Pratt & Whitney JT9D

Pratt & Whitney JT9D, geniş gövdeli uçaklar için tasarlanmış, yüksek baypas oranlı jet motoru. Pratt & Whitney'in ilk yüksek baypas oranlı turbofanı olan JT9D, ilk defa Boeing 747-100'de kullanıldı.[2]

JT9D
Türü	Turbofan
Ulusal köken	Amerika Birleşik Devletleri
Üretici	Pratt & Whitney
Ana kullanıcı	Airbus A300, Boeing 747, Boeing 767, McDonnell Douglas DC-10
Üretim aralığı	1966-1990
Üretim sayısı	3.200'den fazla[1]
Birim maliyeti	800.000$ (1968) 5,6M $ (Günümüzde)

Geliştirme

JT9D programı, Eylül 1965 yılında başladı ve ilk motor Aralık 1966 yılında test edildi. FAA sertifikasını Mayıs 1969'da alan JT9D, Mayıs 1970'de ise Boeing 747'ye güç vererek servise girdi. Ayrıca Boeing 767, Airbus A300 ila A310 ve McDonnell Douglas DC-10 uçaklarına da güç verdi. JT9D'nin geliştirilmiş varyasyonu olan JT9D-7R4 Eylül 1982'de tanıtıldı ve Haziran 1985'te çift motorlu jetler için 180 dakikalık ETOPS onayı aldı. 2020'ye kadar 169 milyon saatten fazla uçan JT9D'nin üretimi 1990 yılında durduruldu ve daha gelişmiş PW4000 ile değiştirildi.

JT9D, C-5 Galaxy için geliştirildi. Pratt & Whitney'e ihtiyaç duyulan büyük motor türünü incelemesi için bir sözleşme verildi, ancak üretim sözleşmesi General Electric TF39'a verildi.

Varyasyonlar

Kompresör	Model	Sertifikasyon	Kalkış (kuru)	Uzunluk	Genişlik	Ağırlık	LP rpm	HP rpm	T/W	Fan[lower-alpha 1]	Kullanım
Kademe-15[3]	JT9D-3A	9 Ocak 1970	43,500 lbf (0,19350 kN)	393,4 m	243 m	3,952 t	3650	7850	4.99	23,4 m	B747[4]
	JT9D-7	14 Haziran 1971	45,500 lbf (0,20239 kN)			4,03 t	3750	8000	5.12
	JT9D-7A	22 Eylül 1972	46,150 lbf (0,20529 kN)						5.2
	JT9D-20	16 Ekim 1972	44,500 lbf (0,19795 kN)			3,84 t	3650		5.25		DC-10[5]
	JT9D-7H	19 Haziran 1974	45,500 lbf (0,20239 kN)			4,03 t			5.12		B747[4]
	JT9D-7AH		46,150 lbf (0,20529 kN)						5.2
	JT9D-7F	30 Eylül 1974	46,750 lbf (0,20795 kN)				3750		5.26
	JT9D-7J	31 Ağustos 1976	48,650 lbf (0,21641 kN)						5.48
	JT9D-20J	29 Aralık 1986	48,050 lbf (0,21374 kN)			3,89 t			5.6		DC-10[5]
Kademe-16[6]	JT9D-59A	12 Aralık 1974	51,720 lbf (0,23006 kN)	3.918,1 m	246,5 m	0,004146 t	3780	8011	5.66	23,8 m	DC-10[5] A300[7]
	JT9D-70A		51,140 lbf (0,22748 kN)			0,004153 t			5.59		B747[4]
	JT9D-7Q	31 Ekim 1978	51,900 lbf (0,23086 kN)			0,004216 t	3888	8000	5.58
	JT9D-7Q3	22 Ekim 1979					3960		5.58
	JT9D-7R4D	25 Kasım 1980	48,000 lbf (0,21351 kN)		240 m	0,004053 t	3770		5.37	23,7 m	B767[8]
	JT9D-7R4D1	1 Nisan 1981				0,004044 t	3810		5.38		A310[7]
	JT9D-7R4E		50,000 lbf (0,22241 kN)				3770		5.61		B767[8]
	JT9D-7R4E1			3.919,1 m		0,004053t	3810		5.6		A310[7]
	JT9D-7R4G2	23 Temmuz 1982	54,750 lbf (0,24354 kN)			0,004159 t	3825	8080	5.97		B747[4]
	JT9D-7R4H1		56,000 lbf (0,24910 kN)			0,004044 t	3810		6.28		A300-600[7]
	JT9D-7R4E4	29 Mart 1985	50,000 lbf (0,22241 kN)			0,004053 t			5.6		B767[8]

Kaynakça

1. https://prattwhitney.com/products-and-services/products/commercial-engines/jt9d
2. Gunston, Bill. (1989). World encyclopaedia of aero engines. Fully rev. 2nd ed. Wellingborough: P. Stephens. ISBN 1-85260-163-9. OCLC 21117189.
3. "Type Certificate data sheet Number E20EA" (PDF). FAA. 10 Şubat 2000. 12 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
4. "Type Certificate Data Sheet NO. A20WE" (PDF). FAA. 27 Şubat 2015. 25 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
5. "Type Certificate Data Sheet A22WE" (PDF). FAA. 30 Nisan 2018. 2 Aralık 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
6. "Type Certificate data sheet Number E3NE" (PDF). FAA. 25 Temmuz 2019. 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
7. "Type certificate data sheet A.172 for Airbus A300, A310 and A300-600" (PDF). EASA. 11 Mart 2019. 16 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
8. "Type Certificate Data Sheet No. A1NM" (PDF). 20 Haziran 2016. 29 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2020.