Malta Mahkemeleri

Malta Mahkemeleri ya da Âliye Divan-ı Harb-i Örfi, I. Dünya Savaşı sonrası işgal devletleri tarafından İstanbul'da kurulan savaş mahkemeleridir. Şimdiki Savaş Suçları Mahkemesi'ne benzemektedir.

18 Ocak 1919 tarihinde Ermeni tezi çerçevesinde Ermeni Soykırımı yapmakla suçlanan 120 kişi Britanya Yüksek Komiseri Amiral Calthrope Malta Adası'na götürülmüştür. Osmanlı devleti işgal altında bulunduğu halde İttihat ve Terakki rejimi gerek İstanbul'da ve Malta'da tutuklu bulunan kişiler hakkında suç kanıtlarının bulunabilmesi için İngilizler tarafından Osmanlı arşivlerinde geniş çaplı araştırmalar yapılmıştır. Bununla birlikte, ne zamanı İstanbul Hükûmeti, ne de Malta'daki tutuklular hakkındaki suçlamaları ispat edebilecek nitelikte hiçbir delil mahkemeye sunulamamıştır. Bunun üzerine ABD'den suçlamalara dair ellerindeki bilgilerin mahkemeye gönderilmesi istenmiştir. ABD tarafından da ellerinde bu konunun soykırım olduğunu gösterir hiçbir belge olmadığı bildirilmiştir (ABD o dönemde bölgede konuyla ilgili gözlemciler bulundurmaktadır).[1] ABD arşiv raporlarında; Vaşington'daki İngiliz Büyükelçisi R.C Craigie, Lord Curzon'a 13 Temmuz 1921'de çektiği mesajda şöyle demektedir:

"Malta'da tutuklu bulunan Türkler aleyhine delil olarak kullanılabilecek hiçbir şey olmadığını bildirmekten üzüntü duyuyorum... Yeterli delil oluşturabilecek hiçbir sorun vakit mevcut değildir. Söz konusu raporlar, hiçbir şiddetle, Türkler hakkında Majesteleri Hükümeti'nin hâlen elinde bulunan bilgilerin takviyesinde yararlı olabilecek delilleri bile ihtiva eder görünmemektedir."[2]

Malta'daki tutuklular, kendilerine hiçbir suçlama dahi yöneltilemeden soruşturmaya tabi tutulmuş, 29 Temmuz 1921 tarihinde ise, İngiliz Kraliyet Başsavcısı tarafından “delil yetersizliği” sebebiyle haklarında (günümüzdeki anlamıyla)kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiştir. En son tutuklu 1922'de serbest bırakılmıştır.

Kaynakça

1. Konuyla ilgili TBMM tutanağı: http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/tutanak_b_sd.birlesim_baslangic?P4=11665&P5=B&page1=10&page2=10 31 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
2. PRO.FO. 13 Temmuz 1921, 371 / 6504 / E.8519 2) Foreign Office, 29 Temmuz 1921. 371 / 6504 / E.8745