Mustafa Zeki Paşa

Mustafa Zeki Paşa ya da Tophane Müşiri Zeki Paşa (1849-1914) Osmanlı padişahı II. Abdülhamid'in en güvendiği Osmanlı generalleri ve devlet adamlarından biriydi. II. Abdülhamid döneminde 18 yıl boyunca Tophane Müşiri olarak görev yaptı[1].

Mustafa Zeki Paşa
Doğum	1849 Aydın, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	1914 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Bağlılığı	Osmanlı İmparatorluğu
Hizmet dalı	Osmanlı ordusu
Hizmet yılları	1872-1908
Rütbesi	Müşir
Komuta ettiği	Zaptiye Müşirliği Kaymakamı, Hassa Ordusu, Tophane Müşiri, Serasker, Adana Valisi, Askerî Tanzimat Meclisi Reisi, 5. Ordu, 4. Ordu ve Erzurum Valisi
Savaşları/Çatışmaları	93 Harbi

1849 yılında Aydın'da doğdu[2]. Babası sonradan Müslüman olmuş Ali Remzi Efendi'ydi[3]. Harbiye Mektebi'nden 1872 yılında mezun oldu. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Süleyman Hüsnü Paşa'nın yaveri olarak görev yaptı. Savaştan sonra sarayda görev alarak padişaha danışmanlık ve şehzadelere öğretmenlik yaptı. 1883 yılında Askeri Mektepler Nazırı, 1891 yılında da Tophane Müşiri oldu.

Tam 18 yıl bu görevde kaldığı için Tophane Müşiri Zeki Paşa olarak bilinir. II. Abdülhamit'in en çok güvendiği ve yakın çevresinde tuttuğu komutanlardan biriydi. Bu sadakatinin ödülü olarak çok zengin olmuştu. 1899 yılında İtalyan mimar Alexandre Vallaury'ye şu an İstanbul'un en değerli gayrimenkullerinden biri olan Tophane Müşiri Zeki Paşa Yalısı'nı yaptırdı. 1908 yılında II. Meşrutiyet'in ilanı üzerine gözden düştü, görevinden alınarak önce Büyükada'ya sonra da Rodos Adasına sürüldü. Affedilerek İstanbul'a geri döndükten sonra son yıllarını Büyükada'da geçirdi ve orada 1914 yılında öldü.

Kaynakça

1. Sinan Kuneralp, Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839-1922), Prosopografik Rehber, İstanbul 1999, s. 112.
2. Anılar, Sadrazam Sait Paşa, Hürriyet Yayınları, 1977.
3. "Paşa Servet, Takvim Gazetesi, 6 Nisan 2013". 5 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2013.