Hasan Âli Yücel

Hasan Âli Yücel (d. 17 Aralık 1897, İstanbul - ö. 26 Şubat 1961, İstanbul), Türk felsefe öğretmeni, eski millî eğitim bakanı, Köy Enstitüleri'nin kurucusu.

Hasan Âli Yücel
Türkiye Millî Eğitim Bakanı
Görev süresi
28 Aralık 1938 - 5 Ağustos 1946
Başbakan Celâl Bayar
Refik Saydam
Şükrü Saracoğlu
Yerine geldiği Saffet Arıkan
Yerine gelen Reşat Şemsettin Sirer
Türkiye Büyük Millet Meclisi
5., 6., 7. ve 8. dönem milletvekili
Seçim Bölgesi 1935 – İzmir
1939 – İzmir
1943 – İzmir
1946 – İzmir
Kişisel bilgiler
Doğum 17 Aralık 1897
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 26 Şubat 1961 (63 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Partisi Cumhuriyet Halk Partisi
Çocuk(lar) Can Yücel, Canan Yücel Eronat
Bitirdiği okul İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi

Hasan Âli Yücel, 17 Aralık 1897'de İstanbul'da doğdu. Baba tarafından posta nazırı Göreleli Hasan Ali Efendi'nin, anne tarafından ise Japon sularında batan Ertuğrul fırkateyni süvarisi deniz albay Ali Bey'in torunudur. Babası Ali Rıza Bey, annesi Neyyire Hanım'dır.[1]

Eğitim yaşamını sırasıyla Mekteb-i Osmânî, Vefâ İdâdîsi, Cağaloğlu Darülmuallimin-i Âli'ye (yüksek öğretmen okulu) okullarında sürdürdü. İstanbul Üniversitesi edebiyat fakültesi felsefe bölümünü bitirdi ve 19 Aralık 1922'de öğretmenliğe başladı. 12 Temmuz 1932 tarihinde Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nin (Türk Dil Kurumu) kurulmasıyla Hasan Âli Yücel etimoloji kolu başkanlığına getirildi. 1935 yılında Cumhuriyet Halk Partisi'nden İzmir milletvekili olarak meclise girdi ve art arda dört dönem milletvekilliği yaptı.[2][3]

Giresun'un Görele ilçesinde adına "Hasan Âli Yücel Kültür Merkezi" kurulmuştur. İstanbul Üniversitesi'nin eğitim fakültesi de "Hasan Âli Yücel Eğitim Fakültesi" adıyla kurulmuştur.[4]

Bakanlık dönemi

28 Aralık 1938'de Hasan Âli Yücel, 2. Celal Bayar hükûmetinde millî eğitim bakanlığına getirildi. Üniversite reformu (Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi'nin kurulması, Yüksek Mühendis Okulu'nun İTÜ'ye dönüştürülmesi ve Ankara Tıp Fakültesi'nin kurulması), Köy Enstitüleri'nin kurulması,[5] dünya klasiklerinin Türkçeye tercüme edilmesi [6][7] ve ilk resmî ve telifli Türkçe ansiklopedi olan İnönü Ansiklopedisi'nin ön çalışmaları, hep onun bakanlığı döneminde gerçekleşmiştir.

Devlet Konservatuvarının kurulması (20 Mayıs 1940), Türkiye'nin UNESCO'ya girişi onun çabaları sonucunda olmuştur. Dört yıllık çabaları sonucunda 25 Haziran 1946'da Üniversiteler Yasası çıkartılır. "Bu yasayla, yükseköğretim kurumlarının Bakanlıkla olan "sıkı bağı" önemli ölçüde gevşetilmiş, mevcut kuruluşlar yapısal bir bütünlüğe kavuşturulmuş, böylece üniversiteye organik bir karakter kazandırılmıştır. Bu yasanın getirdiği bir başka sonuç da, "dışarıdan gerilim" yerine "içeriden denetim"in getirilmiş olmasıdır. Ankara Üniversitesi de bu yasanın sonucu olarak kurulmuştur."[8]

Oğlu şâir Can Yücel, babası için "Hayatta ben en çok babamı sevdim" başlıklı bir şiir yazmıştır.

Son yılları

5 Ağustos 1946'da 7 yıl 5 ay sürdürdüğü bakanlık görevinden istifa etti. İstifasından sonra gazetecilik görevine döndü. 26 Şubat 1961 tarihinde konuk olarak kaldığı Prof. Dr. Tevfik Sağlam'ın evinde öldü. 2 Mart 1961 tarihinde Cebeci Asrî Mezarlığı'nda toprağa verildi.

Hasan Âli Yücel, şair Can Yücel'in babasıdır.

Dış bağlantılar

Kaynakça
  1. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 30 Mart 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2016.
  2. "Arşivlenmiş kopya". 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2013.
  3. MEB
  4. http://hayef.istanbul.edu.tr/?p=6220
  5. Sabah Gazetesi
  6. 1946 sonuna kadar 496 yapıt çevrildi
  7. "Şark İslam Klasikleri" serisi olarak birçok tasavvuf eserinin Türkçeleştirilmesi.
  8. Millî Eğitim Bakanlığı
Siyasi görevi
Önce gelen:
Saffet Arıkan		 Türkiye Millî Eğitim Bakanı
28 Aralık 1938 - 5 Ağustos 1946		 Sonra gelen:
Reşat Şemsettin Sirer
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.