Diggerlar

Diggerlar (İngilizce: Diggers) ya da Kazıcılar İngiliz İç Savaşı dönemindeki bir siyasi hareketti. Hareket üyeleri Protestan inancına bağlı radikal kişilerdir, modern anarşizmin ve tarım sosyalizminin öncülleri olarak da değerlendirilmektedirler. 1649 yılından sonra benzer bir kökene sahip siyasi hareket olan Levellerlardan ayrım noktalarını belirginleştirmek için Gerrard Winstanley taraftarları kendilerine önce Gerçek Levellerlar daha sonra da kamusal mülkiyette tarım yapma isteğinden hareketle Kazıcılar demişlerdir.

Tarihsel arka plan

Özellikle 1648-49 dönemi İngiltere'de olağanüstü altüst oluşların meydana geldiği bir yıldır. Parlamento yanlıları İngiliz İç Savaşını kazanmış olsalar da yenik kral I. Charles ile anayasal bir zeminde uzlaşma gerçekleştirememiş durumdadırlar. Görüşmeler sırasında kralın yeniden savaşabilmek için gizli görüşmeler yaptığı ve ülkeyi işgal edecek bir ordu kurmaya çalıştığı ortaya çıkınca vatana ihanetten yargılanır ve suçlu bulunarak idam edilir.

İktidar Devlet Konseyi adlı yapıya geçer. Parlamento ile Yeni Ordu arasında da görüş ayrılığı bulunmaktadır. Monarşi yanlıları kralın oğlu II. Charles'ın iktidarını isterken, siyasi etkisi ve ordu içindeki desteği büyüyen Oliver Cromwell mülkiyete dayalı bir genel seçim esasınca belirlenmiş bir parlamentodan yanadır. Öte yandan özellikle Püriten Yeni Ordu askerleri ve Londra halkı arasında etkili olan Levellerlar, John Lilburne tarafından ileri sürülen her erkek vatandaş için genel oy hakkını ve özgürlükçü bir anayasayı savunmaktadır. Fikirlerini Levellerlardan daha ileriye çalışan Diggerlar ise Gerrard Winstanley tarafından dile getirilen daha ileri istekleri talep ederler.

Teori

1649 yılında Gerrad Winstanley ve 14 arkadaşı bir broşür yazarak kendilerine Gerçek Levellerlar diye tanımlarlar. Fikirlerini uygulamaya başlayıp kamu mülkiyetindeki arazileri ekmeye başlayınca hem taraftarları hem de karşıtları onları Diggers olarak çağırmaya başlar. Winstanley'in öğretisine göre insanoğlunun toprakla ve doğayla özgür ilişkisi sayesinde gelişmesi ve hayatta kalması mümkündür. İngiliz toplumunda nesillerden nesile aktarılan muhalif siyasi talepler özellikle siyasi iktidarın otoritesinin zayıfladığı dönemlerde başgöstermiştir. Bu açıdan bakıldığında İngiltere'nin Normanlar tarafından fethi sonrasından bu yana İngiltere'nin Norman boyunduruğu altında olduğu iddia edilip, ülkenin iktidarı gasp etmiş olan bir yabancı klik yarafından, İngiliz halkının aleyhine olacak şekilde yönetildiği öne sürülmektedir.

Uygulamaları

Diggerlar, bazı bölgelerde teorik planda savunduklarını fiiliyata geçirmek üzere harekete geçmişlerdir. İlk başlarda duurmu anlamayan resmi devlet görevlilerin göz yummasıyla belirli bir büyüklüğe erişen topluluklar genelde silah zoruyla fiziki olarak dağıtılmıştır. Öne çıkan girişimlerden başlıcası Weybridge, Surrey'deki St George's Hill girişimidir.[1]

1649 yılı Nisan ayında Devlet Konseyine iletilen bir mektupta Surrey'deki St George's Hill adlı bölgede yaşananlar anlatılır. Buna göre kamusal alana giren çok sayıda kişi burada tarım yapmaya başlamıştır. Mektuba göre bu kişiler çevre halkını da çalışmaya davet ederek herkese yiyecek, içecek ve giysi vaadinde bulunmuştur. Aynı ay içinde Diggerlar en ünlü manifestolarını yayınlamışlardır.[2]

Yerel toprak sahiplerinin ısrarları üzerine bölgeye Yeni Ordu birlikleriyle gelen Sir Thomas Fairfax, Winstanley başta olmak üzere önde gelen Diggerlarla görüşür. Diggerları bir tehlike olarak görmeyen Fairfax, şikayetçi toprak sahiplerinin yerel mahkemeleri ve hukuk sürecini kullanmalarını salık vererek bölgeden ayrılır.

Sonraki dönemde diggerlar, yerel feodal derebeyleri tarafından sistematik ve örgütlü şekilde rahatsız edilir. Fiziki saldırılar, kundaklama kullanılan yöntemlerdir. Diggerların kendilerini savunma ve dolayısıyla konuşma hakları bulunmayan dava sürecinde Diggerlar radikal bir grup olarak suçlu bulunurlar.[3] Mahkemede davayı kaybeden Diggerlar bulundukları kamu mülkiyetindeki toprakları terk etmemeleri durumunda yasa gereğince zorla atılacak oldukları için bölgeden ayrılırlar.

Etkiledikleri

1960'lı yıllarda ABD'nin San Francisco kentine dükkân açan San Francisco Diggers adlı kurum dükkândaki bütün malları ücretsiz olarak isteyenlere vermekteydi. Bunun yanı sıra ücretsiz gıda, sağlık hizmeti ve geçici barınma hizmeti sunan kurum, sanat alanında da eserler meydana getiriyordu. Ücretsiz müzik konserleri, tiyatro gösterileri ve yürüyüşler düzenliyordu. Sol kanat olarak tanımlanabilecek eğilimde olan kurum kapitalizmdeki mülkiyet vurgusuna karşı cephe aldığı için parayla yapılan tüm alışverişe karşıydı.[4]

Kaynakça

1. Diğer öne çıkan girişimler: Wellingborough (Northamptonshire), Little Heath (Cobham yakınları) ve Iver (Buckinghamshire) olarak sıralanabilir
2. Manifestonun adı, The True Levellers Standard Advanced şeklindedir
3. Dava sürecinde tarihte diğer örneklerde olduğu gibi gruba karşı ahlâksız aile ilişkilerine sahip oldukları suçlaması da yapılmıştır
4. Kurumun belge arşivi (İngilizce) 15 Ekim 2015 tarihinde erişilmiştir

Ayrıca bakınız

• Çitle çevirme
• Gerrard Winstanley