Nehemya Kitabı

Nehemya kitabı, Tanah'ın Ketuvim kitabında bulunan bir metindir. Büyük ölçüde birinci tekil kişinin anıları olarak aktarılır. Kitapta, Pers sarayı yetkilisi bir Yahudi olan Nehemya'nın Kudüs duvarlarını ördürttüğü, şehre olan bağlılığı ve şehir halkının Tanrı'nın kanunlarına olan bağlılığı anlatılır. Kitapta anlatılanlar MÖ 5. yüzyılın ikinci yarısında geçmektedir. Ezra kitabıyla birlikte, Tanah'taki tarihi metinlerin sonuncusunu oluşturmaktadır.[1]

Anılar içeren bu kitabın çekirdeği, MÖ 400'lerde Ezra kitabının çekirdeğiyle birleştirilmiş olabilir. Skeptikler, kitabın derlenişinin Helenistik döneme kadar sürdüğünü belirtse de bu tartışma konusudur.

Kitapta, kralın Susa'daki sarayında görevli olan Nehemya'nın kulağına, Kudüs'ün duvarsız olduğu haberi geldiği ve bunun üzerine Nehemya'nın bu sorunu çözdüğü anlatılır. Kral, onu Yehuda'nın valisi olarak atar ve Nehemya Kudüs'ü ziyaret eder. İsrail düşmanlarının muhalefetine rağmen şehrin duvarlarının tekrar diktirip Musa'nın kanunlarına uygun olarak cemaati yeniler. Susa'ya döndükten bir süre sonra İsrailoğullarının tekrar eski huylarına geri dönüp Yahudi olmayan kadınlarla evlendiğini gören Nehemya bu sefer kanunu uygulamak için Kudüs'te kalmaya karar verir.

Özet

Çoğunluğu birinci şahıs tarafından anlatılan 13 konulu Nehemya kitabının pasajlarına Nehemya Muhtırası denir. Birçok liste bulunan kitapta, Ezra kitabının aksine belgelerden alıntılar yapılmamıştır.

1. Pers kralı Artaserhas'ın hükümdarlığının 20. yılında, Perslerin başkenti Susa'da krala sakilik yapan Nehemya, Kudüs'ün duvarlarının yıkıldığını öğrenir. İsrail'in günahlarından arınması ve Tanrı'nın toprakları onarması için dua eder. Nehemya, Kudüs'e dönüp duvarların inşa edilmesini sağlamak için izin ister; anlayışlı davranan kral, Nehemya'dan yardımlarını esirgemez.
2. Nehemya, kraldan aldığı yetki mektubuyla Kudüs'e döner; duvarları teftiş eder.
3. Nehemya ve Başkahin Eliaşib dahil Yahudiler, Kudüs duvarının inşasına başlar.
4. Samiriyeli Sanballat, Ammonlu Tobiya, Arap Geşem ve Aşdodlu adamlardan oluşan İsrail'in düşmanları Kudüs'e saldırı planlarlar; Yahudiler ellerinde silahlarla çalışmaktadır.
5. Yahudi elitlerin fakilere baskı yaptığını gören Nehemya tüm borç ve ipotekleri iptal ettirir; kendinden önceki valiler yozlaşmış ve baskıcıdır fakat kendisi doğrucu ve dürüsttür.
6. Sanballat, Nehemya'yı Artaserhas'a karşı ayaklanma başlatacağıyla suçlar; Yahudi elitler ve peygamberler kendisine muhaliftir fakat duvar tamamlanmıştır.
7. Nehemya, yetkililer atayıp duvar ve kapılara bekçiler koyar; Yahudileri kayıt altına alıp önceden şehre dönenlerin listesini çıkarır.
8. Nehemya halkı toplar ve Ezra onlara Musa'nın kanun kitaplarını okur; Nehemya, Ezra ve Leviler, Kanun'a uygun olarak Sukot bayramını yürürlüğe sokar.
9. Yahudiler kefaret ve dua için bir araya toplanır.
10. Rahipler, Leviler ve halk anlaşıp Kanun'u korumak için kendilerini dış dünyadan ayırırlar.
11. Yehuda ve Benyamin köy ve kasabalarından gelenlerle Kudüs'ün nüfusu artar.
12. Kiros zamanında dönen (Babil Sürgününden ilk dönenler) rahip ve Levilerin listesini çıkarır; Ezra'nın yardımıyla duvarların ve şehrin tekrar inşasını yönetir.
13. Nehemya 12 yıl sonra Susa'ya geri döner; Kudüs'e geri döndüğünde yokluğunda halkın eski yollarına geri döndüğünü görür. İlk reformlarının uygulanması için tedbir alır ve Tanrı'dan merhamet diler.

Tarihsel önbilgi

Kitapta anlatılanlar MÖ 5. yüzyılda geçmektedir. Yehuda, Pers İmparatorluğu'na bağlı satraplıktaki birkaç eyaletten biridir. Başkent Susa'dır. Nehemya'nın görevi, önemli bir pozisyon olan, II. Artaserhas'a sakiliktir.

Nehemya, kendi ricası doğrultusunda, Farsça "Yehud" denen Yehuda'ya vali olarak atandı. Kudüs, MÖ 586'da Babilliler tarafından fethedildi ve Nehemya şehri harap edilmiş olarak buldu. Görevi, şehir duvarlarını tekrar dikmek ve şehir nüfusunu arttırmaktı. Üç güçlü komşusu olan Samiriler, Ammonlular ve Araplar'ın yanı sıra Aşdod şehrindekiler kendisine muhalifti fakat buna rağmen şehir duvarlarının inşasını tamamladı. Musa'nın kanunlarını uygulayarak ve komşulardan soyutlayarak Yahudi cemaatini arındırdı.

Metinsel tarih

Ezra'nın ilk kopyası Nehemya ile birlikte bulunan bileşik bir kitaptı.[2] Ardından Yahudiler bu kitabı ikiye bölüp Birinci Ezra ve İkinci Ezra diye adlandırdılar. Modern zamanlarda Tanah'ta ve tercümelerinde bu kitaplar Ezra ve Nehemya kitapları olarak yer alır. Ezra ve Nehemya ilk olarak iki parçaya 3. yüzyılda teolog Origenes tarafından bölündü, bunun ardından Jerome, Vulgat versiyonunu yaratırken aynı modeli kullandığında Batı Avrupa Hristiyanları tarafından bu bölünme benimsendi.[3] Bu kitapların Yahudilerin Tanah'ında Ezra ve Nehemya olarak bölünmesi Ortaçağ zamanında gerçekleşti.[4]

Kompozisyon ve Tarih

Hristiyanlık ve Yahudiliğin ilk dönemlerinde Ezra kitabıyla birleşik olan Nehemya kitabı "Ezra" olarak anılmaktaydı ve muhtemelen Ezra'ya atfedilmekteydi; rabinik geleneğe göre Nehemya kitabının yazarı peygamber Nehemya'nın kendisidir fakat başkalarını küçümseyici tavırları bulunduğundan onun yazar olarak kabul edilmesi yasaklanmıştır.[5]

Ezra ve Nehemya kitapları birleştirilmeden önce, 1 ila 7. konuları ve 11 ila 13. konuları oluşturan Nehemya Muhtırası'nın bağımsız metinler olması olasıdır.[6] Muhtıra'nın ne zaman yazıldığı Nehemya'nın misyonuyla alakalıdır: Kabul gören görüşe göre kitapta adı geçen Kral Artaserhas, I. Artaserhas'tır (ondan sonra aynı isimle iki kral daha gelmiştir) ve bu nedenle Nehemya'nın Kudüs'teki ilk dönemi MÖ 445 ile MÖ 433 arasıdır;[7] Susa'ya geri dönüp ardından tekrar Kudüs'e gitmesi MÖ 5. yüzyılın sonlarını bulur ve kitap en erken bu zamanda yazılmış olabilir.[8] Nehemya Muhtırası, 8 ila 10. konularda Ezra ile ilgili pasajlarla bölünür. Bu bölüm bazen ayrı ve bağımsız bir "Ezra Muhtırası" (EM) olarak düşünülür fakat bazı uzmanlar EM'nin kurgusal olduğunu ve zaman ilerledikçe yüklü miktarda değiştirildiğini savunur. Hem Nehemya hem Ezra kitaplarında nüfus sayımı gibi birçok liste mevcuttur.

Birleşik Ezra ve Nehemya kitabının ilk sürümü MÖ 4. yüzyılın başlarına dayanıyor olabilir;[6] bunu takip eden asırlarda da derlemeler yapılmıştır.

Kaynakça

1. Albright, William (1963). The Biblical Period from Abraham to Ezra: An Historical Survey. Harpercollins College Div. ISBN 0061301027.
2. In the margin of the Masoretic Hebrew text opposite this verse is written the Hebrew expression meaning "half of the book," indicating that this is the middle verse of the 685 Hebrew verses of the combined books of Ezra and Nehemiah, and that in Masoretic text the two were one book. (New World Translation - Reference Bible - Nehemiah 3:32, footnote)
3. Fensham, F. Charles, "The books of Ezra and Nehemiah" (Eerdmans, 1982) p.1
4. Dillard, Raymond B., and Longman, Tremper, "An introduction to the Old Testament" (Zondervan) p.180
5. Blenkinsopp, Joseph, "Judaism, the first phase" (Eerdmans, 2009) p.86
6. La Sor, W.S., William Sanford La Sor, Hubbard, D.A., Bush, F.W., "Old Testament survey: the message, form, and background of the Old Testament" (Eerdmans, 1996) p.551
7. Graham, M.P, and McKenzie, Steven L., "The Hebrew Bible today: an introduction to critical issues" (Westminster John Knox Press, 1998) 11 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. p.205
8. Graham, M.P, and McKenzie, Steven L., "The Hebrew Bible today: an introduction to critical issues" (Westminster John Knox Press, 1998) 11 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. p.213

Dış bağlantılar

Yorumlar

• Blenkinsopp, Joseph, "Ezra-Nehemiah: A Commentary" (Eerdmans, 1988)
• Coggins, R.J., "The Books of Ezra and Nehemiah" (Cambridge University Press, 1976)
• Fensham, F. Charles, "The books of Ezra and Nehemiah" (Eerdmans, 1982)
• Grabbe, L.L., "Ezra-Nehemiah" (Routledge, 1998)
• Throntveit, Mark A., "Ezra-Nehemiah" (John Knox Press, 1992)

Diğer

• Clements, R.E. (ed), "The World of Ancient Israel" (Cambridge University Press, 1989)
• Blenkinsopp, Joseph, "Judaism, the first phase" (Eerdmans, 2009)
• Garbini, G., "Myth and history in the bible" (Sheffield Academic Press, 2003)
• Grabbe, L.L., "A history of the Jews and Judaism in the Second Temple Period, Volume 1" (T&T Clark, 2004)
• Graham, M.P, and McKenzie, Steven L., "The Hebrew Bible today: an introduction to critical issues" (Westminster John Knox Press, 1998)11 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Pakkala, Juha, "Ezra the scribe: the development of Ezra 7-10 and Nehemiah 8" (Walter de Gryter, 2004)

Tercümeler

• Bible Gateway (opens at NIV version)
• Chabad.org Library

Ayrıca bakınız

• Ezra
• Ezra kitabı
• Nehemya
• Ezra ve Nehemya