Türkiye cumhurbaşkanları listesi

Türkiye cumhurbaşkanları listesi, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olarak görev yapmış kişileri içeren liste.

Cumhurbaşkanlığı Forsu, cumhurbaşkanının ikametgâhında ve ziyareti süresince bulunduğu yerde bayrak direğine çekilir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına göre Cumhurbaşkanı devlet ve hükûmet başkanıdır. Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanlığını temsil eder. Cumhurbaşkanı beş yıllığına görev yapar. Bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilebilir. Cumhurbaşkanının hastalık, yurt dışına çıkma, ölüm, çekilme veya başka bir nedenle görevini sürdürememesi durumunda yenisi seçilene kadar en yaşlı Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cumhurbaşkanlığına vekâlet eder.[1] Cumhurbaşkanı 40 yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip Türk vatandaşları arasından doğrudan halk tarafından seçilir.[2]

Bugüne kadar 12 kişi ant içerek cumhurbaşkanlığı yaparken 5 kişi de cumhurbaşkanlığına vekillik etmiştir. Bu kişilerden ikisi görevleri sırasında doğal nedenlerden hayatlarını kaybetti (Mustafa Kemal Atatürk ve Turgut Özal), ikisi askerî darbeler sonucu devrildi (Celâl Bayar ve İhsan Sabri Çağlayangil) ve biri Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından sağlık sebepleriyle görevden alındı (Cemal Gürsel).

İlk Cumhurbaşkanı Atatürk, 1923'te oy birliği ile seçildi. 15 yıl 12 gün ile bu görevde en çok kalan kişi olan Atatürk, dört dönem Cumhurbaşkanlığı yaptı. Özal ise 3 yıl 159 gün Cumhurbaşkanlığı yaparak bu görevde en az kalan kişi oldu. Göreve geldiğinde 42 yaşında olan Atatürk en genç, 69 yaşında olan Fahri Korutürk ise en yaşlı Cumhurbaşkanıdır.

Cumhurbaşkanları listesi

Sıra Fotoğrafı Cumhurbaşkanı Görev başlangıcı Görev bitişi Görev süresi Dönem Önceki görevi Notlar
1 Mustafa Kemal Atatürk
(1881-1938)
29 Ekim 1923 10 Kasım 1938
[n 1]
15 yıl, 12 gün 1
(1923)
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı
(1920-1923)
Cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde
Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanıydı.
2
(1927)
3
(1931)
4
(1935)
Mustafa Abdülhalik Renda
(1881-1957)
Vekâleten
10 Kasım 1938 11 Kasım 1938 1 gün Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı
(1935-1946)
Vekâleten cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Cumhuriyet Halk Partisi üyesiydi.
2 İsmet İnönü
(1884-1973)
11 Kasım 1938 22 Mayıs 1950 11 yıl, 192 gün 5
(1938)
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı
(1925-1937)
Cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanıydı.
6
(1939)
7
(1943)
8
(1946)
3 Celâl Bayar
(1883-1986)
22 Mayıs 1950 27 Mayıs 1960
[n 2]
10 yıl, 5 gün 9
(1950)
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı
(1937-1939)
Cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Demokrat Parti üyesiydi.
10
(1954)
11
(1957)
Cemal Gürsel
(1895-1966)
27 Mayıs 1960 25 Ekim 1961 1 yıl, 151 gün Türk Kara Kuvvetleri Komutanı
(1958-1960)
27 Mayıs Darbesi'yle göreve gelip askerî yönetim boyunca başbakanlık ve devlet başkanlığı yaptı. TBMM yeniden açılınca cumhurbaşkanlığına seçildi.
4 26 Ekim 1961 2 Şubat 1966
[n 3]
4 yıl, 99 gün 12
(1961)
İbrahim Şevki Atasagun
(1899-1984)
Vekâleten
2 Şubat 1966 28 Mart 1966 54 gün Cumhuriyet Senatosu Başkanı
(1965-1970)
Vekâleten cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde bağımsızdı.
5 Cevdet Sunay
(1899-1982)
28 Mart 1966 28 Mart 1973 7 yıl, 0 gün 13
(1966)
Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı
(1960-1966)
Cumhurbaşkanlığı öncesinde asker ve bağımsızdı.
- Tekin Arıburun
(1903-1993)
Vekâleten
28 Mart 1973 6 Nisan 1973 9 gün Cumhuriyet Senatosu Başkanı
(1970-1977)
Vekâleten cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Adalet Partisi üyesiydi.
6 Fahri Korutürk
(1903-1987)
6 Nisan 1973 6 Nisan 1980 7 yıl, 0 gün 14
(1973)
Türk Deniz Kuvvetleri Komutanı
(1957-1960)
Cumhurbaşkanlığı öncesinde asker ve bağımsızdı.
İhsan Sabri Çağlayangil
(1908-1993)
Vekâleten
6 Nisan 1980 12 Eylül 1980
[n 4]
159 gün Cumhuriyet Senatosu Başkanı
(1979-1980)
Vekâleten cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Adalet Partisi üyesiydi.
Kenan Evren
(1917-2015)
12 Eylül 1980 9 Kasım 1982 2 yıl, 58 gün Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı
(1978-1983)
12 Eylül Darbesi'yle göreve gelip askerî yönetim boyunca devlet başkanlığı yaptı. 1982 Anayasası'nın birinci geçici maddesi gereği Anayasa'nın halkoylamasında kabulüyle cumhurbaşkanı oldu.
7 9 Kasım 1982 9 Kasım 1989 7 yıl, 0 gün 15
(1982)
8 Turgut Özal
(1927-1993)
9 Kasım 1989 17 Nisan 1993
[n 1]
3 yıl, 159 gün 16
(1989)
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı
(1983-1989)
Cumhurbaşkanı olmadan önce Anavatan Partisi Genel Başkanıydı.
Hüsamettin Cindoruk
(1933-)
Vekâleten
17 Nisan 1993 16 Mayıs 1993 29 gün Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı
(1991-1995)
Vekâleten cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Doğru Yol Partisi üyesiydi.
9 Süleyman Demirel
(1924-2015)
16 Mayıs 1993 16 Mayıs 2000 7 yıl, 0 gün 17
(1993)
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı
(1991-1993)
Cumhurbaşkanı olmadan önce Doğru Yol Partisi üyesiydi.
10 Ahmet Necdet Sezer
(1941-)
16 Mayıs 2000 28 Ağustos 2007 7 yıl, 104 gün 18
(2000)
T.C. Anayasa Mahkemesi Başkanı
(1998)
Cumhurbaşkanı olmadan önce sivil ve bağımsızdı.
11 Abdullah Gül
(1950-)
28 Ağustos 2007 28 Ağustos 2014 7 yıl, 0 gün 19
(2007)
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı
(2003-2007)
Cumhurbaşkanı olmadan önce Adalet ve Kalkınma Partisi üyesiydi.
12 Recep Tayyip Erdoğan
(1954-)
28 Ağustos 2014 Görevde 6 yıl, 161 gün 20
(2014)
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı
(2003-2014)
Cumhurbaşkanı olmadan önce Adalet ve Kalkınma Partisi genel başkanıydı. 21 Mayıs 2017'de tekrar genel başkan oldu.
21
(2018)

Zaman çizelgesi

Recep Tayyip ErdoğanAbdullah GülAhmet Necdet SezerSüleyman DemirelHüsamettin CindorukTurgut ÖzalKenan EvrenKenan Evrenİhsan Sabri ÇağlayangilFahri KorutürkTekin ArıburunCevdet Sunayİbrahim Şevki AtasagunCemal GürselCemal GürselCelâl Bayarİsmet İnönüMustafa Abdülhalik RendaMustafa Kemal Atatürk

Eğitimlerine göre

Mezun olduğu en üst seviye eğitim kurumuna göre Türkiye cumhurbaşkanlarının listesi aşağıdaki gibidir:

Öğrenim Cumhurbaşkanları
Doktora
İstanbul Üniversitesi Abdullah Gül
Yüksek Lisans
Ankara Üniversitesi Ahmet Necdet Sezer
Harp Akademisi Mustafa Kemal Atatürk
İsmet İnönü
Cemal Gürsel
Kenan Evren
Cevdet Sunay
Fahri Korutürk
Lisans[Not 1]
Ankara Üniversitesi Ahmet Necdet Sezer
Deniz Harp Okulu Fahri Korutürk
İstanbul Üniversitesi Abdullah Gül
İstanbul Teknik Üniversitesi İsmet İnönü
Süleyman Demirel
Turgut Özal
Kara Harp Okulu Mustafa Kemal Atatürk
İsmet İnönü
Cemal Gürsel
Cevdet Sunay
Kenan Evren
Marmara Üniversitesi Recep Tayyip Erdoğan
Ortaokul Celal Bayar
  1. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi 1936 yılına kadar Mülkiye Mektebi adıyla İstanbul'da faaliyet göstermiştir. Bu yüzden Ankara Üniversitesi ve Mülkiye Mektebi bazı isimler için ayrı olarak ele alınmıştır.

Yaşayan eski cumhurbaşkanları

2021 itibarıyla yaşayan iki eski cumhurbaşkanı ve bir eski cumhurbaşkanı vekili bulunmaktadır:

Fotoğrafı Cumhurbaşkanı Görev süresi Doğum tarihi
Hüsamettin Cindoruk 1993
Vekâleten
1933 (87-88 yaşında)
10.
Ahmet Necdet Sezer 2000-2007 13 Eylül 1941 (1941-09-13)
11.
Abdullah Gül 2007-2014 29 Ekim 1950 (1950-10-29)

Süleyman Demirel (1924-2015), 17 Haziran 2015'te 90 yaşında hayatını kaybederek ölen son eski cumhurbaşkanı olmuştur.

Görevde bulunduğu sırada ölen cumhurbaşkanları

2021 itibarıyla görevde bulunduğu sırada hayatını kaybeden iki cumhurbaşkanı bulunmaktadır:

Fotoğrafı Cumhurbaşkanı Görev süresi Ölüm tarihi
1.
Mustafa Kemal Atatürk 1923-1938 10 Kasım 1938 (57 yaşında)
8.
Turgut Özal 1989-1993 17 Nisan 1993 (65 yaşında)

Turgut Özal (1927-1993), 17 Nisan 1993'te 65 yaşında görevde bulunduğu sırada ölen son eski cumhurbaşkanı olmuştur.

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. Doğal nedenlerle öldü.
  2. 27 Mayıs Darbesi ile devrildi.
  3. Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından görevden alındı.
  4. 12 Eylül Darbesi ile devrildi.

Kaynakça

  1. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020.
  2. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020.

Dış bağlantılar

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.