Kartli-Kaheti Krallığı

Kartli-Kaheti
Kartli-Kaheti ქართლ-კახეთის სამეფო; Kartli-Kaheti Krallığı
	1762-1801
	Bayrak Arma
	Kartli Kaheti Krallığı
Başkent	Tiflis
Yaygın diller	Gürcüce
Hükûmet	Mutlak Monarşi
Kral
• 1762-1798 (ilk)	II. Erekle
• 1798-1800 (son)	XII. Giorgi
Tarihçe
• Kartli ve Kaheti Krallığı'nın birleşmesi	1762
• De jure Zend Hanedanı vasalı	1762-1763
• Georgiyevsk Antlaşması	1783
• Kaçar İstilası	1795
• Çarlık Rusya ilhakı	1800
• Çarlık ilhakının onaylanması	1801
Öncüller	Ardıllar
	Kartli Krallığı
	Kaheti Krallığı
	Afşar Hanedanı
Rus İmparatorluğu
Kaçar Hanedanı
Günümüzdeki durumu	Gürcistan Rusya; Ermenistan; Azerbaycan

Kartli-Kaheti Krallığı (Gürcüce: ქართლ-კახეთის სამეფო, kartl-kakhetis samepo) (1762-1801[1][2]) Kartli ve Kaheti krallıklarının 1762'de birleşmesiyle kurulmuş feodal devlettir. Krallık bugünkü Gürcistan'ın büyük bölümünü Türkiye'nin az bölümünü, Ermenistan'ın Kuzeyini ve Azerbaycan'ın Kuzeybatı topraklarını kapsıyordu.

Tarih

18. yüzyıl Gürcistan'ın yeni bir birliğe ve güce ulaştığı bir dönem oldu. Doğu Gürcistan'da bu dönemde, tümü de güçlü kişiliğe sahip üç kral hüküm sürdü. Kartli kralları VI. Vahtang ve II. Teimuraz, Kaheti kralı II. Erekle. Batı Gürcistan'da ise aynı dönemde olağanüstü bir kişi olan I. Solomon iktidarda bulunuyordu. Kral VI. Vahtang Gürcüstan'ı İran'ın egemenliğinden kurtarmak için yeni bir girişimde bulundu. Avrupa'dan yardım sağlamak amacıyla ünlü Gürcü yazar Sulhan-Saba Orbeliani'yi Fransa sarayına gönderdi. Orbeliani Fransa kralı XIV. Louis tarafından iki kez huzura kabul edildi; ama hiçbir başarı sağlayamadan 1716'da ülkesine döndü. Bu arada VI. Vahtang, tutsak olarak tutulduğu İran'dan krallığı şah tarafından tanınmış olarak Gürcistan'a döndü. Vahtang, İran'la savaş halinde olan Çar I. Petro ile ittifaka gitti ve 30 bin askerle çarın kuvvetlerinin yanında İran'a karşı savaşa katıldı. Ama çarın kuvvetleri Bakü'den ileriye gitmedi ve Astrahan'a yöneldi. Vahtang kaderiyle başbaşa bırakıldı. Bu sırada beklenmedik biçimde Osmanlılar harekete geçti ve Doğu Gürcistan'ı işgal etti. 1723'te, Doğu Gürcistan tarihinde "Osmaloba" olarak bilinen Osmanlı egemenliği başladı. Teimuraz 1724'te oğlu Erekle ile birlikte Doğu Gürcistan'ı işgal etmiş olan Osmanlılara karşı yürüdü ve Osmanlıları yenilgiye uğrattı. Bu sırada yeni şah Nadir yönetiminde yeniden güçlenen İran, Osmanlıları Doğu Gürcistan'dan tamamen çıkarmaları için Teimuraz ve Erekle'ye destek verdi. Nadir Şah Gürcistan'ı kendi denetiminde tutmak ve Müslüman bir devlet kurmak istiyordu. 1735'te Osmanlıların yerini İranlılar aldı. İran yönetimi 1744'e değin sürdü. Bu tarihte II. Teimuraz Kartli kralı ve II. Erekle Kaheti kralı olarak taç giydiler. Nadir Şah 1747'de öldürüldü ve yerine geçen oğlu Adil Şah II. Teimuraz'la iyi ilişki kurdu. Teimuraz ve Erekle, Afganlara karşı savaşan İranlılara destek verdiler. Öte yandan Gence, Şirvan ve Karabağ hanlarına da yardım eden bu iki kralın yönetimi altında Gürcistan Kafkasya'daki siyasal gelişmelerde belirleyici rol oynadı.

Kartli kralı Teimuraz 1762'de ölünce Kaheti kralı II. Erekle bütün Doğu Gürcistan'ın kralı oldu. Erekle Samtshe'yi yeniden ele geçirmeye karar verdi. Osmanlılara karşı asker topladı ve 1768'de Osmanlılarla savaş halinde olan Ruslardan yardım istedi. Rus ve Gürcü kuvvetleri Ahıska (Ahaltsihe) paşalığına karşı harekete geçti. II. Erekle komutasındaki Gürcü kuvvetleri 20 Nisan 1770'te Aspindza'da parlak bir zafer kazandılar. Savaş 1774'te Küçük Kaynarca Antlaşmasıyla son buldu; Batı Gürcistan'da Osmanlı etkisi sınırlandı ve Rusya Gürcistan'ın müttefiki durumuna geldi. Rusya ve Gürcistan arasında 23 Temmuz 1783'te Georgiyevsk Antlaşması imzalandı. Bu dönemde Avrupa'da durum karışıktı ve Gürcistan için başka bir çözüm yolu yoktu. Rus çariçesi II. Yekaterina (Büyük) ve II. Erekle arasında yapılan bu antlaşmayla Rusya Gürcistan'ı düşmanlarına karşı koruyacaktı. Gürcistan'ın bağımsızlığı ve toprak bütünlüğü de güvence altına alınıyordu. Buna karşın Gürcüler İran'ın saldırıları karşısında yalnız kaldılar ve Kaçar hanedanından Ağa Muhammed Han 1795'te Tiflis'i yağmaladı. 18 Aralık 1800'de Çar I. Pavel tek yanlı olarak Kaheti'yi ilhak etti. Ardılı Çar I. Aleksandr da 12 Eylül 1801'de bu kararı onayladı. Gürcistan'ın yönetimini Prens Tsitsianov'a (Tsitsişvili) bıraktı ve o da krallık ailesini 1803'te ülkeden sürdü.

Kartli-Kaheti kralları

II. Erekle (1762–1798)
XII. Giorgi (1798–1800)
Davit (1800), veliaht

Kaynakça

Eur, Imogen Bell (2002). Eastern Europe, Russia and Central Asia 2003. Taylor & Francis. s. 170. ISBN 1-85743-137-5. 15 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2020.
"Encyclopædia Britannica, "Treaty of Georgievsk", 2008, retrieved 2008-6-16". 28 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2012.

Ayrıca bakınız

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[Asia-1] Eur, Imogen Bell (2002). Eastern Europe, Russia and Central Asia 2003. Taylor & Francis. s. 170. ISBN 1-85743-137-5. 15 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2020.

[britannica.com-2] "Encyclopædia Britannica, "Treaty of Georgievsk", 2008, retrieved 2008-6-16". 28 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2012.