Sodyum kromat

Sodyum kromat Na2CrO4 formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Tetra-, hekza-, ve dekahidratlar oluşturabilen sarı higroskopik bir katı olarak bulunur. Cevherlerinden krom özütlemesinde bir ara maddedir.

Sodyum kromat
IUPAC adı
Sodyum kromat
Diğer adlar
Kromik asit, (Na2CrO4), disodium tuzu
Krom disodyum oksit
Rakromat
Tanımlayıcılar
CAS numarası 7775-11-3
PubChem 24488
EC numarası 231-889-5
UN numarası 3288
ChEBI 78671
RTECS numarası GB2955000
SMILES
InChI
Özellikler
Molekül formülü Na2CrO4
Molekül kütlesi 161.97 g/mol
Görünüm sarı kristaller
Koku kokusuz
Yoğunluk 2.698 g/cm3
Erime noktası

792°C ((susuz)
20 °C (dekahidrat))

Çözünürlük (su içinde) 31.8 g/100 mL (0 °C)
84.5 g/100 mL (25 °C)
126.7 g/100 mL (100 °C)
Çözünürlük (metanol içinde) 0.344 g/100 mL (25 °C)
Termokimya
Standart formasyon entalpisi (ΔfHo298)
 −1329 kJ/mol
Gibbs serbest enerjisi (ΔfG˚)
 -1232 kJ/mol
Tehlikeler
GHS piktogramları
GHS İşaret sözcüğü İkaz
R-ibareleri R45, R46, R60, R61, R21, R25, R26, R34, R42/43, R48/23, R50/53
G-ibareleri S53, S45, S60, S61
H-ibareleri H301, H312, H330, H314, H317, H334, H340, H350, H360FD, H372, H410
P-ibareleri P201, P280, P301+330+331+310, P304+340+310, P305+351+338, P308+313, P305+351+338
NFPA 704
0
3
0
Parlama noktası Yanıcı değil
LD50 136 mg/kg (oral, sıçan)
Benzeyen bileşikler
Diğer anyonlar
 Sodyum bikromat
Sodyum molibdat
Sodyum tungstat
Diğer katyonlar
 Potasyum kromat
Kalsiyum kromat
Baryum kromat
Belirtilmiş yerler dışında verilmiş olan veriler, Standart sıcaklık ve basınçtadır. (25 °C, 100 kPa)
Bilgi kutusu kaynakları

Üretimi ve reaktiflik

Krom cevherlerinin sodyum karbonat ve hava ile kavrulmasıyla geniş bir ölçekte elde edilir :

2Cr2O3 + 4 Na2CO3 + 3 O2 → 4 Na2CrO4 + 4 CO2

Bu işlem, demir oksitleri geride bırakarak kromu su ile ekstrakte edilebilir bir forma dönüştürür. Tipik olarak, oksijen kullanımını arttırmak ve silisyum ve alüminyum safsızlıklarını çözünmez bir formda tutmak için karışıma kalsiyum karbonat katılır. İşlem sıcaklığı tipik olarak 1100 °C civarındadır.[1] Laboratuvar ve küçük ölçekli kromit cevheri hazırlanması için, düşük sıcaklıklarda reaksiyona giren sodyum hidroksit ve sodyum nitrat kullanılabilir (benzer potasyum kromat sisteminde bile 350 °C).[2] Oluşumundan sonra, kromat tuzu çoğu krom bileşiğine ve maddesine, öncül madde olan sodyum bikromata dönüştürülür.[3] Krom(III) oksit endüstride çoğunlukla sodyum bikromatın kükürtle indirgenmesiyle elde edilir.

Asit-baz davranışı

Sodyum kromat, asidik ortamda portakal sarısı rengindeki sodyum bikromata dönüşür:

2 Na2CrO4 + 2HCl → Na2Cr2O7 + 2NaCl + H2O

Daha fazla asitleştirme krom trioksiti verir:

Na2CrO4 + H2SO4 → CrO3 + Na2SO4 + H2O

Kullanımı

Cevherlerinden krom üretiminde baş rolünün yanı sıra, sodyum kromat petrol endüstrisinde bir korozyon önleyici olarak kullanılır.[3] Aynı zamanda tekstil endüstrisinde boyama yardımcı maddesisir.[3] Alyuvar hacminin belirlenmesinde tanısal bir ilaçtır.[4]

Organik kimyada, sodyum kromat, birincil alkolleri karboksilik asitlere ve ikincil alkolleri ketonlara dönüştüren bir oksitleyici madde olarak kullanılır.[5]

Güvenlik

Diğer Cr(VI) bileşiklerinde olduğu gibi, sodyum kromat kanserojen bir maddedir.[6] Bileşik ayrıca aşındırıcıdır ve maruziyet ciddi göz hasarı veya körlüğe neden olabilir.[7] İnsan maruziyeti ayrıca doğurganlığı, kalıtsal genetik hasarı ve doğmamış çocuklara verilen zararı da kapsar.

Ayrıca bakınız
  • Kromat ve bikromat

Kaynakça
  1. "IARC Monographs 49 Ch. 2" (PDF). 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2020.
  2. Zhi Sun, Yi Zhang, Shi-Li Zheng, Yang Zhang (2009). "A new method of potassium chromate production from chromite and KOH-KNO3-H2O binary submolten salt system". AIChE Journal. 55 (10): 2646-2656. doi:10.1002/aic.11871.
  3. Şablon:Ullmann
  4. Bracco Diagnostics Inc. "chromitope sodium (Sodium Chromate, Cr 51) injection, solution". DailyMed. 14 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2008.
  5. Louis F. Fieser "Δ4-cholesten-3,6-dione" Org. Synth. 1955, 35, 36. DOI:10.15227/orgsyn.035.0036
  6. IARC (2012) [17-24 Mart 2009]. Volume 100C: Arsenic, Metals, Fibres, and Dusts (PDF). Lyon: International Agency for Research on Cancer. ISBN 978-92-832-0135-9. 17 Mart 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2020. İnsanlarda krom (VI) bileşiklerinin kanserojenliği için `` yeterli kanıt vardır. Krom (VI) bileşikleri akciğer kanserine neden olur. Ayrıca Krom (VI) bileşiklerine maruz kalma ile burun ve burun sinüsleri kanseri arasında pozitif ilişkiler gözlenmiştir. Deney hayvanlarında krom (VI) bileşiklerinin karsinojenisitesi için `` yeterli kanıt vardır. Krom (VI) bileşikleri insanlar için kanserojendir (Grup 1).
  7. "Potassium dichromate MSDS". JT Baker. 23 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2020.

Daha fazla bilgi için
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.