276
  • StuG Brigade Nr.280
  • 616. Panzerjäger Abteilung
  • 88. Panzerjäger Abteilung
  • 509. Panzerjäger Abteilung
  • XXIV. Panzerkorps (General der Panzertruppe Walther Nehring)
  • 25. Panzer Division (remnants) (Generalleutnant Hans Tröger)
  • 20. Panzergrenadier Division (General der Panzertruppe Georg Jauer)
  • 168. Infanterie Division (Generalleutnant Werner Schmidt-Hammer)
  • 208. Infanterie Division (Generalleutnant Hans Pieckenbrock)
  • 371. Infanterie Division (General der Infanterie Hermann Niehoff)
  • StuG Brigade Nr.300
  • 731. Panzerjäger Abteilung
  • Motorisierte Abteilung Nr.473
  • XXXXVI. Panzerkorps (General der Infanterie Friedrich Schulz)
  • 1. Infanterie Division (Generalleutnant Ernst-August von Krosigk)
  • 82. Infanterie Division (Generalleutnant Walter Heyne)
  • 75. Infanterie Division (Generalleutnant Helmuth Beukemann)
  • 254. Infanterie Division (Generalleutnant Alfred Thielmann)
  • 101. Jäger Division (General der Gebirgstruppe Emil Vogel)
  • 18. Artillerie Division (General der Artillerie Karl Thoholte)
  • StuG Bataillon Nr.300

Sovyet Komutanlar

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.