İstanbul tramvayı
İstanbul Tramvayı Avrupa yakasında işletilen modern tramvay sistemidir. İlk hat olan T1 1992'de açıldı, onu 2006'da açılan T2 ve 2007'de açılan T4 izledi.[1][2] 2011 yılında T1 ve T2, T1 adı altında birleşti. Üsküdar ve Kadıköy arasında inşa edilmesi plananlanan yeni bir hatla modern tramvaylar Anadolu yakasında da tekrar başlayacaktır.
  | |||
 Kadıköy, Bahariye'de nostaljik tramvay | |||
| Genel | |||
|---|---|---|---|
| Sahibi | İstanbul Büyükşehir Belediyesi | ||
| Hizmet alanı | İstanbul, Türkiye | ||
| Taşıma türü | Tramvay | ||
| Hat sayısı |
2 (işletmede olan) 1 (inşa edilen) | ||
| İstasyon sayısı | 53 | ||
| Günlük yolcu sayısı | 415.000 | ||
| Web sitesi | iett.istanbul// | ||
| Hizmet | |||
| Hizmete giriş | 3 Eylül 1989 | ||
| İşletmeci(ler) | İETT | ||
| Teknik | |||
| Sistem uzunluğu | 33.8 km | ||
| Hat açıklığı | 1.435 mm | ||
| Elektriklendirme | 750 V DC | ||
| Ortalama hız | 35 km/h | ||
| En yüksek hız | 80 km/h | ||
| |||
Tarihçe
Osmanlı İmparatorluğu'nun eski başkenti olan İstanbul, bir zamanlar hem Asya hem de Avrupa yakasında geniş bir tramvay ağına sahipti. İlk olarak 1860 yılında at tramvayı olarak başladı ve 1912'den itibaren kademeli olarak elektrikli tramvay sistemine dönüştürüldü. Zaman içinde aşamalı olarak tramvay sistemine birçok ek güzergah eklenmiştir. Şebeke, 56 hatta 270 tramvay ile 108 milyon yolcunun taşınmasıyla 1956'da en yaygın boyutuna ulaştı. Ancak 1960'lı yıllarda dünyanın birçok şehrinde yaşanan gelişmelere paralel olarak tramvay servisi 1956'da İstanbul'da da kapatılmaya başlandı ve 1966'da tamamen ortadan kalktı.
1960'ların ortalarında eski tramvay ağını kapattıktan sonra, İstanbullular eski sistemin ortadan kaldırılmasıyla, şehir trafiğinin öncekinden daha hızlı hareket edeceğini düşündü, ancak birkaç yıl sonra bu düşüncenin yanlış olduğu ortaya çıktı. Otobüs, taksi, özel araba gibi fosil yakıtlı araçların kullanımındaki kontrolsüz artış İstanbul sokaklarını boğmaya başladı. Türkiye, birçok gelişen ülke gibi kirlilik, trafik sıkışıklığı, yasadışı göç, düşük okuryazarlık ve yüksek nüfus artışı gibi sorunlarla boğuşuyordu. Nüfus yoğunluğu arttıkça, İstanbul giderek kentleşerek motorlu taşıt sayısının artmasına yol açtı. Bu da hava ve ses kirliliğinin artmasına, trafik sıkışıklığına ve dumana neden oldu . Şehir, eski tramvay sisteminin kapanmasından önce olduğundan daha yavaş işler oldu. Bu sorunlar 70'lerin başında belirgin hale geldi; 80'li yılların ortalarında İstanbullular, kontrolsüz motorlu araç girişlerinin ve tramvay sisteminin sonlandırılmasının bir hata olduğunu fark ettiler. Trafikteki artış, trafik sıkışıklığı ve buna bağlı hava kirliliği, İstanbul'un 80'li yılların ortalarında en kirli Avrasya şehirlerinden biri olmasına neden oldu. Bu hatayı fark eden İstanbul, tramvayların dönüşünü planladı.
Eski tramvay kapanmasının büyük hatasını anlayan hükümet, bir an önce kirliliği azaltmaya ve turistler için İstanbul'un güzel imajını toparlamaya girişti. İstanbul'un ulaşım otoritesi, ayrı, modern, yüksek hızlı bir tramvay açma kararı aldı.
T1 hattı adı verilen modern tramvay 1992 yılında İstanbul'da tanıtıldı ve kısa sürede popüler oldu. T1 tramvayları o zamandan bu yana kademeli olarak genişletildi, son uzantı 2011'de gerçekleşti.
Edirnekapı ile Mescid-i Selam arasında T4 hattı olarak adlandırılan ikinci modern tramvay 2007 yılında hizmete açıldı. Hat, 2009 yılında Topkapı'ya kadar uzatıldı.
Zaman çizelgesi
- 1961 - Son tramvay 12 Ocak'ta Avrupa yakasında çalıştı. 27 Mayıs'ta Topkapı-Eminönü hattının yerini troleybüsler aldı. Asya yakası ağına altı tramvay aktarıldı.
- 1966 - Son tramvay 3 Ekim'de Kadıköy'den Üsküdar'a Asya yakasında geçti.[3] Kalan tramvaylar ise ulaşım müzesine transfer edildi.
- 1984 - Troleybüs servisi 16 Temmuz'da sona erdi. Böylece İstanbul'daki tüm elektrikli şehir içi ulaşım, Tünel (füniküler) dışında tamamen ortadan kalktı .
- 1990 - İstiklal Caddesi (İstiklal Caddesi) trafiğe kapatıldı. Taksim-Tünel Nostalji Tramvayı İstanbul'un Avrupa yakasına tramvayın dönüşünü simgeledi (bazen T5 hattı denir). Araçlar 1966 öncesi tramvaylarla aynıydı.
- 1992 - Tamamen ayrı bir tramvay sistemi açılarak tramvaylar modern bir sistem olarak İstanbul'a döndü. En son 1956'da tramvayların çalıştığı aynı hatta başladı. İlk seferler T1 hattı olarak Beyazıt-Yusufpaşa arasında başladı. İlk zamanlarda bu hat yüksek tabanlı hafif raylı araçlar ile hizmet veriyordu.
- 2003 - Tramvaylar, Kadıköy'de Anadolu yakasına döndü (eski 20 no'lu hat olarak). Demiryolu araçları Almanya, Thüringen, Gotha'dan ithal edildi. Bu hat günümüzde T3 tramvay hattı (veya Kadıköy-Moda Nostalji Tramvayı) olarak biliniyor.
- 2004 - T1 hattının demiryolu araçlarının yerini alçak tabanlı Bombardier Flexity Swift tramvayları aldı.[4]
- 2006 - Tramvay sistemi daha da batıya doğru uzandı, hattın adı adı T2 oldu. Her iki hattın da ölçüleri aynı olmasına rağmen, T2 yüksek zeminli hafif raylı araçlar (LRV'ler) vagonları kullandı.
- 2007 - Yüksek tabanlı hafif raylı araçları (LRV'ler) kullanan T4 adlı yeni bir tramvay hattı açıldı.
- 2009 - T1 ve T2'yi birbirine bağlanırken tüm yüksek tabanlı ABB, Duewag ve Rotem tramvayları Alstom Citadis alçak tabanlı tramvaylarla değiştirme planları uygulandı. T4 hattı Topkapı'ya kadar uzandı.
- 2011 - İlk Alstom Citadis alçak tabanlı tramvaylar hizmete girdi.[5] T1 ve T2 hatlarının yeni bir tek hat olan T1 aldı.
- 2016 - Haliç boyunca yapılacak yeni Eminönü-Alibeyköy hattının ihaleleri 29 Haziran'da alındı.[6]
Tramvay hatları
Modern tramvay hattı T1, günümüzde Kabataş'tan Bağcılar'a gidiyor. Modern tramvay hattı T4 Topkapı'dan Mescid-i Selam'a kadar uzanıyor. Tramvay güzergahları çoğunlukla ayrılmış yollarda çalışır. Ağın bir kısmı yükseltilmiştir ve küçük kısımları, ayrılmamış yollarda caddelerde ilerler (örn. Ayasoyfa önünde). Sistem çoğunlukla şehrin eski bölgelerine hizmet ediyor.
T1 Hattı
Özellikler
Güzergâh
T4 Hattı
Özellikler
Güzergâh
T4 tramvay hattı Mescid-i Selam ile Topkapı arasında ağırlıklı olarak kuzey-güney güzergahını takip ediyor. T4 hattının 22 istasyonundan yedisi yeraltında [2] - bunlar Edirnekapı, Topçular, Rami, Uluyol - BEREC, Ali Fuat Başgil, Taşköprü ve Karadeniz istasyonları. Diğer tüm istasyonlar aynı hizada istasyonlardır. T4 hattı, T1 hattından bile daha fazlası, bir "hafif raylı" hattıdır, çünkü eş düzeydeki istasyonları, yolun orta refüjünde düz çalıştırmaya izin veren güçlendirilmiş platformlardan oluşur. Bu istasyonlara yaya köprüleri, alt geçitler veya sinyal ışığı kontrollü geçitlerle erişilebilir. T4, cadde koşusu bölümlerini içermez, ancak kendi ayrı geçiş hakkı ile çalışır. Bununla birlikte, T4 hattı, trafik sinyalleri tarafından kontrol edilen hemzemin yol ve kavşak geçişlerini içerir . Yine de işletmecisi İstanbul Ulaşım A.Ş. tarafından "tramvay" olarak sınıflandırılmıştır. Ş.
Araçlar
1992'de açıldıktan sonra, 2004'e kadar, T1 tramvay hattı başlangıçta yüksek tabanlı ABB hafif raylı araçlar (LRV'ler) kullanılarak işletiliyordu. 2004'ten başlayarak, T1 hattındaki orijinal LRV'lerin yerini önce Bombardier'den ve daha sonra Alstom'dan alçak tabanlı tramvaylar aldı. Ancak, T4 hattı hala yüksek tabanlı ABB LRV'leri kullanarak çalışmaktadır.
2001 yazında T1 tramvay hattı için 55 Bombardier Flexity Swift alçak tabanlı tramvay aracı sipariş edildi. T1 duraklarındaki platformların alçak tabanlı tramvayların kullanımına izin verecek şekilde baştan yapılmasının ardından 2004 yılında hizmete girmişlerdir. Tüm bu tramvaylar alçak tabanlı ve klimalıdır ve ayrılmış yollarda yüksek hızlarda çalışabilir. Her tramvay aracı iki vagonlu bir tren setinden oluşur. Yoğun saatlerde, bu tür iki vagonlu tramvaylar, dört vagon uzunluğunda bir tramvay seti yapmak için birbirine bağlanabilir.
.jpg.webp)
ABB
Halihazırda T4 hattında kullanılan araçlar, İstanbul Metrosu'nun M1 hafif metro hattındaki araçlara çok benzeyen yüksek tabanlı ve hacimli ABB LRV'ler.
Duewag KTA (Köln Tramvay Aracı)
Bunlar, Köln Stadtbahn'da kullanılan ve 2007'de satın alınan eski B80S ve B100S setleridir. Her iki hatta (aynı zamanda eski T2 hattında) kullanıldılar ve Alstom Citadis tramvaylarının gelişiyle birlikte sadece T4 hattında hizmet vermeye başladılar.
Hyundai Rotem LRV34
2008'den itibaren 63 birim.
Depolar ve terminaller
Kabataş, Zeytinburnu ve Bağcılar, T1 hattındaki üç terminaldir. Topkapı ve Mescid-i Selam, T4 hattındaki iki terminaldir.
Gelecek planları
İleride Zeytinburnu'ndan Bakırköy'e, Kabataş'tan Beşiktaş'a, Eminönü'den Bayrampaşa'ya planlanan hatları var. Bu hat ileride Bağcılar'dan Spor Salonu'na kadar uzanabilir. Anadolu yakasında Kadıköy'den Bostancı'ya yeni bir hat olabilir (inşa edilirse, orijinal İstanbul tramvay Rotası 4'ü takip eder).
Mevcut T4 hattını gerçek bir metro hattına dönüştürme (bazı bölümler halihazırda yeraltında olduğu için) ve onu güneyde şehir merkezine (Vezneciler'e) ve kuzeyde üçüncü havalimanına uzatma olasılığı da incelenmiştir.[9]
İstanbul Büyükşehir Belediyesi de orta vadeli planlarında Güvercintepe üzerinden Atatürk Olimpiyat Stadyumu ile MetroKent arasında yeni bir tramvay hattı arıyor ancak bu hattın 2019'dan önce açılması beklenmiyor.[10]
Ayrıca bakınız
- İstanbul'da toplu ulaşım – tramvay hatlarıyla ilgili bilgi de içerir
- İstanbul'un eski tramvayları – birinci nesil tramvaylar
- Istanbul'da nostaljik tramvay – Beyoğlu ve Kadıköy'deki nostaljik tramvaylar
- Marmaray - kıtalar arası metro hattı
- Istanbul Metro
Kaynakça
- "T1 Kabataş-Bağcılar Tramvay Hattı" [T1 Kabataş-Bağcılar Tramway Line]. Istanbul-ulasim.com.tr. İstanbul Ulaşim A.Ş. 18 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2014.
- "T4 Topkapı Habibler Tramvay Hattı" [T4 Topkapi-Habib Tramway Line]. Istanbul-ulasim.com.tr. İstanbul Ulaşim A.Ş. 27 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2014.
- "Arşivlenmiş kopya". 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2020.
- "Archived copy". 17 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2012.
- "Railway Gazette: Low-floor trams in service as Istanbul extension testing begins". Railway Gazette. 10 Şubat 2011. 13 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2011.
- "Eminönü-Alibeyköy Tramvay Hattı ihale sonucu (Özel Haber)". Ray Haber. 2 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2016.
- "Arşivlenmiş kopya". 18 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2020.
- "İstanbul, Alstom Citadis tramvaylarını işletmeye alıyor!" [Istanbul, getting trams from Alstom Citadis!]. emlakkulisi.com. 13 Şubat 2011. 16 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2014.
- "Edirnekapı-Sultançiftliği tramvay hattını Vezneciler'e kadar metroya çevirecek!". Konut Times. 13 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2016.
- "Başakşehir-Kayaşehir-Olimpiyat Tramvay Hattı 2019'da Açılacak". Ray Haber. 14 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2016.