Knidos

Knidos (Antik Yunanca: Κνίδος, [knídos]), Muğla'nın Datça ilçesinde bulunan, Karya dönemine ait antik yerleşimdir.

Knidos
Κνίδος
Knidos limanı
Konum Yazıköy, Datça, Muğla
Bölge Karya
Asya Eyaleti (Roma İmp.)
Koordinatlar
Tür Yerleşim
Tarihçe
Devir(ler) Antik Çağ ve Orta Çağ
Kültür(ler) Karya, Roma
Sit ayrıntıları
Durum Restore
Knidos'un Türkiye'deki konumu
Afrodit figürlü gravür Knidos parası

Yerleşim

Knidos önce bugünkü Datça ilçe merkezinin 1,5 km kuzeydoğusunda Dalacak burnu üzerindeki Burgaz mevkiinde kurulmuştu. Sonra Yarımadanın batı ucundaki Tekir Burnu üzerine taşındı.M.Ö 4.yüzyıl ortalarında 35 km uzaklıktaki , bugünkü kalıntıların bulunduğu yere ne için taşındığı ya da yerleştiği ile alakalı henüz kesin bir bilgi bulunmazken,bu taşınmada deniz ticaretindeki gelişmeler etkili olduğu düşünülmektedir.

Tarihçe

Knidos antik kent'in kuruluşu ile ilgili ilk inşa edenlerin arkeolojik veriler ışığında antik harabelerin Helenistik ve Roma dönemi yerleşimini işaret etmektedir.2014 yılında Karya antik kentleri üzerinde araştırma yapan belgesel yönetmeni Tekin Gün knidos antik kentin Akropol alanı sur temellerinin inşasını İ.Ö.4.yüzyılda yapıldığını ve çevresindeki yerleşimlerin kesintisiz iskan edildiği sanılmaktadır.[1] Şehir surları dışında, doğuya doğru yaklaşık 7 km. uzunluğunda geniş bir alana yayılmış Nekropol (toplu mezar) bulunmaktadır. Knidos; bilim, mimarlık ve sanatta da oldukça ileri bir kentti. Tarihin büyük astronomi ve matematik bilimcisi Eudoksus, doktor Euryphon, ünlü ressam Polygnotos ve dünyanın yedi harikasından biri sayılan İskenderiye Feneri'nin mimarı Sostratos burada yaşadı.

Doktor Euryphon ve öğrencileri zamanının ikinci büyük tıp okulunu Knidos’ta kurdular. Eudoksus’un geliştirdiği ve dönemin büyük buluşu olan güneş saati, ören yerinde bugün de görülebilir.

Tarihçi Strabon kenti kıyıdan Akropolise doğru yükselen bir tiyatroya benzetir. İç ve dış limanı ikiye ayıran yarımada üzerinde özel binalar, iç limanın üzerinden Akropolis'e hafif bir eğimle yükselen yamaçlarda oluşturulan setlerde ise topluma hizmet veren binalar kurulmuş. Doğu batı yönünde uzanan 10 metre genişliğindeki 4 ana cadde setler üzerinde düz olarak yerleşmiş, caddeler arasındaki bağlantı ise merdivenlerle ve eğimli dik sokaklarla sağlanmış.

Knidos'ta tekneler

Şehir 4 km’yi bulan surlarla çepeçevre sarılmış. Askeri liman ile Akropol arasında ve güneydeki ticari limana kadar geniş bir alanı kaplıyor.

Deveboynu olarak bilinen yarımada eskiden adaymış. Baş kısmı karaya bağlanarak her iki yanında suni liman oluşturulmuş. Dolgu alanına da geçişte kullanılmak üzere bir kanal açılmış. Kuzey limanı askeri amaçla kullanılıyor, her iki yanında yuvarlak kontrol kulesi bulunuyor ve ağzı zincirle kapatılıyordu. Kontrol kulelerinden güneyde olanı bugün ayakta. Güneydeki iç liman ise daha büyük ve ticari gemilerin yanaştığı limandı.

Knidos’un biri 20.000 diğeri 5.000 kapasiteli iki tiyatrosu var. Güneyde, ticari limanın yakınındaki küçük olanı. Akropoldeki büyük tiyatro ise, taşları ve mermerleri 19. yüzyılda gemilerle götürüldüğü için bugüne ulaşamamış.

Ören yerinin en güzel noktası, her iki limana hakim konumdaki Afrodit Tapınağı'dır (en). Yuvarlak planlı tapınağın çapı 17 metreydi. Afrodit heykeli tapınağın ortasındaydı. Kapılar heykele açılıyordu. Şimdi heykelin sadece kaidesi görülüyor.

Knidos antik kentindeki bazı antik kalıntılar

Ören yeri gezisinin ilginç noktalarından biri de Mevsimleri ve zamanı gösteren güneş saatidir. En tepede Apollon Tapınağı var ve kent oraya doğru bir tiyatro gibi yükseliyor. Aşağıdaki Tiyatronun hemen üzerindeki Korint Tapınağı mimar Stratos’un eseriydi.

Apollon tapınağına giden yolun ortasındaki terasta bulunan Dor tapınağı üzerine erken hristiyanlık döneminde kilise yapılmış.

Ören yerine yapılan kiliselerin renkli mozaiklerle kaplı tabanları bugün de görülebiliyor. kurtarma kazıları 1996'dan beri sürdürülen ve bugüne kadar üçte ikisi tamamlanan Stoa, MÖ 3. yüzyılda Knidos’un ünlü mimarı Sostratos tarafından yapılmış. 113 metre uzunluk ve 16 metre genişlikteki yapıda 5 x 3,80 m'lik küçük odalar meydana getirilmiş. Odaların hepsi güneye meydana açılmaktaydı.

Kentte yapılan kurtarma kazılarından buluntular ören yerindeki küçük müzede sergileniyor.

Knidos antik kent harabeleri

İçinde bulunan harabeler
  • Nekropolis
  • Oedion
  • Antik Mendirek
  • Küçük Tiyatro/Büyük Tiyatro
  • Basamaklı Cadde
  • Diyonsos Tapınağı
  • Antik Limanlar
  • Dor Tapınağı
  • Apollon Tapınağı ve Sunağı
  • Yuvarlak Tapınak
  • Korint Tapınağı
  • Güneş Saati
  • Meclis Binası[2]

Kaynakça
  1. "Knidos Antik Kenti-Datça / Muğla". Araştırma yazısı,Yönetmen Tekin Gün. Mootol,Kültür Sanat.Eylül.2014. 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  2. "Knidos Antik Kenti-Datça / Muğla". Araştırma yazısı,Yönetmen.Tekin Gün. Mootol,Kültür Sanat.Eylül.2014. 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Knidos panorama

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.