İlker Başbuğ
Mehmet İlker Başbuğ (29 Nisan 1943, Afyonkarahisar), Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 26. Genelkurmay Başkanı olan Türk orgeneral.[1]
Mehmet İlker Başbuğ 1962-P.-2 | |
---|---|
Doğum |
29 Nisan 1943 Afyonkarahisar, Türkiye |
Bağlılığı | Türkiye |
Hizmet yılları | 1962-2010 |
Rütbesi | Orgeneral |
Komuta ettiği | 247. Piyade Alayı, 1. Zırhlı Tugay, 2. Kolordu, 1. Ordu, Türk Kara Kuvvetleri, Genelkurmay Başkanlığı |
Madalyaları | TSK Üstün Cesaret ve Feragat Madalyası, TSK Üstün Hizmet Madalyası, TSK Şeref Madalyası, Pakistan İmtiyaz Nişanı, ABD Liyakat Madalyası, Arnavutluk Altın Kartal Madalyası |
5. Ağustos 2013'te İstanbul 13'üncü Ağır Ceza Mahkemesi tarafından karara bağlanan Ergenekon davası'nda "darbeye teşebbüs" ve "terör örgütü yöneticiliği"nden müebbet hapis cezasına çarptırıldı.[2][3][4] 7. Mart 2014'te İstanbul 20'inci Ağır Ceza Mahkemesi, İlker Başbuğ'a "özgürlükten yoksun bırakmanın hukûkî olmadığı iddiasının, yerel mahkemece etkili bir şekilde incelenmeden reddedilmesi ve mahkûmiyete ilişkin gerekçeli kararın açıklanmaması"nı gerekçe göstererek tahliye kararı vermiştir.[5]
İlk yılları
Balkan Savaşı'ndan sonra Makedonya'nın Manastır kentinden Afyonkarahisar'a göç etmiş, kökleri Karaman'a dayanan[6] bir ailenin mensubu olan Orgeneral İlker Başbuğ, 29 Nisan 1943’te Afyonkarahisar’da dünyaya geldi. İlköğrenimini Afyon 27 Ağustos İlkokulu'nda, ortaokul eğitimini Afyon Lisesi’nde ve lise eğitimini Kuleli Askeri Lisesi’nde tamamladı.[7][8]
Askerlik kariyeri
1962 yılında Kara Harp Okulu'ndan, 1963 yılında Piyade Okulu'ndan mezun oldu. 1971 yılına kadar Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na bağlı çeşitli birliklerde takım ve bölük komutanlığı yaptı. 1973 yılında Harp Akademisi'ni kurmay subay olarak bitirdikten sonra, Genelkurmay Plan Harekât Daire Başkanlığı'nda karargâh subaylığı, Kara Harp Akademisi öğretim üyeliği, Brüksel'de NATO uluslararası askerî karargâhında cari istihbarat plan subaylığı, Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Plan ve Prensipler Başkanlığı, Savunma Araştırma Şube Müdürlüğü ve 51'inci Piyade Tümeni 247'inci Piyade Alay Komutanlığı görevlerinde bulundu.
1989-1997 arası
İngiltere Harp Akademisi ve NATO Savunma Koleji'nde eğitim gördü. 1989 yılında tuğgeneral rütbesine terfî etti. Tuğgeneral rütbesi ile Mons'ta Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Karargâhı'nda (SHAPE) Lojistik ve Enf. Daire Başkanlığı ile 1'inci Zırhlı Tugay Komutanlığı görevlerinde bulundu.
1993 yılında tümgeneral rütbesine terfî etti. Tümgeneral rütbesi ile Jandarma Asayiş Komutan Yardımcılığı ve Mons'ta Askerî Temsil Heyeti (NMR) Başkanlığı görevlerinde bulundu.
1997 yılında korgeneral rütbesine terfi etti. Korgeneral rütbesi ile 2. Kolordu Komutanlığı ve Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreter Başyardımcılığı görevlerinde bulundu.
2000-2010 arası
2002 yılında orgeneral rütbesine terfi etti. 2002-2003 yıllarında Kara Kuvvetleri Komutanlığı Kurmay Başkanlığı, 2003-2005 yılları arasında Genelkurmay İkinci Başkanlığı, 2005-2006 yıllarında Birinci Ordu Komutanlığı görevlerini müteakip 2006 yılı atamaları ile Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na atandı.
2008 yılı Yüksek Askerî Şûra kararları ile Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı görevine atandı. 30 Ağustos 2010 tarihinde yaş haddinden emekli oldu. "TSK Üstün Cesaret ve Ferâgât Madalyası", "TSK Üstün Hizmet Madalyası" ve "TSK Şeref Madalyası" sahibidir.
Emeklilik
Emekli olduktan sonra "Terör Örgütlerinin Sonu" isimli bir kitap yazdı.[9]. "20'nci yüzyılın en büyük lideri: Mustafa Kemal" adlı ikinci kitabını cezaevinde tamamladı. Kitap, yayımlandığı ay Türkiye'de en çok satanlar listesinde ikinci sırada yer aldı.[10] Bir önceki kitabının devamı niteliğinde olan "20. Yüzyılın En Büyük Lideri: Atatürk" isimli üçüncü kitabı, Kasım 2012 tarihinde yayımlandı.[11] "Suçlamalara Karşı Gerçekler" (2013, Kaynak Yayınları), "Nasıl Bir Türkiye" (2015, Kaynak Yayınları), "Ermeni Suçlamaları ve Gerçekler" (2015, Remzi Kitabevi) ve "Unutulan Ada Kıbrıs" (2016, Kırmızı Kedi) isimli kitapları da vardır. Emekliliği sonrasında, sekiz yılda 10 kitabı yayımlandı.[12]
"İnternet Andıcı" davası
Emekliliğinden 17 ay sonra, tanık olarak dinlenilmesi beklenen 'İnternet andıcı' davası kapsamında Başbuğ hakkında 2 Ocak 2012 tarihinde soruşturma başlatıldı. 6 Ocak 2012 tarinde ‘silahlı terör örgütü yöneticiliği ve hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs’ suçlamalarından tutuklandı.[13][14][15][16]
Başbuğ, adliye çıkışında şöyle diyecekti:
"Türkiye Cumhuriyetinin 26'ncı Genelkurmay Başkanı terör örgütü kurmak ve yönetmekle suçlanmıştır. Takdir yüce Türk milletinindir" demiştir. Başbuğ’un mahkemede, silahlı terör örgütü kurmak ve yönetmekle suçlanmasının trajikomik olduğunu belirterek "Bu iddianın bu şekilde dile getirilmesi bile benim için en ağır cezadır, bundan sonra ne ceza verilirse bu beni daha fazla üzmez. Kötü amacım olsa 700 bin kişilik gücü elinde tutan bir komutan olarak başka yolları denerdim."[17] |
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, özel bir kanaldaki programın canlı yayınında, İlker Başbuğ'un tutuklu yargılanmasına ilişkin şöyle değerlendirmede bulundu:
"İlker paşamızla alakalı olarak ben yapılan benzetmeleri ve yakıştırmaları asla doğru bulmuyorum. Yani bir örgüt elemanıymış, bir örgütün mensubuymuş gibi bu tür yaklaşımları kesinlikle çok çok çirkin buluyorum. Türk Silahlı Kuvvetleri'nde Genelkurmay Başkanlığı makamına gelmiş bir insan için bu tür bir yakıştırmanın, bu tür bir benzetmenin doğru olmadığını ve insaf dışı olduğunu kesinlikle düşünüyorum. Daha önce de söyledim tutuklu yargılanmasını dahi yargıda olmasına rağmen söylüyorum doğru bulmuyorum, tutuksuz yargılanmasından yana olduğumu da daha başta söyledim."[18] |
Avrupa Komisyonu'nun "Türkiye 2012 Yılı İlerleme Raporu"nda, Başbuğ'un tutukluluğundan iki kez bahsedilirken şu değerlendirme yapılmıştır:
"Savunma hakkı, yargılama öncesi tutukluluk sürelerinin uzunluğu ile fazlasıyla uzun ve çok kapsamlı iddianameler bakımından endişeler devam etmiş olup, bu durum, söz konusu yargılamaların hukuka uygunluğunun kamuoyu tarafından kayda değer ölçüde sorgulanmasına yol açmıştır."[19] |
5 Ağustos 2013 tarihinde, Ergenekon Davası'ndan müebbet hapis cezası aldı.[20]
Ceza aldıktan sonra yaptığı açıklamada Başbuğ şu açıklamayı yapmıştı:
"Eğer bir ülkede, toplum hakimlerin bağımsızlığını sorguluyorsa, verilen hükümlerin Anayasa’ya, kanunlara ve hukuka uygun olduğuna ilişkin şüpheler taşıyorsa, o ülkede hukukun üstünlüğünün var olduğu ileri sürülemez. Bu durumda yargılananlar için son sözü millet söyleyecektir. Ve millet yanılmaz ve aldanmaz. Her zaman doğruların, hak ve haklının yanında, yani adaletin yanında olanların, vicdanları rahat olur. Ben öyleyim. Ve inanıyorum ki, hak hiçbir zaman yerde kalmaz."[21] |
İşte ben bugün burada isem, yüce milletimin bizlere gösterdiği sevgi ve bizlere verdiği destek sayesinde buradayım. Bu nedenle her şeyden önce, burada, huzurunuzda yüce Türk milletine en derin şükranlarımı sunuyorum.
İlker Başbuğ'un cezaevinden tahliye konuşmasından, 7 Mart 2014[22]
İstanbul 20'nci Ağır Ceza Mahkemesi, 7 Mart 2014'te İlker Başbuğ'un "özgürlükten yoksun bırakmanın hukûkî olmadığı iddiasının, yerel mahkemece etkili bir şekilde incelenmeden reddedilmesi ve mahkûmiyete ilişkin gerekçeli kararın açıklanmaması"nı gerekçe gösterilerek tahliye edilmesine karar verdi.[5]
Özel hayatı
- Sevil Başbuğ ile evli ve 2 çocuk babasıdır.[1]
Kaynakça
- "İlker BAŞBUĞ". Türk Silahlı Kuvvetleri. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2011.
- NTV, "İşte Ergenekon kararları" başlıklı internet haberi.
- Milliyet "İlker Bağbuğ'a müebbet hapis
- "İşte Ergenekon kararları" 30 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Radikal. 5 Ağustos 2013. En son 5 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
- "İlker Başbuğ'a tahliye". ntvmsnbc. 7 Mart 2014. En son 7 Mart 2014 tarihinde erişildi.
- "Org. İlker Başbuğ'dan Karaman vurgusu". Milliyet Gazetesi. 6 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2012.
- "TSK'da İlker BAŞBUĞ Dönemi". Radikal Gazetesi.
- "İlker Başbuğ geç terfi etti ama". Rotahaber. 16 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2012.
- "Terör Örgütlerinin Sonu". Remzi Kitabevi. 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2012.
- "Çok Satanlar: Türkiye". NTV Tarih. Cilt 42. Temmuz 2012. s. 94.
- "20. Yüzyılın En Büyük Lideri ATATÜRK". Remzi Kitabevi. 15 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2013.
- Ulu, Gökmen. "Kitap fuarında İlker Başbuğ'a yoğun ilgi". Sözcü. 22 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2018.
- "İlker Başbuğ tutuklandı". Sabah Gazetesi. 3 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2012.
- "Eski Genelkurmay Başkanı İlker Başbuğ tutuklandı". Hürriyet Gazetesi. 16 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2012.
- "Başbuğ'a soruşturma". Yeniçağ Gazetesi.
- "Tutukluluk hali cezaya dönüştü". Milliyet Gazetesi.
- "Orgeneral Mehmet İlker Başbuğ (1943 - .... ) - Kim Kimdir?". FORSNET. 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2012.
- "Erdoğan tutuksuz yargılama istiyor ama..." Hürriyet Gazetesi. 3 Ocak 2013. 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2016.
- "Türkiye 2012 Yılı İlerleme Raporu" (PDF). Avrupa Komisyonu. 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2013.
- "Ergenekon davasından şok cezalar". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2013.
- "Son sözü millet söyleyecek". 6 Ağustos 2013. 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2013.
- İlker Başbuğ'un cezaevinden tahliye konuşması, 7 Mart 2014, Türkçe Vikikaynak.
Dış bağlantılar
Askerî görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen: Yaşar Büyükanıt |
TSK Genelkurmay Başkanı 28 Ağustos 2008 - 27 Ağustos 2010 |
Sonra gelen: Işık Koşaner |
Önce gelen: Yaşar Büyükanıt |
Türk Kara Kuvvetleri Komutanı 25 Ağustos 2006 - 27 Ağustos 2008 |
Sonra gelen: Işık Koşaner |
Önce gelen: Hurşit Tolon |
1. Ordu Komutanı 19 Ağustos 2005 - 17 Ağustos 2006 |
Sonra gelen: Fethi Remzi Tuncel |
Önce gelen: Yaşar Büyükanıt |
TSK Genelkurmay II. Başkanı 30 Ağustos 2003 - 30 Ağustos 2005 |
Sonra gelen: Işık Koşaner |