İZBAN

İZBAN, İzmir Banliyö Sistemi ya da diğer adıyla Egeray,[9] Türkiye'nin üçüncü büyük şehri İzmir'de hizmet veren banliyö treni sistemidir. Proje, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve TCDD ortaklığında hayata geçirildi. İzmir'in Aliağa ile Selçuk ilçeleri arasındaki 136 kilometrelik demiryolu hattı üzerinde kırk bir istasyon bulunmaktadır. Hat bu özelliği ile Türkiye'nin en uzun şehir içi banliyö hattı konumundadır. İZBAN'da yolcu taşımacılığı 30 Ağustos 2010'da başladı. Hattaki son genişletme 8 Eylül 2017'de tamamlandı. Hatta 2017'de 98 milyon yolcu taşındı.

İZBAN
İzmir Banliyö Sistemi
Bir İZBAN treni Ulukent Tren İstasyonu'nda.
Genel
Sahibi İzmir Büyükşehir Belediyesi (%50)
TCDD (%50)
Hizmet alanı İzmir, Türkiye
Bölge 3. Bölge
Taşıma türü Banliyö treni
Hat sayısı 1
İstasyon sayısı 41
Günlük yolcu sayısı 300.000+[1]
Yıllık yolcu sayısı 98 milyon (2017)[2]
Baş yönetici Seçkin Mutlu[3]
Merkez 8291 Sokak No: 6 İstasyonaltı, Çiğli
Web sitesi izban.com.tr
Hizmet
İnşaata başlama 30 Mart 2006
Hizmete giriş 30 Ağustos 2010
İşletmeci(ler) İZBAN A.Ş.
Taşıt sayısı 73 tren (2018)[4]
Tren uzunluğu 3 vagon[5]
Teknik
Sistem uzunluğu 136 km[6]
Hat açıklığı 1.435 mm
Elektriklendirme 25 kV 50 Hz AA katener
En yüksek hız 140 km/h[7][8]

Tarihçe

İZBAN'ın geçmişi, 2005'te İzmir Büyükşehir Belediyesi ile TCDD arasında imzalanan protokole dayanmaktadır.[5] Temeli 3 Mart 2006'da atılan hattın işletmeciliğini yapacak olan İZBAN A.Ş. 2007'de kuruldu.[5] Deneme seferleri 1 Temmuz 2010'da başlayan Halkapınar-Cumaovası arasındaki kısım, 30 Ağustos 2010'da açıldı.[10][11] 29 Ekim 2010'da ise Halkapınar-Aliağa arasında yolcusuz seferler başladı.[10][11] 5 Aralık 2010'da Çiğli-Cumaovası, 30 Ocak 2011'de de Aliağa-Cumaovası arasında yolcu taşınmasına başlandı.[4] 6 Mart 2011'de otuz bir istasyonu bulunan 80 kilometrelik hattın resmî açılışı yapıldı.[5] Mayıs 2013'te Uluslararası Toplu Taşımacılar Birliği, İZBAN'a "En İyi İş Birliği" kategorisinde birincilik ödülü verdi.[12] 4 Ağustos 2013'te hattın güneyinden İzmir metrosuna aktarma yapılabilmesi için Hilal istasyonu açıldı ve istasyon sayısı otuz ikiye yükseldi.[13]

İZBAN'ın güneyde Cumaovası'ndan Tepeköy'e uzatılması için 14 Mart 2011'de taraflar arasında protokol imzalandı ve 7 Ekim 2011'de temel atıldı.[5] 30 kilometre uzunluğunda olan ve altı istasyonu bulunan bu hattın 6 Şubat 2016'da hizmete girmesiyle İZBAN'ın toplam uzunluğu 110 kilometre, istasyon sayısı ise otuz sekize yükseldi.[1][14] Tepeköy'den Selçuk'a uzatılan hat ise 8 Eylül 2017'de hizmete girdi.[15] 8 Nisan 2019'da hattın güneyinde yer alan Belevi istasyonu açıldı.[16] Son genişletme ile uzunluğu 136 kilometreye ve istasyon sayısı kırk bire çıkan İZBAN, Türkiye'nin en uzun şehir içi banliyö hattı konumundadır.[14] Hattın kuzeyde Bergama'ya kadar 50 km daha uzatılması ve yedi yeni istasyon yapılması için çalışmalar 11 Haziran 2018'de başladı.[17] 2030'a kadar hattın güneyde Tire, Ödemiş ve Bayındır'a uzatılması planlanmaktadır.[18]

Güzergâh
İzmir raylı sistemler haritası.

Aliağa ile Selçuk arasındaki 136 kilometrelik hat üzerinde hizmet veren İZBAN,[6] 1858'de hizmete giren ve Anadolu'daki ilk demiryolu hattı olan İzmir (Alsancak)-Aydın demiryolu ile 1865'te hizmete giren İzmir (Basmane)-Kasaba (Turgutlu) demiryolu hatlarının üzerinde inşa edildi.[19][20] Aliağa-Menemen arası kuzey, Menemen-Cumaovası arası merkez, Cumaovası-Selçuk arası ise güney aksı olarak nitelendirilmektedir.[21][not 1] Ayrıca hat üzerinde 3.260 metre uzunluğundaki Karşıyaka Demiryolu Tüneli ve 2.000 metre uzunluğundaki Şirinyer Demiryolu Tüneli yer almaktadır.[21]

Hizmetler

Sistem haftanın her günü Aliağa ve Tepeköy istasyonlardan sabah 5.37'de kalkan ilk trenden gece 23.55'te kalkan son trene kadar hizmet vermektedir.[1][5] Tepeköy-Selçuk arasında ise günde on sefer düzenlenmektedir.[23] Cumaovası, Menemen ve Tepeköy istasyonları akslar arasındaki aktarma merkezleridir.[1] Cumaovası-Menemen arasında seferler 22.10'a kadar 10 dakika arayla, sonrasında 20 dakika arayla düzenlenmektedir. Cumaovası-Aliağa ve Menemen-Tepeköy istasyonları arasında aktarmasız seferler her 20 dakikada bir gerçekleştirilmektedir. Aliağa-Tepeköy arasında günlük 300.000'den fazla yolcu taşınmaktadır.[1] 2017'de taşınan yolcu sayısı 98 milyon olarak gerçekleşti.[2]

İZBAN, İzmirim Kart ile biniş yapılan diğer toplu taşıma sistemleriyle entegre durumdadır.[24] Yolcular bir kez ücret ödedikten sonra 90 dakika boyunca tüm toplu ulaşım araçlarına ücretsiz aktarma yapabilmektedir.[25] Ayrıca yolcular günün her saatinde bisikletleri ile trenlere binebilmektedir.[26] 15 Şubat 2018'den itibaren yolcular, gittikleri mesafenin ücretini ödemektedir.[27]

İZBAN'ın Çiğli'de bulunan 77.000 m² büyüklüğündeki depo ve bakım atölyesi, Türkiye'nin bu alandaki en büyük tesisidir. Tesiste İZBAN trenlerine ek olarak ülkedeki diğer trenlerin de bakımı yapılmaktadır.[6]

İstasyonlar
Ana madde: İZBAN istasyonları listesi
İZBAN'ın Karşıyaka istasyonu.

136 kilometrelik İZBAN hattı üzerinde tamamı engelli erişimine sahip kırk bir istasyon bulunmaktadır. Kuzeyden güneye sırasıyla Aliağa, Biçerova, Hatundere, Menemen, Egekent 2, Ulukent, Egekent, Ata Sanayi, Çiğli, Mavişehir, Şemikler, Demirköprü, Nergiz, Karşıyaka, Alaybey, Naldöken, Turan, Bayraklı, Salhane, Halkapınar, Alsancak, Hilal, Kemer, Şirinyer, Koşu, İnkılap, Semt Garajı, ESBAŞ, Gaziemir, Sarnıç, Adnan Menderes Havalimanı, Cumaovası, Develi, Tekeli, Pancar, Kuşçuburun, Torbalı, Tepeköy, Sağlık, Belevi ve Selçuk istasyonları hizmet vermektedir.[28] Alaybey, Karşıyaka, Nergiz ve Şirinyer istasyonları yer altında, diğer istasyonlar yer üstündedir.[21]

Halkapınar ve Hilal istasyonlarından İzmir metrosuna; Alsancak, Biçerova, Cumaovası, Çiğli, Egekent, Esbaş, Halkapınar, Hatundere, Kemer, Mavişehir, Menemen, Salhane, Sarnıç, Semt Garajı, Şirinyer, Turan ve Ulukent istasyonlarından otobüslere aktarma yapılabilmektedir. Adnan Menderes Havalimanı'na hattın güneyindeki aynı adlı istasyondan ulaşılabilmektedir. Alaybey, Alsancak, Halkapınar ve Mavişehir istasyonlarından ise tramvay hatlarına aktarma yapılabilmektedir.[28]

2014 verilerine göre İZBAN'ın en yoğun istasyonları sırasıyla Halkapınar (9,5 milyon), Şirinyer (8,1 milyon), Karşıyaka (5,6 milyon), Çiğli (4,3 milyon) ve Hilal (4,2 milyon) oldu.[29]

Gelecekteki Genişletmeler

B1:Aliağa-Bergama hattı

B1 hattının kuzeydeki son durağı olan Aliağa'dan Bergama'ya uzatılan hattır.Hat 50 kilometre uzunluğunda ve Aliağa OSB,Yeni Şakran,Zeytindağ,Yenikent,Bozköy,Bergama Otogar ve Bergama olmak üzere 7 istasyonundan oluşuyor.Hattın tamamlanmasıyla birlikle hattın mevcut uzunluğu 136 kilometreden 186 kilometreye ve istasyon sayısı 41'den 48'e yükselecek.Hattın temeli 10 Haziran 2018'de atıldı.[30]

Bu hattın yapımıyla beraber Egekent ve Ulukent istasyonları ile Menemen ve Egekent 2 istasyonları arasına ikişer istasyon daha ilave edilecektir.Bu 4 istasyon ile birlikle B1 hattındaki istasyon sayısı 52'ye yükselecektir.[31]

B2:Ödemiş - Bayındır - Torbalı hattı

Hattın güneyde diğer hatlardan bağımsız yapılması planlanıyor.Hat Ödemiş Merkez'den başlıyor ve Ödemiş OSB, Beytilköy, İlkkurşun, Doyranlı, Derebaşı, Çatal, Yakaköy, Bayındır MYO, Bayındır ilçe merkezi, Furunlu, Elifli, Karpuzlu, Arıkbaşı, Taşkesik ve Gürdür yerleşim alanlarından geçerek TCDD'nin kendi hattı üzerinden Torbalı'ya ulaşması planlanmaktadır.Hat kuzeyde mevcut İzban hattını takip ederek Halkapınar'da sona ermektedir.[31]

B3:Tire-Bayındır-Torbalı hattı

Diğer hatlardan bağımsız olarak güneyde yapılması planlanan diğer bir hattır.Hat Tire ilçe merkezinden başlayıp Tire OSB’de durmaktadır.TCDD'nın kendi hattı üzerinden Torbalı'ya ulaşması planlanmaktadır.Bu hat da B2 hattı gibi kuzeyde Halkapınar istasyonunda sona ermektedir.Ödemiş,Torbalı ve Tire İzban bağlantısı için birbirinden bağımsız iki ayrı hat olması yerine alternatif olarak Ödemiş,Tire,Belevi ve Torbalı hattı da düşünülüyor.[31]

Trenler
Ana maddeler: İZBAN E22000 ve İZBAN E22100
Bir İZBAN treni.

Mart 2008'de yapılan otuz üç adet EMU tren ihalesini İspanyol CAF firması kazandı.[32] Nisan 2010'da trenler Türkiye'ye gelmeye başladı.[7] 30 Ağustos 2010'da hizmete giren İZBAN'da o tarihte yirmi dört vagon bulunmaktaydı.[33] Ağustos 2011'de TCDD'den geçici bir süre için on adet E23000 tren seti kiralandı.[34][35] Mart 2012'de Güney Koreli Hyundai Rotem firmasından kırk adet EMU tren satın alındı.[36] Üç yıl içinde teslim edileceği açıklanan bu trenlerin tasarımını İzmirliler belirledi.[37] İZBAN'ın şu andaki set sayısı 73, vagon sayısı ise 219'dur.[4][5] İZBAN tren setleri üç vagondan oluşmaktadır, 2.250 kişi kapasitelidir ve saatte maksimum 140 kilometre hıza çıkabilmektedir.[7][8] Tren setlerinin uzunluğu 70 metre, genişliği 2,95 metre, yüksekliği ise 3,85 metredir.[38][39] Seferler ikili veya üçlü setlerle yapıldığı için trenlerin uzunluğu en az 140, en çok 210 metreyi bulmaktadır.[39][40] Marmaray için üretilen on vagonlu E32000 tren setlerinin Ağustos 2017'den itibaren İZBAN'da kullanılacağı açıklandı.[41] Hatta kullanılmak üzere dokuzu çift katlı yetmiş beş vagon alınacağı duyuruldu.[42]

Ayrıca bakınız

Notlar
  1. Şubat 2016'dan önce Aliağa-Salhane arası kuzey, Halkapınar-Cumaovası arası ise güney aksı olarak adlandırılmaktaydı.[22]

Kaynakça
  1. "İZBAN Torbalı seferleri yarın başlıyor". izmir.bel.tr. 5 Şubat 2016. 7 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2016.
  2. "İZBAN, 2017'yi rekorlarla kapattı". Hürriyet. 2 Ocak 2018. 18 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2018.
  3. "İZBAN'da genel müdür değişti". Hürriyet. 1 Nisan 2017. 9 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017.
  4. "İZBAN, 5 yaşında". izban.com.tr. 7 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2016.
  5. Demirci, Elif (3 Şubat 2016). "İZBAN açılışına yurt dışı rötarı". Hürriyet. İzmir. 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2016.
  6. "Hakkımızda". izban.com.tr. 12 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2015.
  7. "Trenler İzmir'e geldi". Hürriyet. 30 Mayıs 2010. 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2016.
  8. Oğuz, Mustafa (10 Temmuz 2010). "İzmir'e lüks banliyö treni". Hürriyet. İzmir. 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2016.
  9. "İZBAN". tcdd.gov.tr. 12 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
  10. Sipahi, Deniz (31 Ağustos 2010). "İktidar ve muhalefet bir araya gelebilirmiş". Hürriyet. 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2016.
  11. Bolulu, Utku (30 Ağustos 2010). "İzmir banliyö hattında ilk yolculuk". Hürriyet. İzmir. 22 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2016.
  12. "İzmir'deki iş birliğine Cenevre'de uluslararası ödül". Hürriyet. 29 Mayıs 2013. 22 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2016.
  13. "İZBAN'da aktarma çilesi bitiyor". Hürriyet. 4 Ağustos 2013. 7 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2016.
  14. "İZBAN Torbalı'ya ulaştı". Hürriyet. İzmir. 6 Şubat 2016. 7 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2016.
  15. "Selçuk'un kurtuluş gününde çifte kutlama". Hürriyet. 8 Eylül 2017. 9 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017.
  16. "Torbalı'dan Belevi'ne İZBAN seferi başladı". Torbalı Güncel. 8 Nisan 2019. 3 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2019.
  17. "Aliağa-Çandarlı-Bergama Raylı Sistemi ihracat kapısı olacak". Habertürk. 12 Haziran 2018. 17 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2018.
  18. "İzmir'in Ulaşım Ana Planı 2030 açıklandı". Habertürk. 9 Ocak 2018. 18 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2018.
  19. "Turkey's oldest train line operating again". Hürriyet (İngilizce). 19 Mart 2009. 22 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2016.
  20. "Torbalı hattının temeli atıldı". izban.com.tr. 7 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2016.
  21. "İstasyonlar". izban.com.tr. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2015.
  22. "İstasyonlar". izban.com.tr. Erişim tarihi: 7 Şubat 2016.
  23. "İZBAN Selçuk'ta". izban.com.tr. 18 Eylül 2017. 18 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2018.
  24. "İhale Karbil'in". Hürriyet. İzmir. 12 Aralık 2015. 21 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2016.
  25. "Yeni akıllı kartlar testte". Hürriyet. 4 Ekim 2015. 23 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2016.
  26. "Bisikletlere Metro ve İZBAN ücretsiz". Yeni Asır. 13 Kasım 2015. 8 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2017.
  27. "İzmir 'artı para' sistemine geçti". Milliyet. 15 Şubat 2018. 17 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2018.
  28. "Ağ Haritası". izban.com.tr. 12 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2016.
  29. "Dünya'nın çevresini 500 kez dolaştılar". Hürriyet. 29 Ocak 2015. 12 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2016.
  30. "Aliağa-Çandarlı-Bergama hatının temel atma töreni".
  31. "İzmir Ana Ulaşım Planı 2030" (PDF).
  32. Bolulu, Utku (17 Mart 2008). "Vagon ihalesi İspanyolların". Hürriyet. İzmir. 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2016.
  33. "İZBAN'ın çifte bayramı". Milliyet. 31 Ağustos 2017. 9 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017.
  34. "İZBAN'a 10 vagon". Hürriyet. İzmir. 18 Ağustos 2011. 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2016.
  35. "İZBAN, 63 sete ulaştı". Hürriyet. 11 Ocak 2015. 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2016.
  36. Taner, Burcu (17 Mart 2012). "İZBAN'ın 40 yeni treni satın alındı". Hürriyet. İzmir. 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2016.
  37. "İzmir trenini seçti". Hürriyet. 14 Kasım 2012. 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2016.
  38. "İşte ilk Körfez Yunusu". izban.com.tr. 28 Kasım 2013. 13 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2016.
  39. "İlk Yunuslar İzmir'de". Hürriyet. 19 Nisan 2014. 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2016.
  40. "İZBAN'dan 3'lü set formülü". haberekspres.com.tr. 28 Ekim 2014. 15 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2017.
  41. "Marmaray setleri İZBAN hattında çalışmaya başlıyor". rayhaber.com. 28 Ağustos 2017. 9 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017.
  42. "İZBAN'dan çift katlı tren". Hürriyet. 28 Ekim 2017. 18 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2018.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.