Ali Çetinkaya Garı
Afyonkarahisar Ali Çetinkaya Garı, Afyonkarahisar'ın il merkezinde yer alan TCDD'ye ait ana tren istasyonudur. Günümüzde lojman olarak kullanılan tarihî gar binasının yerine 1939 yılında inşa edilen yeni gar binası eski Afyonkarahisar milletvekili ve Ulaştırma Bakanı Ali Çetinkaya'nın adını taşımaktadır.
Afyonkarahisar Ali Çetinkaya Garı | |
|---|---|
|
| |
 Afyonkarahisar Ali Çetinkaya Garı | |
| Konum |
Ali Çetinkaya Mahallesi, İstasyon Caddesi, 03200 Afyonkarahisar Merkez, Afyonkarahisar Türkiye |
| Sahip | TCDD |
| İşletmeci | TCDD Taşımacılık |
| Hat(lar) |
TCDD Taşımacılık: Konya Mavi Treni Pamukkale Ekspresi Eskişehir – Afyonkarahisar Bölgesel Treni |
| Platformlar |
2 1 Kenar platform 1 Ada plaform |
| Raylar | 21 |
| Tren işletmecileri | TCDD Taşımacılık |
| Yapı | |
| Yapı türü | Hemzemin |
| Otopark | Hayır |
| Bisiklet altyapısı | Evet |
| Engelli erişimi | Evet |
| Diğer bilgiler | |
| Ücret bölgesi | 7. Bölge |
| Tarihçe | |
| Açılış | 1895 |
| Hizmetler | |
|
| |
Tarihçe
Osmanlı Hükûmeti tarafından İngiliz "The Smyrna Cassaba Railway (SCR) Şirketi"ne demiryolu inşa etme ve işletme imtiyazı verilmiştir. İzmir-Basmane – Kasaba (Turgutlu) Demiryolu hattının inşası 1864 yılında başlamış ve 10 Ocak 1866 tarihinde ise Turgutlu'ya ulaşarak hizmete girmiştir.
Daha sonrasında SCR Şirketi'ne verilen yeni imtiyazlar ile demiryolu hattı 1875 yılında Alaşehir'e ve 1890 yılında da Soma'ya uzatılmıştır. Sonrasında Osmanlı hükûmeti, hattı rasyonalize etme kararı alarak tamamen satın almış (rachat hakkı) ve imtiyazı sonlandırmıştır. Ancak demiryolu hattı Osmanlı hükûmeti tarafından 17 Şubat 1893'te Uluslararası Yataklı Vagon Şirketi'nin sahibi olan Georges Nagelmackers'a satılmıştır. 16 Temmuz 1893 tarihinde ise mevcut demiryolu hattını işletmek ve yeni demiryolu hatları inşa etmek için Fransız "Société Ottomane du Chemin de fer de Smyrne-Cassaba et Prolongements (SCP) Şirketi" kurulmuştur.
Bu sırada 1893 yılında Osmanlı hükûmeti, Eskişehir'den Konya'ya bir demiryolu hattı inşa edilmesi için daha önceden Osmanlı Anadolu Demiryolları hattının bir parçası olarak "Adapazarı – Ankara" kısmını inşa eden "Chemins de Fer Ottomans d'Anatolie (CFOA) Şirketi"ne imtiyaz vermiştir. Demiryolu hattının inşası aynı yıl başlamış ve hattın "Eskişehir – Afyonkahisar" kısmı, "Afyonkarahisar Garı" ile birlikte, Ağustos 1895'te, "Afyonkarahisar – Konya" kısmı ise Haziran 1896'da hizmete girmiştir.
SCP Şirketi'ne ise mevcut demiryolu hattını doğuda "Afyonkarahisar"a uzatmak için yeni bir imtiyaz verilmiştir. Ancak Afyonkarahisar bölgesindeki demiryolları ve "Afyonkarahisar Garı"nı inşa etme ve işletme hakkı Alman CFOA Şirketi'ne ait olduğu için, CFOA ile SCP şirketleri arasında bir anlaşma imzalanmış ve "Alaşehir – Afyonkarahisar" hattı 1899 yılında hizmete girmiştir.
1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti kurulmuştur. Yeni Türk hükûmeti demiryollarını millileştirme kararı almış ve demiryolu hattını işleten CFOA Şirketini 1927'de, SCP Şirketini 1934 yılında satın alarak feshetmiş ve daha sonrasında TCDD'ye bağlamıştır.
Günümüz
SCR&SCP Şirketi'nin işlettiği demiryolu hattı günümüzde İzmir-Basmane – Bandırma – Afyonkarahisar demiryolu adıyla bilinmektedir. Demiryolu hattının sahibi TCDD, sorumlusu TCDD 3. ve 7. Bölge Müdürlükleri ve işleticisi ise TCDD Taşımacılık A.Ş.'dir.
Saat kulesi
Binanın çatısından yükselen kare prizma şeklindeki kulenin iki cephesinde Roma rakamlarından ve akrep ile yelkovandan müteşekkil bir saat bulunmaktadır. Mekanik mekanizmalı saat hâlen çalışmaktadır.[1]
Demiryolu hattı
Hizmetler
| Önceki İstasyon | TCDD TCDD Taşımacılık | Sonraki İstasyon |
|---|---|---|
| Anahat Trenleri | ||
Basmane yönünde | Konya yönünde | |
Denizli yönünde | Eskişehir yönünde | |
| Bölgesel Trenler | ||
Eskişehir yönünde |
Kaynakça
- Cansever, Meltem (Haziran 2009), Türkiye'nin Kültür Mirası 100 Saat Kulesi, İstanbul: NTV Yayınları, s. 24, ISBN 9786055813239