Ramazan Bayramı
Ramazan Bayramı (Arapça: عيد الفطر Ayd-ül Fitr, Farsça: عید فطر) ya da Şeker Bayramı,[1] İslam âleminde, oruç tutma ayı olan Ramazan'ın ardından üç gün boyunca kutlanan dinî bir bayram. Hicri takvime göre onuncu ay olan Şevval ayının ilk üç gününde kutlanır. Bayramdan bir önceki gün, Ramazan ayının son günü olan arifedir.
Ramazan Bayramı عيد الفطر Ayd-ül Fitr | |
---|---|
Malezya'da Ramazan Bayramı | |
Diğer adı | Şeker Bayramı; Idul Fitri (Arapça); Hari Lebaran (Endonezya); Hari Raya Puasa, Hari Lebaran, Aidilfitri (Malezya, Singapur, Brunei); Nonbu Perunaal (Tamilce) Riyoyo, Riyayan, Ngaidul Fitri (Cava); Boboran Siyam (Sundan); Uroë Raya Puasa (Acehnese); Rojar Eid (Bangladeş); Eid Nimaz (Sindhî); Korite (Senegal); Sallah (Hausa); Kochnay Akhtar (Peştuca); Eid-e Sa'eed-e Fitr (Farsça); Choti Eid (Urdu); Cheriya Perunnal (Malayalam); Ramazanski Bajram, Eid (Boşnakça); Bajram (Arnavutça); Eyd-i Remezanê veya Eyd-i Rojı (Kürtçe); Ramazanski Bajram (Hırvatça); Idd (Uganda konuşma dili) |
Kutlayanlar | Müslümanlar |
Türü | İslami |
Başlama | 1 Şevval (Ramazan ayının bitimi) |
Bitiş | 3 Şevval |
Törenler | Bayram namazı |
Gelenekler |
Çocuklara şeker veya harçlık verme Bayramlık kıyafetler giyinme Aile büyüklerini ve arkadaşları ziyaret etme Gelen misafire tatlı ikram etme |
Bağlantılı günler | Kurban Bayramı |
Hicri takvim bir ay takvimi olduğu için yıllar güneş temelli miladi takvimden 11-12 gün kısadır. Bu nedenle Ramazan Bayramı her sene bir önceki seneden 11-12 gün daha erken kutlanır. Yaklaşık olarak her 33 senede bir Ramazan Bayramı aynı günlere tekabül eder.
Etimoloji
Ramazan Bayramı: Bayram Ramazan ayının sonunda kutlandığı için bu isimle anılır. Ramazan kelimesi Arapça bir sözcük olan ramaḍ (‘kuru sıcak’) kökünden gelir. Bunun nedeni muhtemelen Ramazan orucu ibadeti ilk uygulanmaya başlandığında yaz aylarına tekabül ediyor olmasıdır.[2]
Şeker Bayramı: Bayramın Osmanlı dönemindeki adı olan "Iyd-ı Fıtır" isminden Türkçeleştirilmişidir. Iyd bayram demektir. Fıtır ise fıtır sadakası ya da fitre olarak bilinen oruç tutamayacak durumdaki Müslümanların verdiği sadakadır. Şükür sadakası olarak da bilinir. Bir teoriye göre bu "şükür" kelimesi zamanla "şeker"e dönüşmüştür.[3] Bir başka teoriye göre ise Şeker Bayramı adı, Ramazan Bayramı'nda hurma ve şekerleme yeme geleneğine dayanır.[4]
Adlandırma sorunu
Ramazan Bayramı ve Şeker Bayramı adlandırmaları, Türkiye'de politik zemine kaymış bir tartışma konusudur. Ramazan Bayramı adını savunanlar, Şeker Bayramı adını, bayramın dini vurgusundan uzak olduğu gerekçesiyle tercih etmezler.[4] Şeker ifadesini savunanlar ise bu ismin dayatılarak değil tarihi adlardan evrilerek günümüze geldiğini, bayramın Ramazan ayında değil Şevval ayında başladığını söyleyerek, ramazan adını dindarlaşmaya yönelik bir dayatma olarak görür.
Tarihçe
Ramazan Bayramı, Hicret'in ikinci yılından sonra kutlanmaya başlandı. Bu bayramda yapılması gereken tüm törenler ve ibadetler Muhammed tarafından düzenlendi. İlk ramazan bayramıyla ilgili işlemler de onun tarafından yapıldı.
Bayram kutlamaları
Ramazan Bayramı, Ramazan ayı boyunca tutulması farz kılınan orucun da sonunu ifade eder. Ramazan Bayramı'nın ilk günü aynı zamanda Şevval ayının birinci günüdür ve bu günde oruç tutulmaz.
Ramazan Bayramı'nın ilk gününde camilerde bayram namazı kılınır. Bayram namazını genellikle erkekler kılar. Bayram namazından sonra ise hutbe okunur. Bayram boyunca müslümanlar eş, dost, akraba ziyaretleriyle birbirlerinin bayramını kutlarlar. Bu ziyaretler esnasında genellikle kolonya, tatlı ve şekerlemeler ikram edilir.
Bayramda bakımlı ve temiz olmak adettendir. Herkes en yeni kıyafetlerini giymeye çalışır. Ramazan bayramında çocuklara ailelerin bütçesi elverdiğince yeni kıyafetler alınır. Bazı büyükler ellerini öpen çocuklara hediye veya harçlık verirler. Çocuklar ufak gruplar halinde kapı kapı dolaşarak şekerleme toplarlar.
Müslümanlar zekat görevini bu bayramda yerine getirirler.
Bayram tatili
İslam ülkelerinde arife günü ve Ramazan Bayramı'nı kapsayan günler resmi tatil ilan edilir. Diğer ülkelerde farklı uygulamalar olmakla birlikte Batı'daki bazı büyük firma ve devlet kurumları Müslüman çalışanlarına bayram izni verir.
Takvim
- 30 Haziran 1984 (1404)
- 20 Haziran 1985 (1405)
- 9 Haziran 1986 (1406)
- 29 Mayıs 1987 (1407)
- 17 Mayıs 1988 (1408)
- 7 Mayıs 1989 (1409)
- 26 Nisan 1990 (1410)
- 16 Nisan 1991 (1411)
- 5 Nisan 1992 (1412)
- 25 Mart 1993 (1413)
- 14 Mart 1994 (1414)
- 3 Mart 1995 (1415)
- 20 Şubat 1996 (1416)
- 9 Şubat 1997 (1417)
- 30 Ocak 1998 (1418)
- 19 Ocak 1999 (1419)
- 8 Ocak 2000 (1420)
- 27 Aralık 2000 (1421)
- 16 Aralık 2001 (1422)
- 6 Aralık 2002 (1423)
- 25 Kasım 2003 (1424)
- 14 Kasım 2004 (1425)
- 3 Kasım 2005 (1426)
- 24 Ekim 2006 (1427)
- 13 Ekim 2007 (1428)
- 1 Ekim 2008 (1429)
- 20 Eylül 2009 (1430)
- 10 Eylül 2010 (1431)
- 30 Ağustos 2011 (1432)
- 19 Ağustos 2012 (1433)
- 8 Ağustos 2013 (1434)
- 28 Temmuz 2014 (1435)
- 17 Temmuz 2015 (1436)
- 6 Temmuz 2016 (1437)
- 25 Haziran 2017 (1438)
- 15 Haziran 2018 (1439)
- 5 Haziran 2019 (1440)
- 24 Mayıs 2020 (1441)
- 13 Mayıs 2021 (1442)
- 2 Mayıs 2022 (1443)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- "Güncel Türkçe Sözlük-TDK". 12 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2013.
- "Ramadan." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
- Şükür-Şeker Bayramı 28 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Murat Bardakçı, Habertürk
- Şeker bayramı demek doğru mudur 13 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İhya.org