Sirkeci Garı

Sirkeci Garı ya da İstanbul Garı, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda, -tarihî yarımada olarak da adlandırılan- Fatih ilçesindeki Sirkeci semtinde yer alan TCDD'ye ait ana tren istasyonudur.

Sirkeci Garı İstanbul Garı
TCDD Taşımacılık istasyonu Marmaray istasyonu İstanbul metrosu istasyonu
Sirkeci Garı
Diğer adlar	Sirkeci Tren İstasyonu
Konum	Hocapaşa Mahallesi, Sirkeci İstasyon Caddesi, No:2, 34110, Sirkeci Fatih, İstanbul Türkiye
Koordinatlar	41.01497°K 28.97646°D
Sahip	TCDD İstanbul Büyükşehir Belediyesi
İşletmeci	TCDD Taşımacılık Metro İstanbul
Hat(lar)	·
Platformlar	Gar: 2 kenar platform, 1 ada platformu Tren İstasyonu: 1 ada platformu T1: 1 ada platformu
Raylar	Gar: 3 Tren İstasyonu: 2 T1: 2
Tren işletmecileri	TCDD Taşımacılık
Otobüs güzergâhları	İETT Otobüs: 81, BN1
Bağlantılar	(Sirkeci Terminali)
Yapı
Yapı türü	Gar: Hemzemin Tren İstasyonu: Yer altı T1: Hemzemin
Otopark	Hayır
Bisiklet altyapısı	Evet
Engelli erişimi	Evet
Diğer bilgiler
Durum	İşletmede
Ücret bölgesi	1. Bölge · T1
Tarihçe
Açılış	Demiryolu hattı: 22 Temmuz 1872 Gar: 3 Kasım 1890 Tren İstasyonu: 29 Ekim 2013 T1: 10 Temmuz 1992
Kapanış	Gar: 12 Ağustos 2013[1]
Elektriklendirme	Gar: 25 kV AA Katener (1955) Tren İstasyonu: 25 kV AA Katener (2013)
Hizmetler
Demiryolu ulaşımı Toplu ulaşım

İstanbul-Sirkeci - Pythio demiryolu üzerinde yer alan Gar, Chemins de fer Orientaux / Rumeli Demiryolu (CO) Şirketi tarafından Rumeli Demiryolu hattı için inşa edilerek -demiryolu hattının hizmete girmesinden 18 yıl sonra- II. Abdülhamid devrinde 3 Kasım 1890'da hizmete girmiştir.[2]

İstasyon, 1955 - 2013 yılları arasında B1 (Sirkeci - Halkalı) Banliyö Treni'ne hizmet vermiş, Marmaray projesinin inşası kapsamında 12 Ağustos 2013'te kapatılmıştır.[1]

Demiryolu hattının Marmaray Tüneli kısmında -garın altında- yer alan Sirkeci Tren İstasyonu ise Marmaray projesi kapsamında inşa edilerek 29 Ekim 2013'te hizmete girmiştir.

İstasyon, TCDD Taşımacılık tarafından işletilen Marmaray (Halkalı - Gebze) & (Zeytinburnu - Maltepe) Banliyö Trenleri'ne hizmet vermektedir.

Sirkeci Tramvay İstasyonu, İstanbul metrosu'nun T1 hattında yer alan ve 10 Temmuz 1992'de hizmete giren hemzemin tramvay istasyonudur.

Tarihçe

Sirkeci Garı'nın içi

Sirkeci Garı'nın bulunduğu yerde daha önce geçici olarak yapılan küçük bir istasyon mevcuttu. Alman mimar August Jachmund tarafından planı çizilen şimdiki gar binasının yapımında granit mermer ve Marsilya Aden'den getirilen taşlar kullanılmıştır. 11 Şubat 1888 günü temeli atılan[3] gar, 1890'da tamamlanmış ve açılışını 3 Kasım 1890'da II. Abdülhamid adına Ahmed Muhtar Paşa yapmıştır.[4]

Binanın yan cephesinde garın hizmete girdiği tarih, hem rumi takvime hem de miladi takvime göre yazılmıştır.

İnşa edildiği yıllarda denize çok yakın olan Sirkeci Garı'nın çevresi zaman içinde büyük bir değişime uğramıştır. Garın lokantası 1950'li ve 1960'lı yıllarda tanınmış yazar, gazeteci ve diğer şahısların buluşma noktası olur. Paris'ten kalkan Şark Ekspresi uzun yıllar boyunca bu istasyona yolcu indirmiş ve buradan yolcu almıştır.

29 Ekim 2013'te Marmaray projesinin hizmete girmesiyle birlikte kapatılan gar binasının müze ve atıl durumda olan Sirkeci - Yedikule - Kazlıçeşme arasındaki demiryolu hattının ise sanat hattı olarak değerlendirilmesi amacıyla 49 yıllığına İBB'ye devredilmesi hakkında 11 Mart 2015'te İBB ile TCDD arasında ortak hizmet protokolü hazırlanmış ancak İBB Başkanı Kadir Topbaş'ın bu protokolü imzalamaması sebebiyle devir işlemi gerçekleşmemiştir.[5]

Özellikler

18.000 m² alana sahip olan Marmaray istasyonu, ülkedeki en derin istasyondur.[6][7] İstasyonun Cağaloğlu girişinde yer alan ve Marmaray platformuna giden yürüyen merdivenler, 61 metre uzunluğu ile ülkenin en uzun yürüyen merdivenleridir.[8] Platform uzunluğu ise 225 metredir.[9]

Saat kuleleri

Saatin günümüzdeki hâli

Binanın ön cephesindeki anıtsal giriş kapısının iki tarafından yer alan saat kuleleri yukarıdan aşağıya doğru daralan taş kaide üzerinde yer almakta ve üç cephesinde Paris'ten getirilen kare kadranlı saatler yer almaktadır. Saatlerin biri hâlen çalışmakta olup diğeri son restorasyon sonrasında çalışmamaktadır[10]

Hatlar

TCDD

• İstanbul-Sirkeci - Pythio demiryolu
  • (Halkalı - Gebze) & (Zeytinburnu - Maltepe)

İstanbul metrosu

• (Bağcılar - Kabataş)

Hizmetler

İstasyon yapısı

Z	Giriş/Çıkış (1) (Gar) ↓	Giriş/Çıkış (2) Bilet Holü (Asansör) ↓	Giriş/Çıkış (3) Bilet Holü (Cağaloğlu) ↓	Giriş/Çıkış (4) Bilet Holü (Asansör) ↓
B1	Bilet Holü ↓	↓	Arakat ↓	↓
B2	Arakat ↓	↓	Arakat ↓	↓
B3	Arakat ↓	↓	↓	↓
B4	Platform	Platform	Platform	Platform

Platform yapısı

TCDD Taşımacılık

Marmaray hattı
Yenikapı ↑ | ⇌ 2 1 ⇌ | ↓ Üsküdar	1	Batı yönü		Yenikapı・Bakırköy・Küçükçekmece・Halkalı için
	2	Doğu yönü		Söğütlüçeşme・Pendik・Gebze için

Metro İstanbul
İstanbul metrosu

※ Aslında platform numarası yok.

T1 hattı
Gülhane ↑ 1 ← | ⇌ 2 3 ⇌ | ↓ Eminönü	1	Doğu yönü		Sadece inmek için
	2	Doğu yönü		Eminönü・Karaköy・Kabataş için
	3	Batı yönü		Aksaray・Zeytinburnu・Bağcılar için

Güzergâh

TCDD
TCDD Taşımacılık
Önceki İstasyon	Banliyö Trenleri	Sonraki İstasyon	Sefer Sayısı
Yenikapı Halkalı yönünde	(Halkalı - Gebze) & (Zeytinburnu - Maltepe)	Üsküdar Gebze yönünde	Halkalı - Gebze: 06.00 - 22.15 arası 15 dakikada bir sefer Zeytinburnu - Maltepe: 06:00 - 00:00 arası 8 dakikada bir sefer
İstanbul Büyükşehir Belediyesi
Metro İstanbul
Önceki İstasyon	İstanbul metrosu	Sonraki İstasyon	Sefer Sayısı
Gülhane Bağcılar yönünde	(Bağcılar - Kabataş)	Eminönü Kabataş yönünde	06.00 - 00.00 saatleri arasında pik saatlerde 2 dakikada bir sefer[11]
İptal Edilen Hizmet
TCDD
Önceki İstasyon	Banliyö Trenleri	Sonraki İstasyon	Sefer Sayısı
Başlangıç	(Sirkeci - Halkalı)	Cankurtaran Halkalı yönünde	-

Çevre alanı

• İstanbul Sirkeci Garı Demiryolu Müzesi
• Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Vezir Camii
• Sirkeci Parkı
• İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi
• Gülhane Parkı
• İstanbul Valiliği

Kaynakça

1. "12 Ağustos 2013 tarihinden itibaren İstanbul-Yedikule banliyö trenleri işletilmeyecektir". TCDD. 13 Ağustos 2013. 13 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2020.
2. "CO lines opening dates". www.trainsofturkey.com. 4 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2020.
3. Sirkeci Garı, Haber34.com
4. "Sirkeci Garı yandan çarklı, 10 Mart 2003, Arkitera.com". 27 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2009.
5. "Topbaş'ın bir projesi daha rafa kalktı". Sözcü. 22 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2020.
6. http://www.mimdap.org/?p=131563
7. "Arşivlenmiş kopya". 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019.
8. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019.
9. "Arşivlenmiş kopya". 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019.
10. Cansever, Meltem (Haziran 2009), Türkiye'nin Kültür Mirası 100 Saat Kulesi, İstanbul: NTV Yayınları, s. 134, ISBN 9786055813239
11. "T1 Sefer Sıklığı". Metro İstanbul. İBB. 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2020.

Dış bağlantılar

• TCDD resmî sitesi 14 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• TCDD Taşımacılık resmî sitesi 21 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Marmaray resmî sitesi 4 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Metro İstanbul resmî sitesi 10 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Wikimedia Commons'ta Sirkeci Garı ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.