Kuzey Makedonya Türkleri

Kuzey Makedonya Türkleri, Kuzey Makedonya'da yaşayan Türklerdir. Kuzey Makedonya Türkleri buraya 14. yüzyıl ve sonrasında; Osmanlı İmparatorluğu zamanında yerleşmiştir. 2002 nüfus sayımına göre 77.959 Türk, Kuzey Makedonya'da yaşamaktadır.[3]

Kuzey Makedonya Türkleri
1917'de bir Kuzey Makedonya Türk'ü
Toplam nüfus
77.959
170.000-200.000[1][2]
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Din
İslam
Makedonya'nın etnik yapısı (Yeşil: Türklerin çoğunlukta olduğu bölgeler)

Yerleşim yerleri

Türkler güneybatı bölgesinde Merkez Jupa ve Plasnitsa belediyelerinde nüfusun çoğunluğunu oluşturmaktadır. Bunun yanında, Gostivar, Vrapçişte, Üsküp, Resne, Radoviş, Ustrumca, Struga, Debre, Köprülü, Kırçova, Ohri, Manastır, Kalkandelen, Koçani, Valandova yerleşim bölgelerinde hatırı sayılır rakamlarla yaşamaktadır.

Söz konusu şehir ve kasabaların dışında da Makedonya’nın hemen her kesiminde Türk yaşamaktadır. Türkler ülkenin idâri yapısına uymaktadırlar. Struga ve Ohri gibi turistik yerlerde de ciddi sayıda Türk esnaf mevcuttur.

Tarih
Ana madde: Makedonya'daki Osmanlı camileri listesi

Bölge, 1389'da Osmanlı İmparatorluğu'nun bölgeyi fethetmesi ile sistemli olarak Türkleşmeye başlamıştır.

1453 İstanbul'un fethinden sonra Fatih Sultan Mehmet'in isteğiyle Anadolu'da bulunan Karamanoğullarının büyük bir bölümü Üsküp ve Gostivar bölgesine yerleştirilmiştir. 1900 ve 1910 senelerinde ve Balkan Savaşları döneminde bu bölgelerde bulunan Türklerin çoğu İstanbul'un Ümraniye, Kadıköy, Kartal, Maltepe ve Pendik, Zeytinburnu, Bayrampaşa, Gaziosmanpaşa gibi yerlerde yaşamaktadırlar. Bugün de Üsküp ve Gostivar şehirlerinde Türkler vardır.

Siyâsi Yapı

Makedonya'da Türklerin Türk Demokratik Partisi (TDP), Türk Hareket Partisi (THP) ve Türk Ulusal Birlik Hareketi (Türk Millî Birlik Hareketi - TMBH) olmak üzere üç siyasi partisi var. Makedonya Cumhuriyeti'nde Türk STK'ları Birliği (Makedonya Türk Sivil Toplum Teşkilatlar Birliği - MATÜSİTEB) de bulunmaktadır.[4]

Makedonya'daki Türklerin ilk siyasi partisi Türk Demokrat Partisi'dir (TDP). Makedonya'daki siyasi ve ekonomik değişimler nedeniyle Türkler, diğer topluluklar gibi siyasi haklarını korumak ve geliştirmek için örgütlenmeye karar verdiler. Sonuç olarak, 1 Temmuz 1990'da Türk Demokratik Birliği adlı siyasi bir birlik kuruldu. Dernek, Türklerin Makedonya'daki ulusal ve ahlaki çıkarlarını savunma konusundaki ana hedefini belirledi ve bu yönde çalışmalar başlattı. Bu gelişmeler, Türklerin kendi birlikteliğini bir siyasi partiye dönüştürmelerine izin verdi. Dönüşüm, 27 Haziran 1992'de, Türkiye Demokratik Birliği'nin Üsküp'teki Avni Engüllü liderliğindeki ikinci olağanüstü kongrede Türk Demokratik Partisi olarak değiştirildiğinde tamamlandı. Kuruluşundan bu yana TDP, Makedonya'daki Türklerin haklarını ve çıkarlarını korumaktadır.[4]

Ayrıca, Türk kökenli birkaç kişi Makedon siyasetinin üst düzeylerinde hizmet ediyor. Türk Demokrat Partisi (TDP) üyesi Furkan Çako, Makedon hükümetinde Portföysüz Bakan olarak görev yapıyor. Parlamentoda Türkler, TDP lideri Kenan Hasip ve Enes İbrahim (THP) tarafından temsil edilmektedir. Ek olarak, etnik bir Türk olan Salih Murat, Makedonya Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi üyesidir.[4]

Makedonya'da Türkçe gazete-dergi yayınlanmakta, aynı zamanda Türkçe tiyatro ile radyo-televizyon yayınları da yapılmaktadır. Filoloji Fakültesi dâhilinde de bir yüksek eğitim kurumu olarak Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü de çalışmaktadır.

Eğitim

Üsküp'te 1880'li yıllardan beri eğitime açık olan Tefeyyüz İlköğretim Okulu vardır. Üsküp hâricinde birçok şehirde de ilköğretim okulları bulunmaktadır; bunlardan biri Gostivar'da bulunur. Üsküp ve diğer șehirlerde de liseler mevcuttur. En önemli liselerden biri Üsküp'ün merkezî beldesi olan Centar beldesindeki Josip Broz Tito lisesidir, bu lisede Türkçe eğitim gören sınıflar vardır. Ayrıca 2012 yılından sonra Anadolu Üniversitesi açık öğretim sistemi ile yükseköğretim hizmetlerini Makedonya'da da vermeye başlamış ve Gostivar'da açtığı irtibat bürosu ile akademik danışmanlık derslerine başlamıştır. Ayrıca, 2014 yılında faaliyete geçen, Makedonya'da ve Balkanlar'da ilk ve tek Türkçe eğitim veren Uluslararası VİZYON Üniversitesi de lisans ve lisans üstü eğitim vermektedir.

Kaynakça
  1. Fred Abrahams, A Threat to "Stability": Human Rights Violations in Macedonia, Human Rights Watch, 1996 ISBN 1564321703
  2. Galina Oustinova-Stjepanovic, Religion and Politics of Sufi Turks in Macedonia A pre-field proposal, University College London, London 2008
  3. 2002 nüfus sayımı sonuçları Makedonya Cumhuriyeti Devlet İstatistik Enstitüsü (Makedonca) (İngilizce)
  4. Turks in Macedonia: current situation (ingilizce)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.