Ekonomik liberalizm

Ekonomik liberalizm, ekonominin bireyci hatlarla örgütlenmesini ve ekonomik kararların bireyler tarafından alınmasını ifade eder.[1] Kavram, farklı ekonomi politikalarından oluşmakla birlikte her zaman piyasa ekonomisine ve üretim araçlarında özel mülkiyete destek içerir. Genellikle refah kapitalizmi, devlet kapitalizmi veya karma ekonomiler gibi kapitalizmin alternatif formları lehine konumda bulunan sosyal liberalizm ve sosyal demokrasi gibi ideolojilerle bağdaşmaz. Serbest ticaret ve açık pazarlara sunduğu destek sebebiyle korumacılık ile de çelişen ekonomik liberalizm, tarihte merkantilizm ve feodalizme karşı bir tepki şeklinde doğmuştur.

Tarihsel süreçte kavram, laissez faire görüşünü de kapsayan klasik liberalizmin ekonomik bileşenini ifade etmede kullanılmıştır. Devlet müdahalesini baskın işletmelerin çıkarlarına hizmet edeceği, onların lehine piyasayı bozacağı ve dolayısıyla verimsiz sonuçlar doğuracağı gerekçesiyle reddeder. Destekçileri herkesin devlet tarafından yönlendirmesi, yönetilmesi yerine kendi ekonomik kararlarını almasının sonucunda giderek artan refahla uyumlu daha eşit bir toplum oluşacağına inanır.[2] Günümüzde kavram; klasik liberalizm, neoliberalizm, liberteryenizm ve mali muhafazakârlık gibi bazı muhafazakâr okullarla ilişkilidir.

Kamu malları

Ekonomik liberalizm kamu mallarının sağlanması için kamu girişimini destekleyebilir.[3] Örneğin Adam Smith, özel kuruluşlar tarafından sağlanamayacağını düşündüğü yollar, kanallar, limanlar, okullar ve köprüleri kurma gibi görevleri devletin sunması gerektiğini savunmuştur. Bir başka örnekse Hayek'tir. Hayek de yollar, eğitim, tiyatrolar, spor alanları gibi hizmetleri devletin sunması gerektiğini savunur.[4] Ancak bu görüşler liberteryenizm gibi sınırları keskin, bağlantılı ideolojilerde tartışmaya açıktır. Örneğin modern liberteryenizmde devletin rolü askeriye, polis, yargı ve yasamadan ibarettir. Devlet herhangi bir kamu malı sunma gibi görevi yoktur.

Ayrıca bakınız

• Anayasal iktisat
• Ekonomik özgürlük
• Piyasa ekonomisi
• Özel mülkiyet

Kaynakça

1. Ian Adams, Political Ideology Today (Manchester: Manchester University Press, 2001), 20.
2. "Economic Liberalism Law & Legal Definition". 22 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2015.
3. Adam Smith, econlib.org, 21 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
4. "Capitalism In One Lesson". Erişim tarihi: 9 Nisan 2015.