Lazların Helenleştirilmesi

Lazların Helenleştirilmesi veya Lazların Rumlaştırılması, Lazların Osmanlı Rumlarına kültürel olarak asimile edilmesidir. Bu asimilasyonda farklı faktörler etkili olmuş olabilir: politik, ekonomik ve özellikle dini faktörler. Helenleştirme, Yunan kültürünün, dininin ve kısmen Yunancanın, Yunanların himayesi altında olan yabancı halklar üzerindeki tarihi yayılımdır. Modern zamanlarda Helenleştirme, modern Yunan kültürünün benimsenmesi ve Yunanistan'ın etnik ve kültürel olarak homojenleşmesi ile ilişkilendirilmiştir.[1][2]

Lazlar

Arka planı

İstanbul'un Fethinden sonra, 1454’de II. Mehmed II. Gennadios'u patrik olarak atadı ve manevi lider ilan etti. Aynı zamanda imparatorluktaki tüm Ortodoks Hristiyanların, etnik kökeninden bağımsız bir şekilde milletbaşı oldu. Bu topluluklara Rumların yanı sıra Bulgarlar, Sırplar, Arnavutlar, Rumenler, Moldovalılar, Hırvatlar, Suriyeliler, Ortodoks Araplar, Gürcüler ve Lazlar da dahildir.[3][3][4] Gennadios'un yetkileri sadece dinî değildi, aynı zamanda dünyevî yetkileri de vardı. Patrikhane ve piskoposlar Ortodoks nüfusun eğitimi üzerinde yetki sahibiydi.[5]

Tarihçe

Bizans imparatoru I. Justinianus'un (y. 527–565) saltanatı sırasında, modern Lazların ataları olan Sanniler veya Makronlar adlı iç Pontus'un savaşçı kabileleri bastırıldı, Hristiyanlaştırıldı ve merkezi yönetime dahil edildi.[6] Yerel halk, Yunanlarla daha yakın iletişim kurmaya başladı ve kısmen dil de dahil olmak üzere çeşitli Helenik kültürel özellikler edindi. 1204'te Konstantinopolis'in Latin Haçlıları tarafından yağmalanmasından sonra Bizans halefi devlet olan Trabzon İmparatorluğu Karadeniz'in güneybatı sahilinde kuruldu. Bu ülkenin nüfusunu büyük ölçüde Lazca konuşan topluluk oluşturuyordu.[7] Yüksek kültürü Yunanların oluşturmasına rağmen, İmparatorluğun kırsal bölgelerinde ağırlıklı olarak Lazlar yaşamaktaydı.[8] Laz aile isimlerinin Helenleştirilmesi, Trabzon Orta Çağ İmparatorluğu'nun kayıtlarında dikkat çekmektedir. Şehirdeki nüfus ile köydeki nüfus arasında bir düşmanlık olduğunu iddia etmek çok iddialı olmaz. Bu düşmanlık, “İmparatorluk” siyasetinde var olan, Lazların Rumlara karşı duyduğu bir düşmanlıktır.[9] Osmanlı'nın 1461'de Trabzon'u fethetmesinden sonra, Laz halkı Trabzon Eyaleti'nin yerli nüfusunun önemli bir bölümünü oluşturuyordu. Lazlar, Osmanlı'nın İslamlaşma politikasının hedefi oldular ve giderek İslam dinine dönüştürüldüler. Ancak Ortodoks kalan Lazların bir kısmı Rum Kilisesi'ne bağlı kaldı. Rum Kilisesi'ne bağlı kalan topluluk yavaş yavaş Rumlaştırılmaya maruz kaldı: Hristiyan Lazların Rumca adları vardı ve Bizans Riti'ni çalışmak ve uygulamak zorundaydılar.[5] Dinsiz insanların ve ailelerin bile Lazca konuşması yasaklandı.[5] Ermeni dilbilimci Hıraçya Acaryan'a göre: "İstanbul'da Rum Patrikliği'nin kontrolünde olan Ortodoks Lazlar var. Kendilerini Rum olarak görüyorlar ve Rumca konuşuyorlar."[10] Konstantinopolis'in kontrolü altındaki Lazlar, kısa bir sürede Rumlaştılar ve Rumca (özellikle Pontus lehçesi) öğrenirken dillerini ve öz kimliklerini yitirdiler.[5]

Günümüzde, resmi olarak Türkiye'de kendini Hristiyan olarak tanımlayan Laz kalmamıştır. Rumlar, Laz köklerini hala hatırlasalar da Rum olarak kabul edilirler.[5]

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. Zacharia 2008, s. 232.
  2. Koliopoulos & Veremis 2002, ss. 232–241.
  3. Jelavich, Barbara, “History of the Balkans, 18th and 19th Centuries” (1983), 0-521-27458-3 p.52
  4. Ortaylı, İlber (2003). "Osmanlı Barışı", p.15. 975-6571-50-0
  5. ქართველთა დენაციონალიზაცია XVII-XX საუკუნეებში; ლაზეთი-თრიალეთი (ქართველთა გაბერძნება) 7 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Metropolit of Manglisi, Ananias Japaridze, nplg.gov.ge
  6. Evans 2000, s. 93.
  7. Mikaberidze, A. (2015). Historical dictionary of Georgia. 2nd ed. Lanham, MD, United States: ROWMAN & LITTLEFIELD, p.634.
  8. Encyclopedia of World Cultures, Laz
  9. ROYAL GEOGRAPHICAL SOCIETY (GREAT BRITAIN). (1893). The Geographical journal. London, Royal Geographical Society.
  10. Марк Юнге, Бернд Бонвеч (2015). Большевистский порядок в Грузии. Moskova: АИРО-XXI. s. 93. ISBN 978-5-91022-306-0. Армянский лингвист АЧАРЯН, который специально занимался лазами и лазским языком, сообщает, что существуют и христиане-лазы, которые говорят по-гречески и считают себя греками. Их узнают по произношению. Они занимают западную часть Лазистана, начиная от Платана к востоку до Трапезунта и южнее до Гюмашхаче. Главные города, где их можно встретить, это Платана, Трапезунт и Гюмишхане.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.