Mahmud Şevket Paşa

Mahmud Şevket Paşa (1856, Bağdat - 11 Haziran 1913, İstanbul), Osmanlı asker ve devlet adamı. 31 Mart İsyanı olarak bilinen ayaklanmanın bastırılmasında ve II. Abdülhamid'in tahttan indirilmesinde rol oynamış, V. Mehmed saltanatında 23 Ocak 1913 - 11 Haziran 1913 tarihleri arasında dört ay on dokuz gün sadrazamlık yapmıştır.

Mahmud Şevket Paşa
Simon Agopyan tarafından çizilmiş portre
278. Osmanlı Sadrazamı
Görev süresi
23 Ocak 1913 - 11 Haziran 1913
Hükümdar V. Mehmed
Yerine geldiği Kâmil Paşa
Yerine gelen Said Halim Paşa
Kişisel bilgiler
Doğum 1856
Bağdat, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 11 Haziran 1913 (57 yaşında)
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Partisi İttihat ve Terakki
Bitirdiği okul Mekteb-i Harbiye
Mesleği Asker, Siyasetçi
Dini Sünni İslam
Ödülleri
Askerî hizmeti
Bağlılığı  Osmanlı İmparatorluğu
Hizmet yılları 1874-1913
Rütbesi Müşir
Komutası 3. Ordu
Hareket Ordusu
Çatışma/savaşları Balkan Savaşları

Hayatı

1856 tarihinde Bağdat’ta doğdu. Tiflisli Hacı Talip Ağa’nın torunu, Basra mutasarrıfı Kethüdazade Süleyman Faik Bey’in oğludur. Baba tarafından soyu Irak’a yerleşmiş Gürcü[1][2] kökenli bir aileye dayanmaktadır[3]. İlk ve ortaöğrenimini Bağdat'ta tamamladıktan sonra İstanbul'a gitti. 1882'de kurmay yüzbaşı olarak Mekteb-i Harbiye'yi bitirdikten sonra bir süre Girit'te görev yaptı; ertesi yıl Mekteb-i Harbiye'de öğretmenliğe başladı.[4]

Bir süre Baron von der Goltz'un maiyetinde çalıştı, silah satın alma komisyonu üyesi olarak Almanya'ya gitti. 1884'te kolağası, 1886'da binbaşı, 1889'da kaymakam oldu. 1891'de miralaylığa yükseldi. Aynı yıl yeniden Almanya'ya gitti ve uzun süre orada kaldı. Dönüşünde (1899) mirlivalığa (tuğgeneral) yükseltildi ve Tophane-i Amire Muayene Komisyonu başkanı vekilliğine atandı. 1901'de ferik oldu. 1905'te birinci ferik rütbesiyle Kosova valiliğine atandı. Bu görevi sırasında Makedonya sorununun çözümü için harcadığı etkin çabalar nedeniyle ordu içinde ve halk arasında saygınlık kazandı. II. Meşrutiyet'in ilanından sonra Selanik'te bulunan 3. Ordu komutanlığına atandı. Bu görevdeyken 31 Mart Olayı'nın çıkması üzerine, daha sonra Hareket Ordusu olarak anılacak olan birlikleri İstanbul'a gönderdi. Kendisi de 22 Nisan 1909'da İstanbul'a giderek komutayı ele aldı ve sıkıyönetim ilan etti.[5]

II. Abdülhamid'in tahttan indirilmesinden sonra kurulan İbrahim Hakkı Paşa kabinesinde harbiye nazırı oldu ve güçlü bir konuma yükseldi. Ama İttihat ve Terakki'nin baskısı sonunda görevinden istifa etmek zorunda kaldı. İttihat ve Terakki'nin gerçekleştirdiği hükûmet darbesinden sonra (Bâb-ı Âli Baskını) sonra sadrazamlığa getirildi ve Müşir rütbesine terfi ettirildi. Bu dönemde Balkan Savaşı yenilgisinin sonuçlarıyla karşı karşıya kaldı. Osmanlı Devleti'nin ıslahat konusunda İngiltere, sınır anlaşmazlıkları konusunda da İran ile arasında doğan sınır sorunlarını çözmeye çalıştı. Bir yandan da hem İttihat ve Terakki'ye karşı gelişen muhalefetle, hem de İttihat ve Terakki içindeki çekişmelerle uğraştı. Gerek bu iç ve dış sorunlar, gerekse asıl iktidarın İttihat ve Terakki'nin elinde olması, yapmak istediği reformları gerçekleştirmesini engelledi.[6]

Mahmut Şevket Paşa'nın öldürülmesinde kullanılmış silahlar

11 Haziran 1913 günü Beyazıt Meydanı'nda makam otomobilinin içindeyken uğradığı silahlı saldırı sonucu öldürüldü ve İstanbul'un Şişli semtinde 31 Mart şehitlerinin anısına dikilmiş Abide-i Hürriyet'in bulunduğu Hürriyet-i Ebediye Tepesine gömüldü. Suikast sırasında içinde bulunduğu otomobil, üniforması, öldürülen yaverlerinin kıyafetleri ve silahlar İstanbul Harbiye'deki Askeri Müze'de sergilenmektedir. Öldürülmesinden bir süre sonra Trilye'nin adı onun anısına Mahmut Şevket Paşa olarak değiştirildi.[7]

Mahmut Şevket Paşa'nın Şişli Abide-i Hürriyet'teki mezarı

Dış bağlantılar

Kaynakça
  1. BİRBUDAK, Togay Seçin. "Osmanlı Basınında Mahmud Şevket Paşa Suikastı". Erişim tarihi: 6 Ekim 2020
  2. BARDAKÇI, Murat (1 Aralık 2013). "İşte, Sadrazam Mahmud Şevket Paşa'nın 100 senedir merak edilen kayıp günlüğü". Habertürk. 14 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2014.
  3. "Sadrazam Mahmut Şevket Paşa, Gürcistan Dostluk Derneği". 18 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.
  4. "Mahmud Şevket Paşa Hayatı". 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  5. "İşte, Sadrazam Mahmud Şevket Paşa'nın 100 senedir merak edilen kayıp günlüğü". www.haberturk.com. 2 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
  6. "Hareket Ordusu Komutanı: Mahmut Şevket Paşa". 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
  7. "Adına kavuşan belde Tirilye". Sabah. 30 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
Siyasi görevi
Önce gelen:
Kâmil Paşa
Osmanlı Sadrazamı
23 Ocak 1913 - 11 Haziran 1913		 Sonra gelen:
Said Halim Paşa
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.