Mehmet Seyfi Oktay

Mehmet Seyfi Oktay (1934, Hekimhan, Malatya, Türkiye), Türk siyasetçi, Adalet eski Bakanı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Serbest Avukatlık, XVII.,XIX. ve XX. Dönem Ankara Milletvekilliği ile 49. ve 50. Türkiye Cumhuriyeti Hükümetlerinde Adalet Bakanlığı yaptı. Evli ve üç çocuk babasıdır.

Mehmet Seyfi Oktay
Türkiye Adalet Bakanı
Görev süresi 20 Kasım 1991 - 27 Temmuz 1994
Başbakan	Süleyman Demirel, Tansu Çiller
Yerine geldiği	Suat Bilge
Yerine gelen	Mehmet Moğultay
SHP TBMM Grup Başkanı
Görev süresi 14 Eylül 1994 - 18 Şubat 1995
Genel Başkan	Murat Karayalçın
Yerine geldiği	Aydın Güven Gürkan
SHP TBMM Grup Başkanvekili
Görev süresi 16 Ocak 1985 - 29 Kasım 1987
Genel Başkan	Aydın Güven Gürkan, Erdal İnönü
Yerine gelen	Hikmet Çetin
Görev süresi 20 Ekim 1991 - 20 Kasım 1991
Genel Başkan	Erdal İnönü
SHP MYK Üyesi
Genel Başkan	Erdal İnönü
Türkiye Büyük Millet Meclisi 17., 19. ve 20. dönem milletvekili
Seçim Bölgesi	1983 – Ankara 1991 – Ankara 1995 – Ankara
Kişisel bilgiler
Doğum	1934 (86-87 yaşında) Hekimhan, Malatya, Türkiye
Partisi	Cumhuriyet Halk Partisi (1963-1969), (1970-1980), (1995-1999), (2010-günümüz) Halkçı Parti (1983-1985) Sosyaldemokrat Halkçı Parti (1985-1995) Türkiye Birlik Partisi (1969-1970) Yeni Türkiye Partisi (2002-2003)
Bitirdiği okul	Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Mesleği	Hukukçu, Avukat, Siyasetçi

İlk Yaşamı

1934 yılında Malatya'nın Hekimhan ilçesine bağlı Ballıkaya köyünde dünyaya gelen Seyfi Oktay; ilkokulu köyde okudu. Girdiği parasız yatılı okul sınavlarını kazanarak orta okulu Bilecik'te, liseyi ise Haydarpaşa Lisesi'nde yatılı olarak okuyan Oktay; lisans öğrenimini Ankara Ünivesitesi Hukuk Fakültesi'nde tamamlayarak serbest avukatlığa başladı.

Siyasi Yaşamı

Erken Dönem

CHP Altındağ Gençlik Kolu Başkanı olarak aktif siyasi yaşama atılan Seyfi Oktay, 17 Kasım 1963'te yapılan yerel seçimlerde önseçimle Ankara Belediye Meclis üyesi seçildi ve bu görevi üç dönem sürdürdü. Bu sırada Ankara il yönetimine seçilerek CHP Ankara İl Sekreterliği'ni yürüttü. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde öğrenim gördüğü sırada 53 öğrenci tarafından hazırlanan ilk Alevi Bildirgesi'nin yayınlanmasına Mustafa Timisi ile beraber öncülük etmiştir[1].

1969 yılında CHP'den istifa ederek Türkiye Birlik Partisi'ne katılan Oktay bu partide Ankara İl Başkanlığı ve Genel Sekreter Yardımcılığı görevlerini yürüttü ancak daha sonra yeniden CHP'ye döndü.

1983 Genel Seçimlerinde Halkçı Parti listesinden Ankara Milletvekili seçilerek parlamentoya girdi. Halkçı Parti ve SODEP birleşmesinde aktif rol aldı. 1985-1987 arasında SHP Grup Başkanvekilliğini yürüten Oktay, 1987 yılında yapılan seçimlerde parlamentoya giremedi. Bu dönemdeSHP MYK Üyesi olarak görev yaptı ve aynı zamanda Anayasa Mahkemesi'ne yapılan başvuruların çalışmasını yürütmek üzere TBMM SHP Grubu Hukuk Müşavirliğini sürdürdü. 1983-1991 arasında çıkarılan 73 yasanın Anayasa Mahkemesi'ne yapılan başvurular neticesinde iptal edilmesine öncülük etmesi nedeniyle Özal'ın belalısı olarak anıldı[2].

Adalet Bakanlığı

1991 seçimlerinde tercihli oylarla Ankara 2. Bölge 1. sıradan milletvekili olarak parlamentoya giren Oktay, Grup Başkanvekili seçildi ve ardından DYP-SHP Koalisyonu ile kurulan 49. Hükümette Adalet Bakanı olarak yer aldı. Koalisyon protokolünde yer alan demokratikleşme programının hazırlanması ve yürütülmesinde aktif görev üstlendi. 20 Kasım 1991 - 27 Temmuz 1994 arasında Adalet Bakanlığı görevini yürüten Oktay ilk ziyaretini işkence iddialarıyla gündemde olan Eskişehir Cezaevi'ne yaptı ve bu cezaevinin kapatılmasını sağladı. Görev süresince Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu'nda (CMUK) temel hak ve özgürlüklerin korunmasına yönelik gözaltı süresinin kısaltılması, zorunlu müdafilik müessesesinin getirilmesi gibi değişiklikler ile cezaevi koşullarının iyileştirilmesi, İş Yurtları'nın kurulması, hakim-savcı özlük haklarının iyileştirilmesi başta olmak üzere birçok yapısal reformu gerçekleştirdi[3]. Bu nedenle CMUK Seyfi ismiyle anıldı[4]. Fethullah Gülen'in Seyfi Oktay'ı kast ederek söylediği “bu adamın çaktığı kazığı 40 yıl çıkaramam” şeklindeki ifadelerin MİT raporlarına girdiği belirtildi[5].

Bakanlıktan Ayrılışı

Erdal İnönü'nün SHP Genel Başkanlığı'ndan ayrılması üzerine gerçekleştirilen kurultayda; Oktay'ın desteklediği Aydın Güven Gürkan, Murat Karayalçın'a karşı genel başkanlık yarışını kaybedince 1994 yılında hükûmette yapılan değişiklikte Adalet Bakanlığından ayrıldı. Ancak Genel Başkan seçilen Murat Karayalçın milletvekili olmadığından Seyfi Oktay SHP'nin TBMM Grup Başkanı seçildi[6]. 1995 yılında gerçekleştirilen CHP-SHP birleşmesi sonrasında Hikmet Çetin Genel Başkan seçilene kadar bu görevi yürüttü.

CHP'den İstifa Süreci

Oktay, 1995 Türkiye Genel Seçimlerinde yeniden Ankara 2. Bölgeden milletvekili seçildi ancak Deniz Baykal'ın Genel Başkan olması sonrasında yaşadığı uyuşmazlıklar neticesinde 22 Şubat 1999 tarihinde CHP'den istifa etti[7]. Kısa bir süreliğine İsmail Cem öncülüğünde kurulan Yeni Türkiye Partisi'nde bulunarak 2002 seçimlerinde milletvekili adayı olduysa da 2010 yılında yeniden CHP'ye dönene kadar aktif siyasette yer almadı.

Son Dönem

2008 yılında 15. Hacı Bektaş Veli Dostluk ve Barış Ödülü'ne layık görülen Seyfi Oktay, AK Parti Hükûmetleri tarafından gerçekleştirilen Alevi Çalıştayları'na davet edildi ve bir kısmına katıldı[8][9]. 2010 yılında Kemal Kılıçdaroğlu'nun Genel Başkan seçilmesinin ardından yeniden CHP'ye üye oldu ve 12 Eylül 2010 Anayasa değişiklik referandumunda hayır oyu çıkması için yürütülen kampanyaya destek verdi.Ergenekon soruşturması kapsamında adil yargılamayı etkilediği iddiasıyla 1 Haziran 2010 tarihinde gözaltına alındı[10]. Oktay'ın evine yapılan polis baskını; evinin önünde toplanan kitle, sosyal demokrat kesim ve Alevi kitle örgütlerinin yanı sıra memleketi Hekimhan'da da protesto edildi[11]. Tutuksuz yargılanan Oktay 6 yıl sonra bu davadan beraat etti[12].

Kişisel Yaşamı

Orta düzeyde İngilizce bilen Oktay, evli ve 3 çocuk babasıdır[13].

Kaynakça

1. "Alevi Çalıştayı". birgun.net. 30 Mayıs 2009. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
2. "24 NİSAN 1992 CUMA CUMHURİYET". cumhuriyetarsivi.com. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
3. Adaletin İzinde Seyfi Oktay. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
4. "CMUK Seyfi".
5. "Gülen'in "bu adamın çaktığı kazığı 40 yıl çıkaramam" sözü MİT raporunda var". 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
6. "Türkiye Büyük Millet Meclisi 19. Dönem". Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
7. "Sekiz sayfalık isyan". milliyet.com.tr. 13 Şubat 1999. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
8. "Barış Ödülü" (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
9. Tahaoğlu, Çiçek (8 Şubat 2010). "Alevi Çalıştayı Raporu Alevilerin Taleplerini İçermiyor". bianet.org. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
10. "Seyfi Oktay gözaltında". Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
11. "Eski Bakan Oktay'ın gözaltına alınmasına protesto". Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
12. "Eski Adalet Bakanı Seyfi Oktay beraat etti". Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
13. "Türkiye Büyük Millet Meclisi 20. Dönem". Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.

Siyasi görevi
Önce gelen: Suat Bilge	Türkiye Adalet Bakanı 20 Kasım 1991 - 27 Temmuz 1994	Sonra gelen: Mehmet Moğultay