Abhazya

Abhazya (Abhazca: Аҧсны, Apsnı) resmî adıyla Abhazya Cumhuriyeti (Abhazca: Аҧсны Аҳәынҭқарра[2], Apsnı Ahuıntkarra; Rusça: Респу́блика Абха́зия, Respublika Abhaziya; Gürcüce: აფხაზეთის რესპუბლიკა, Aphazetis Respublika), Gürcistan'ın kuzeybatısında, Karadeniz'in doğusunda tarihsel ülke. 1992'deki savaşın ardından de jure (hukuki) parçası olan Gürcistan'dan 1994 yılında bağımsızlığını ilan etmiş de facto olarak bağımsız bir devlettir. BM tarafından tanınmamaktadır. Adını, bugün de bölgenin halklarından olan Abhazlardan alır. Abhazya, 8.600 km²’lik bir alanı kapsar. Bölgede 220.000'i aşkın kişi yaşamaktadır. (2003 sayımı)

Bu madde Abhazya adlı bölge hakkındadır. Başlığın diğer anlamları için Abhazya (anlam ayrımı) maddesine bakabilirsiniz.
Abhazya
Аҧсны(Abhazca)
Абхазия(Rusça)
აფხაზეთი(Gürcüce)
Abhazya Cumhuriyeti
Başkent
ve
Sohum
Resmî diller Abhazca, Rusça1
Tanınan bölgesel diller Hemşince, Megrelce, Gürcüce
Hükûmet Üniter cumhuriyet
Aslan Bjania
• Başbakan
Aleksandr Ankvab
Tarihçe  
• Tüm Sovyet döneminden kalma yasa ve anlaşmaların Gürcistan'ca iptali
20 Haziran 1990
• Egemenlik deklarasyonu2
25 Ağustos 1990
• Gürcistan'dan bağımsızlık ilanı
9 Nisan 1991
• Soyvetler'den ayrılması
26 Aralık 1991
• Yeniden 1925 Anayasası'nın kabulü
23 Temmuz 1992
• Yeni anayasa
26 Kasım 1994
• Anayasa referandumu
3 Ekim 1999
• Devlet Bağımsızlık Kanunu'nun kabulü3
12 Ekim 1999
• İlk uluslararası tanıma4
26 Ağustos 2008
Yüzölçümü
• Toplam
 8,432 km2 (3,256 sq mi)
Nüfus
• Tahminî
 157,000 ile 190,000 arasında5
180,0006
• 2003 sayımı
 216,000
GSYİH (nominal) 2009 tahminî
• Toplam
 $500 milyon
Para birimi Abhazya apsarı, Rus rublesi7 (RUB)
Zaman dilimi UTC+3 (MZD)
Trafik akışı sağ
Telefon kodu +7-840,940; +995-44[1]
  1. Rusça yarı resmî olmakla birlikte yaygın kullanıma sahiptir.
  2. İlanından hemen sonra Gürcistan tarafından feshedildi.
  3. 1992-1993 savaşından sonra yasal olarak tanınmıştır fakat Gürcistan'a bağlı kalmışlardır.
  4. Rusya tarafından. Sonrasında Nikaragua, Venezuela ve Nauru tarafından da tanınmıştır.
  5. International Crisis Group 2006 raporu tahmini.
  6. Encyclopædia Britannica 2007 tahmini.
  7. De facto olarak kullanılmaktadır. (1 = 0.10 Apsar)
Gürcistan tarafından belirlenen ve uluslararası arenada tanınan Abhazya bayrağı.

Abhazya Cumhuriyeti sınırlı tanınırlığa sahip olup birkaç ülke tarafından tanınmıştır (Rusya, Nikaragua, Venezuela, Nauru, Suriye ve de facto Güney Osetya, Transdinyester ve Dağlık Karabağ). Gürcistan'ın merkezi yönetiminin desteğindeki özerk yönetim ise, bölgenin eski statüsünün korunmasından yanadır. Abhazya Cumhuriyeti Hükümeti’nin yönetim merkezi Sohum'dur.

26 Ağustos 2008'de Rusya devlet başkanı Dmitri Medvedev,[3] 3 Eylül 2008'de Nikaragua'nın devlet başkanı Daniel Ortega, Abhazya Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını tanıdığını açıkladı.[4] Venezuela Devlet Başkanı Hugo Chavez, 2009 Eylül ayında Abhazya'yı bağımsız bir devlet olarak tanıdığını açıklamıştır.[5]

Tarih
Bizans Devrinde Abhazya’nın başkenti olan Anacopia’daki antik kalenin harabeleri.

Erken dönem

Batı Kafkasya’da en eski yerleşmeye ilişkin arkeolojik buluntular yaklaşık MÖ 4000-3000 yıllarına tarihlenir. Bugünkü Abhaz (Apsua) tarihçiler bu kalıntıların en eski “proto-Abhaz” kabilelerine ait olduğunu savunmakta ve Karadeniz kıyısındaki bugünkü Abhaz cumhuriyetinin köklerinin çok eski olduğunu ileri sürmektedirler.

Bugünkü Abhazya toprakları MÖ 1. binyılda (MÖ 9.-6. yüzyıllar) eski Kolhis (Kolha) krallığının bir parçasıydı. Bu toprakların MÖ 63 yılında Lazika’nın bir parçası oldu. Antik Yunan tacirler Karadeniz kıyısında limanlar kurdular ve Dioscurias adıyla kurulan Sohum da bu limanlardan biriydi. Roma İmparatorluğu MS 1. yüzyılda Lazika topraklarını ele geçirdi ve Lazika'nın bağımsızlığını yeniden kazandığı 4. yüzyıla değin bölgeyi yönetimi altında tuttu. Ama ardından Lazika Bizans İmparatorluğu’nun denetimi altına girdi. Bizans imparatoru I. Justinianus döneminde, 6. yüzyılda Abhazya nüfusu Hristiyanlığı kabul etti. Abhazya, 7. yüzyılda Bizans’a bağlı bir prenslik haline geldi. Daha sonra 9. yüzyıla değin İmereti Krallığı’na bağlı olarak bu konumunu korudu. Abhazya prensi II. Leon, Hazarlardan yardım aldı ve egemenliğini bütün Batı Gürcistan’a yaydı. II. Leon zaten Abhazya prensi olduğu için Abhazya kralı unvanını aldı ve krallığın adı da Abhazya Krallığı oldu. Bu krallığın başkenti Kutaisi idi. Batı Gürcistan’daki piskoposlukların Konstantinopolis (İstanbul) patrikliğine bağlıydı. Bu durum, Bizans İmparatorluğu’nun Abhazya Krallığı’nda nüfuzunu büyük ölçüde korumasına yardım etti.

16. yüzyılda Abhazya’yı Osmanlılar ele geçirdi ve bölge nüfusunun bir bölümü İslamı kabul etti. Osmanlılar Gürcüleri bölgeden çıkardı ve Çaçba hanedanınca yönetilen özerk Abhazya Prensliğini kurdu.

Günümüz Abhazyası, haritada Great Abassia'nın güney yarısıdır, 1835 yılı
Abhazların Sürgünü

Çarlık Rusyası ve Sovyet dönemi

Çarlık Rusyası Kafkasya’ya yayılmaya başlamasıyla birlikte bölgenin bazı küçük halklarıyla çatışmalar içine girdi. Küçük ölçekli ama uzun zamana yayılan savaşların sonunda Rusya, 1801-1864 arasında bütün Gürcistan’ı ele geçirdi. Abhazya 1810 yılında bir feodal prenslik olarak Rusya'nın korumasına alındı. 1812 Bükreş Antlaşması gereğince, Osmanlı Devleti Abhazya üzerindeki bu Rus egemenliğini tanıdı. Aynı antlaşmaya göre, Abhazya'nın kuzeyinde sınır olan Bzıb Irmağı ile daha kuzeydeki Kuban Irmağına değin uzanan Karadeniz'deki Çerkesya kıyılarının denetimi Osmanlı Devleti'ne bırakıldı, Bzıb Irmağından güneydeki Poti'ye kadar uzanan Karadeniz kıyılarının denetimi de Rusya'ya verildi. 1813'te İran'ı da yenen Rusya, Karadeniz'den Hazar Denizi'ne uzanan geniş bir alanda Güney Kafkasya'ya yerleşmiş oldu. Rusya, 1861 yılı idari ve sosyal reform programı çerçevesinde 1864’te Abhaz Prensliği'ni lağvetti, feodal ayrıcalıklara ve köleliğe son verdi ve bölgeyi Sohum okrugu adı altında ilhak etti. Sohum okrugu, daha sonra Kutaisi iline bağlandı. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında, 1877'de Abhazya'ya şaşırtma amaçlı bir Osmanlı çıkartması yapıldı, sayıları dört bin olarak bilinen bir Abhaz nüfus, ayaklanarak Osmanlıları destekledi. Dört ay gibi kısa bir süre içinde Abhazya'yı boşaltan Osmanlılar, beraberlerinde Müslüman Abhaz nüfusun çoğunluğunu da götürerek deniz yoluyla Türkiye'ye çekildiler. Bunun bir sonucu olarak Müslüman Abhazlar azınlık durumuna düştüler. Abhazlardan boşalan yerlere de Rus, Gürcü, Ermeni, ve Rum kolonlar yerleştirildi. Türkiye'ye götürülen Abhazlar ise, çoğunlukla Batı Karadeniz illeri (Düzce, Sakarya, vb.) ile Orta Karadeniz illerine (Sinop, Samsun, vb.) yerleştirildiler.

Çağdaş Abhaz tarihçiler Abhazya'ya Gürcü, Rus, vb'nin dışarıdan getirilerek yerleştirildiğini yazıyorlar. Gürcü tarihçiler de Gürcüler, Megreller ve Svanlar gibi Güney Kafkas kökenli halkların eski çağlardan beri Abhazya’nın yerlisi olduklarını yazıyorlar. Gürcüler, Çerkesler ve Abazalar gibi bir Kuzey Kafkas halkı olan Abhazların bölgeye kuzeyden göç ederek geldiklerini öne sürüyorlar. Karşılıklı iddialar sürüyor. 20. yüzyılın başında Abhazların bölgede bir azınlık olması da bir başka olgudur. 1911 tarihli Encyclopædia Britannica‘daki maddede Sohum-kale (Sohum) nüfusunun 43.000 olduğu, bu nüfusun üçte ikisinin Kartvelilerden, üçte birinin Abhazlardan oluştuğu yazmaktadır. Olabilir, çünkü 1877'de Merkezi Sohum yöresi, Türkiye'ye göç nedeniyle Abhaz nüfusundan tamamen boşalmış durumdaydı.

1917 Ekim Devrimi’nden sonra Abhazya, 1921'de Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adı altında bağımsız bir Sovyet cumhuriyeti oldu. Daha sonra, Abhazya 1922'de egemenlik hakkı saklı kalmak üzere ve eşitlik temeli üzerinden Gürcistan ile bir birlik kurdu ve Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti içinde yer aldı. Stalin rejimi, 1931’de Abhazya'nın egemenliğine son verdi, statü indirimiyle Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ni Abhazya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adı altında Gürcistan'a bağladı. 1936'da Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti de Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan biçiminde üçe bölünerek dağıldı. Abhazya ise, doğrudan Moskova'ya bağlı bir birlik cumhuriyeti olan Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Bu dönemde Abhazya'ya yönelik Gürcü, Ermeni ve Rus yerleşimleri devletçe desteklendi. Gürcü sayısı 1989’da 250.000'e yaklaştı, Rus sayısı da 75.000’i buldu.

Stalin’in ölümünden sonra Abhazya'da Abhazlara daha geniş yetkiler ve yönetimde daha çok temsil hakkı tanındı. Sovyet yönetimi, küçük cumhuriyetlerin ve ulusal toplulukların edebiyat ve kültür yönlü çalışmalarını bir ölçüde destekliyordu. Abhazlar kendi özerk cumhuriyetlerinde sayıca azınlık (% 17-18) olmalarına karşın önemli ölçüde siyasal gücü ve bürokrasiyi kontrol ediyorlardı. Abhazlara tanınmış olan kota ve haklar, Abhazları Gürcülere karşı bir denge unsuru olarak elde tutmayı amaçlayan bir stratejik politikaya dayanıyordu. Abhazlara tanınmış olan hakların bir benzeri, Gürcü tarafın görüşüne göre, Sovyetler Birliği’nin hiçbir başka özerk cumhuriyeti halkına tanınmamıştı. Bu durum, yani Rusların Abhazlar yoluyla Abhazya'yı elde tutma niyeti, Gürcüler ile Rus ve Abhazların karşı karşıya gelmelerinin asıl nedenidir. Zviad Gamzahurdiya yönetimince, öteden beri yazışma dili Rusça olan Abhazya ve Güney Osetyaya, yeni bir yazışma dili olarak Gürcüce'nin dayatılması, Gürcü olmayan çoğunluğun (Rus, Ermeni, Rum, vb.) tepkisine ve bardağın taşmasına yol açtı. Abhazya ve Güney Osetya, kendi parlamentolarında aldıkları kararlarla bağımızlıklarını ilan ettiler.

Savaşın Temmuz-Ekim dönemi
Savaşın Ekim-Aralık dönemi

Abhazya savaşı

Sovyetler Birliği’nin çözülmeye başladığı 1980’lerin sonlarında, Gürcistan’ın bağımsızlığa doğru yol aldığı süreçte, Abhazlar ile Gürcüler arasındaki gerilim iyice yükseldi. Pek çok Abhaz muhalif, Gürcistan’ın bağımsızlığını kazanması halinde Abhazya’nın da bağımsızlığını ilan etmesi hakkı bulunduğunu, bağımsız Gürcistan’da “Gürcüleştirme” politikalarının gündeme geleceğini ileri sürdü. Özerk cumhuriyetin nüfusunun %48’ini oluşturan Gürcülerin özerk cumhuriyette üniversiteleri yoktu ve üniversite talebinde bulunmalarıyla başlayan gösterilerde, 16 Temmuz 1989’da 16 Gürcü öldürüldü ve 137 kişi de yaralandı. Ardından Sovyet ordusu kontrolü sağlamak için Sohum’a girdi. Bu olayın paramiliter grubun bir provokasyonu olduğu da iddia edildi.

Gürcistan, Zviad Gamzahurdiya liderliğinde 6 Nisan 1991’de bağımsızlığını ilan etti ve Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti’nin 1921 tarihli anayasasına döndüğünü duyurdu. Pek çok Abhaz bunun Abhazya’nın özerkliğinin kaldırılması anlamına geldiğini ileri sürdü. Oysa 1921 tarihli anayasada Abhazya özerk bir cumhuriyet olarak tanınıyordu. 23 Temmuz 1992’de, Abhazya parlamentosu çoğunluğun oylarıyla bağımsızlığını ilan etti. Ardından düzensiz Gürcü birlikleri faşist bir politika ile, Karkaraşvili komutanlığında Abhazya’ya girdi ve Gürcü yönetimi bölgenin büyük bölümünü kontrol altına aldı, parlamentoyu da kapattı.

Abhazya'nın tek müttefiği olan "Kafkas Halkları Konfederasyonu" şemsiyesi altında bir araya gelen Çerkesler, Çeçenler, Rus Kazaklar ve Osetler, Abhaz güçleri Gürcülere karşı savaş başlattılar. Abhaz subayların yönetimindeki askeri birlikler, Eylül'de Gürcüleri yenilgiye uğrattı. Sonunda Gürcistan topraklarında bir Abhaz-Gürcü cephesi oluştu. 3.000 kişinin öldüğü savaş sonrasında Abhaz birlikleri Temmuz 1993’te, Sohum’u elinde tutan Gürcülere karşı saldırıya geçti. Gürcüler ağır kayıplar verdiler ve Sohum 27 Eylül’de Abhaz yönetiminin eline geçti. Bu savaşta binlerce insan öldü ve 10.000 kişi de kayboldu. Abhazya'dan 250.000’den fazla Gürcü göç etti.

Yakın dönem

2004 yılından sonra Gürcü hükûmeti kontrolündeki Kodori Vadisi'nin yukarı kesimlerinde Abhaz milislerin faaliyetlerinde artış yaşanmıştır. 2008 yılındaki Gürcü-Oset Savaşında Rus destekli Abhaz güçlerinin başlattığı operasyonla Yukarı Kodor Vadisi'nde kontrol Abhaz milislerin eline geçmiştir. Gürcistan, Rusya ile olan tüm ilişkileri kesmiştir. Abhazya ve Güney Osetya bağımsızlığını ilan etmiştir. Ne var ki, Rusya ve dışındaki üç devlet dışında bağımsızlıklarını kimse tanımamıştır. Günümüzde Abhazya ve Güney Osetya, Rusya denetimindeki de-facto bir bölgeye dönüşmüştür.

2014 yılında yüzlerce kişinin protestosu sonucunda Abhazya Cumhurbaşkanı Aleksandr Ankvab istifa etmek zorunda kalmıştır. 27 Mayıs'ta ofisi basılmış ve Ankvab, Sohum'dan memleketi Gudauta'ya kaçmıştır.[6][7] 1 Haziran'da görevinden istifa etmiştir. Gösterileri darbe girişimi olarak nitelemiştir. Gösterilerin sebebi olarak Abhazya'daki Gürcülere yönelik verilen hakların Abhazları rahatsız etmesi olarak gösterilmiştir. Ukrayna'da tansiyonun yükseldiği dönemde yaşanan bu olayın arkasında Rusya'nın olduğu iddia edilmiştir.[8]

Siyasal statü
Ana maddeler: Abhazya Özerk Cumhuriyeti ve Abhazya Cumhuriyeti
Abhazya ve Güney Osetya'yı tanıyan devletler

1990'ların başındaki savaşın ardından Sohum’a egemen olan ve ayrılma yanlısı güçler 1994 yılında bağımsızlığını ilan etmiş, ama Abhazya Cumhuriyeti adını taşıyan bu yönetim bazı ülkeler tarafından tanınmıştır. Rusya[9], Nikaragua[10], Venezuela, Nauru, Vanuatu, Suriye ile birlikte de facto bağımsız ülkeler Güney Osetya ve Transdinyester ülkenin bağımsızlığını tanıyan ülkeler olmuştur. İlerleyen süreçte Vanuatu ve Tuvalu[11] gerçekleştirdikleri bu tanıma işlemlerini geri çekmişlerdir.

Gürcistan’ın merkezi yönetiminin desteğindeki özerk yönetim ise, bölgenin eski statüsünün korunmasından yanadır. Abhazya Cumhuriyeti Hükümeti’nin yönetim merkezi Sohum’dur.

Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, Avrupa Birliği Konseyi gibi uluslararası örgütler Abhazya’yı Gürcistan’ın bir parçası olarak tanımakta ve anlaşmazlığın her iki tarafın barışçı yollarla çözümlemesini istemektedir. Bununla birlikte, bugünkü nüfusunun büyük bölümü Abhazya’yı egemen bir devlet olarak kabul etmektedir.

Ekonomi
Ülke ılıman iklimi nedeniyle deniz turizmi için elverişlidir.

Başlıca gelir kaynağı turizmdir. Abhazya tam anlamıyla bir turizm cennetidir.Doğal güzelliği sayesinde ülkeye yurt dışından çok fazla sayıda turist çekmektedir. Kimi insanlar Abhazya için; İnsanın ölmeden önce kesinlikle görmesi gereken yerlerden biri olduğunu söyler. Tkuarçal bölgesinde dünyanın en iyi kömürleri üretilmektedir. Tarihte de İpek Yolunun denize açılan kapısı olan Abhazya, zengin kömür havzasına ve değerli mermer yataklarına sahiptir. Abhazya’daki ağaç çeşitliği nedeniyle bu zamana kadar önemli bir gelir kaynağı olan ağaç ürünleri sektörü, son zamanlarda ormanların koruma altına alınmasıyla askıya alınmıştır.

Kültür
Ana madde: Abhaz kültürü

Kültürlerine son derece düşkün olan Abhazlarda kadına önem başta gelen değerlerdendir. Abhazlarda kadının yeri erkekler kadar önemlidir. Abhaz kadını erkekler gibi at biner, misafir geldiğinde erkeklerle oturabilir, en az erkekler kadar söz söyleme ve düşünce özgürlüğü hakkına sahiptir. Abhazlar, Çerkesler'deki Xabze gibi, kendi kültürlerine "Apsuara" derler.

Nüfus
Abhaz kadınlar
Başkent Sohum'dan genel bir görünüm
Ana madde: Abhazya demografisi

Abhazya nüfusunun kesin mevcut boyutu belirsizdir. 2003 yılında yürütülen nüfus sayımına göre 215.972 kişi olarak kaydedildi fakat bu Gürcü yetkililer tarafından doğru olmadığı söylenmekteydi. Gürcistan İstatistik Bölümü Abhazya'nın nüfusunun 2003 yılından 2005 yılına kadar 179.000 ve 178.000 bin olduğu tahmin ediliyordu.

Britannica Ansiklopedisi 2007 yılında nüfusun 180.000 olacağını,[12] Uluslararası Kriz Grubu ise 2006 yılında Abhazya'nın toplam nüfusunun 157.000 ve 190.000 arasında olmasını tahmin etmekteydi.[13]

Abhazya nüfusu 1992-1993 savaşlarında yarıya indi (1989 yılında 525.061 idi).

2011 yılında yapılan son nüfus sayımına göre Abhazya'nın 240.705'lik nüfusu vardı.[14]

Abhazya etnik nüfusu'da 1992-1993 Savaşı'ndan sonra büyük ölçüde değişmeye başladı. Şu anda Abhazya nüfusu ağırlıklı olarak Abhazlar oluşturmakta ve nüfusun geri kalanını azınlık halinde olan Gürcüler (çoğunlukla Megreller), Hemşinliler (Ermeniler) ve Ruslar oluşturur. Savaş öncesinde Gürcüler etnik nüfusun %45.7'sini oluşturuyordu, ancak 1993 yılından itibaren birçok Gürcü, Rus ve Ermeni etnik temizliğe uğramış ve göç etmek zorunda kalmıştır.[12]

Yıl Gürcüler (Megreller/Samurzakanlar ve Svanlar) Abhazlar Ruslar Ermeniler Yunanlar Toplam
1886 Aile Listesi 50.7%
(34,806)		 41.2%
(28,323)		 1.6%
(1,090)		 1.6%
(1,090)		 3.1%
(2,149)		 68,773
1897 24.4%
(25,873)		 55.3%
(58,697)		 4,8%
(5,135)		 6.2%
(6,552)		 5.1%
(5,393)		 106,179
1926 33.6%
(67,494)		 27.3%
(55,918)		 6.7%
(12,553)		 12.8%
(25,677)		 7.6%
(14,045)		 201,016
1939 29.5%
(91,967)		 18.0%
(56,197)		 19.3%
(60,201)		 15.9%
(49,705)		 11.1%
(34,621)		 311,885
1959 39.1%
(158,221)		 15.1%
(61,193)		 21.4%
(86,715)		 15.9%
(64,425)		 2.2%
(9,101)		 404,738
1970 41.0%
(199,596)		 15.9%
(77,276)		 19.1%
(92,889)		 15.4%
(74,850)		 2.7%
(13,114)		 486,959
1979 43.9%
(213,322)		 17.1%
(83,087)		 16.4%
(79,730)		 15.1%
(73,350)		 2.8%
(13,642)		 486,082
1989 45.7%
(239,872)		 17.8%
(93,267)		 14.3%
(74,913)		 14.6%
(76,541)		 2.8%
(14,664)		 525,061
2003[15] 21.3%
(45,953)		 43.8%
(94,606)		 10.8%
(23,420)		 20.8%
(44,870)		 0.7%
(1,486)		 215,972
2011 19.2%
(46,367)		 50.7%
(122,069)		 9.1%
(22,077)		 17.4%
(41,864)		 0.6%
(1,380)		 240,705

Yüzey şekilleri ve iklim

Abhazya, Kuzeybatı Kafkasya'da Karadeniz’in kuzey kıyılarında 8.600 km²’lik bir alanı kapsar. Kafkas Dağları Abhazya’yı kuzey ve kuzeydoğuda, Rusya Federasyonu içindeki Çerkesya topraklarından ayırır. Abhazya’nın doğusunda Gürcistan yer alır. Güney ve güneybatısı Karadeniz’le çevrelenmiştir.

Abhazya’nın büyük bölümü (yaklaşık % 75) dağlardan oluşur. Nüfusun büyük bölümü kıyı kesimlerinde, düz alanlarda ve alçak kesimlerde yerleşmiştir. Büyük Kafkas Dağları bölgeyi kuzeyden tamamen kuşatır. Dağların yüksekliği pek çok yerde 4.000 m civarındadır. İklimi genel olarak ılımandır.

Ritsa Gölü

Başlıca kentler
Abhazya’nın ayrıntılı haritası

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. "Abkhazia remains available by Georgian phone codes". Today.Az. 6 Ocak 2010. 19 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2010.
  2. "Abhazya Cumhuriyeti resmi sitesi". 8 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2011.
  3. Rusya, kritik 'bağımsızlık' imzasını attı; Gürcistan 'bu bir ilhaktır' dedi 28 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Zaman Gazetesi.
  4. "Nikaragua, Abhazya'yı tanıyan ikinci ülke oldu". 16 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2008.
  5. "Arşivlenmiş kopya". 14 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2010.
  6. "Arşivlenmiş kopya". 11 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2016.
  7. "Arşivlenmiş kopya". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2016.
  8. "Arşivlenmiş kopya". 29 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2016.
  9. Rusya, kritik 'bağımsızlık' imzasını attı; Gürcistan 'bu bir ilhaktır' dedi 28 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Zaman Gazetesi.
  10. "Nicaragua joins Russia in recognizing South Ossetia, Abkhazia - The Earth Times". 16 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2008.
  11. "Tuvalu becomes sixth state to recognize Abkhazia". 26 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2011.
  12. "Abkhazia." Encyclopædia Britannica. 2008. Encyclopædia Britannica Online 25 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 09 Sep. 2008.
  13. Abkhazia Today. 10 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The International Crisis Group Europe Report N°176, 15 September 2006, page 9. Free registration needed to view full report
  14. "Population census in Abkhazia 2011". 9 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2014.
  15. Population censuses in Abkhazia: 1886, 1926, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2003 21 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça) Georgian and Mingrelian figures have been conflated, as most of the "Georgians" were ethnically Mingrelian.

Dış bağlantılar

Fotoğraflar
  • Afon'daki "Pısırtsha" Tren İstasyonu
  • Ahali Atoni Manastırı
  • Gagra
  • Geg Şelalesi
  • Sohumun kenarındaki tren istasyonu
  • Ülkenin sahil kesimi boyunca uzanan bir demir yolu hattı vardır
  • Sohum kentinden bir görünüm
  • Pitsunda
  • Sohum kentinden bir görünüm
  • Sohum
  • Sohum Drama Tiyatrosu
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.