Yahyâ-yı Şirvânî
Yahyâ-yı Şirvânî (ö. 1466)[1], 14 ila 15. yüzyıllarda yaşamış Azerbaycan Türkü sufi. Halvetiyye tarikatının ikinci kurucusudur.
Kimliği
Azerbaycan Türkleri'nden[2][3][4][5][6][7][8][9] olan Seyid Yəhya Bakuvi Azerbaycan'ın[10][11][12][13][14][15][16][17] tanınmış filozof alim ve şairlerindən biri, Halvetiyye Tarikâtı'nın İkinci kurucusudur.[18][19][20]
Yaşamı
Azerbaycan'ın kuzey kısmındaki Şirvan’da doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. Halveti tarikatında "Pir-i Sâni" (tarikatın ikinci kurucusu) olarak bilinir. 1464 (H.868) târihinde Bakü’de vefât etti. Kabrinin yer aldığı türbe kümbeti Bakü'deki Şirvanşahlar Saray Külliyesindedir.
Önemli takipçileri
Seyyid Yahyâ'nın yolunda irşad sahibi takipçileri Pîr Şükrullah, Alâaddîn Halvetî, Habîb Efendi, Muhammed Erzincânî ve Dede Ömer Rûşenî Halvetî'dir.
Eserleri
Tasavvufa dâir bâzı telif eserleri arasında Esrâr-ı Tâlibîn ve Vird-i Settâr adlı tasavvufi risaleleri tüm İslam aleminde bilinir.
Kaynakça
- TDV İslam Ansiklopedisi, c. 43, s. 264
- M. Rıhtım – Seyid Yəya Bakuvi və Xəlvtilik, Bakı, 2006, səh 17
- M. Ə. Ayni – Seyid Yəhya Şirvani//Maarif və Mədəniyyət məcmuəsi, N6, Bakı, 1923
- S. Mümtaz – Seyid Yəhya, AMEA Əİ Fondu: 24/345
- A. A. Seyidzade – Seyid Yaxya Bakuvi, Salman Mümtaz adına ƏİA Fondu:47, saxlama vahidi97, səh 67
- B. G. Martin – A short history of the Khalweti order of Derwishes? California: Nikki k. Riddie, 1975
- F. D. Long – Khalwetiyya, IV, 1991
- V. Minorskiy – The Turks İran and the Caucasus in the middle ages, London, 1978
- H. Altınbaş – Tasavvuf tarihi, Ankara, tarihsiz, səh 198
- Encyclopaedia of Islam, leiden, new edition, 1978
- Y/ Akp;nar – Azeri edebiyyatı araştırmaları, İstanbul, Dergah yayınları, 1994, səh 512
- Y. V. Çəmənzəminli – Tarixi, coğrafi və iqtisadi Azərbaycan, Bakı, 1993, səh 55
- F. Köçərli – Azərbaycan ədəbiyyatı materialları, I cild, Bakı, 1925
- Z. Məmmədov – Azərbaycan fəlsəfəsi tarixi, Bakı, 1994
- N. V. Minkeviç – Mustafayeva – Qrobniçı vuspalniçe Şirvanşaxov/Dokladı AN Azerb SSR, t. III, N1, 1947
- A. Akpınar – Bin yılın yüz şairi, Azerbaycan şiiri antolojisi, Ankara, KB, 2000, səh 305
- M. Ə. Rəsulzadə – Azerbaycan şairi Nizami, İstanbul, 1991, səh 402
- A. H. Hocazade – Seyid Yahya eş-Şirvani, İstanbul, 1319
- V. Bartold, F. Köprülü – İslam medeniyyeti tarihi, Ankara, DİB, 1984, səh 367
- M. Rıhtım – Seyid Yəhya Bakuvi və Xəlvətilik, Bakı, 2006