Nightwish

Nightwish, Finlandiya'nın Kitee şehrinde kurulmuş senfonik metal grubu. 1996 yılında söz yazarı ve klavyeci Tuomas Holopainen, gitarist Emppu Vuorinen ve eski vokalist Tarja Turunen tarafından kuruldu. 1997-2001 yılları arasındaki çalışmalarında power metal türünün örneklerini verirken, 2002 ve sonrası albümlerde müziğine senfoniyi de katarak sonradan senfonik power metal olarak anılacak türe öncülük etmiştir. Günümüze kadar 4 milyondan fazla albüm satan Nightwish, kurulduğu günden beri 40’ı aşkın sayıda ülkeyi ziyaret etmiştir.[1]

Nightwish
Genel bilgiler
Başladığı yer Finlandiya
Tarzlar Senfonik metal, power metal
Etkin yıllar 1996-günümüz
Müzik şirketi Nuclear Blast, Spinefarm, Universal, Roadrunner, Century Media, Drakkar
İlişkili hareketler After Forever, Alyson Avenue, Tarja Turunen, Children of Bodom, Tarot, Sethian, Brother Firetribe, For My Pain, Timo Rautiainen, Altaria, Barilari, Northern Kings
Resmî site www.nightwish.com
Üyeler Floor Jansen (2012-Günümüz)
Tuomas Holopainen (1996-Günümüz)
Marco Hietala (2001-Günümüz)
Emppu Vuorinen (1996-Günümüz)
Jukka Nevalainen (1997-Günümüz)
Troy Donockley (2013-Günümüz)
Eski üyeler Anette Olzon (2007-2012)
Tarja Turunen (1996-2005)
Sami Vänskä (1998-2001)

İlk albümü “Angels Fall First” ve ilk teklisi “The Carpenter”ı 1997 yılında yayınladığından beri ülkesinde dikkat çekmekte olan grup; sırasıyla 1998, 2000 ve 2002 yıllarında yayınlanan “Oceanborn”, “Wishmaster” ve “Century Child” albümleri ile dünya çapında bir ün sahibi oldu. 2004 yılında yayınlanan ve 1 milyonluk satışa ulaşan “Once”dan çıkan,[2] “Nemo” ile “Wish I Had An Angel” gibi teklilerin klipleri ise MTV ve Amerikan filmlerinin müziklerinde yer alarak, gruba Amerika’da ticari başarının kapılarını araladı ve böylece grup tarihinin en büyük turu olan “Once” Dünya Turu’na başladı.[3] Turun sonlarına doğru, Eylül 2005’te, “Highest Hopes” adlı “en iyiler” toplama albümü yayınlandı. “Once” Dünya Turu'nun 21 Ekim 2005’te gerçekleşen son ayağından sonra grubun diğer dört elemanı vokalist Tarja Turunen’e bir açık mektup aracılığıyla grubu bırakma çağrısında bulundu. Onun ardından “End of an Era” DVD'si piyasaya sürüldü.

24 Mayıs 2007'de, eski Alyson Avenue vokalisti olan Anette Olzon’un Turunen’in yerine geldiği açıklandı.[4] Ardından yeni albüm için vokal kayıtlarına başlandı. 26 Eylül 2007'de grubun bu albümü “Dark Passion Play” adıyla satışa sunuldu. “Dark Passion Play” albümünün 1 milyona yakın kopyası satılan grup, albüm için 2009 baharının sonuna kadar sürmesi planlanan bir turneye çıktı.[5] Grup, 2009'un Mart'ında "Made In Hong Kong (And In Various Other Places)" adını taşıyan bir canlı konser albümü yayımladı. Yedinci stüdyo albümü Imaginaerum ise ülkeye göre değişen tarihlerde, 2011 sonunda ve 2012 başında yayımlandı.

1 Ekim 2012'de Nightwish, Olzon ile yollarını ayırdığını ve turneye ReVamp ve After Forever gruplarında vokalistlik yapmış Floor Jansen ile devam edeceğini açıkladı. Ekim 2013'te hem Jansen hem de Troy Donockley grubun kalıcı üyeleri oldu. 27 Mart 2015'te Jansen ve Donockley'nin kalıcı üye olarak yer aldığı ilk albüm olan Endless Forms Most Beautiful yayımlandı.

Nightwish, Finlandiya'da 900.000 kopya ile en çok satan üçüncü grup, ayrıca dünya çapında 9 milyon kayıt satışı ve 60'tan fazla altın ve platinyum ödülle en başarılı olmuş Fin grubudur.

Tarihçe

Kuruluş (1996)
Ana madde: Nightwish (demo)

Nightwish grubu, 1996 yılında Finlandiya'nın Kitee şehrinde kuruldu. Daha önce Nattvindens Gråt ve Darkwoods My Betrothed adlı heavy metal gruplarında da klavyecelik yapmış olan kurucu Tuomas Holopainen’ın, grubun tarzı konusundaki düşünceleri şekillenmişti: Kendisi tarafından yazılan deneysel akustik kamp müziği ve buna ek olarak klavyelerle yaratılan değişik bir atmosferden oluşan bir müzik yapacaktı.

Grubun kadrosuna ilk olarak kendisinin de müzik hocası olan Plamen Dimov’un öğrencilerinden gitarist Erno “Emppu” Vuorinen ve vokalist Tarja Turunen dahil edildi. Planladıkları tarzdaki müziği ortaya koydukları bir demo hazırlayan ve buna “Nightwish” adını veren grup üyeleri, bir süre sonra Turunen’in vokalinin akustik müzik için fazla güçlü olduğu gerekçesiyle müziğe heavy metal elementleri eklemeye karar verdiler. Tuomas Holopainen, “gece dileği” anlamına gelen “Nightwish” sözcüğünü, “Geceyi ve sihrini seviyorum. Gece vakti takılmayı ve düşünceler kurmayı çok severim. Düşler görürüm ve yıldızlara dilekte bulunurum.” şeklinde açıklamaktadır.[6]

“Angels Fall First” (1997)
Ana madde: Angels Fall First

1997 başlarında, “Nightwish” adını taşıyan demonun yayınlanmasından sonra, davulcu Jukka “Julius” Nevalainen grubun kadrosuna dahil oldu ve akustik gitarın yerini elektro gitar aldı. 1997’nin Nisan ayında 7 şarkıdan oluşan bir demo kaydetmek için stüdyoya giren grup, “Angels Fall First” adını verdikleri bu demoyu Spinefarm Records’un yetkililerine dinletmeyi başardı. Plak şirketiyle iki albümlük bir anlaşma için masaya oturuldu ve ardından demoda yer alan parçaları tekrar kaydetmek için stüdyoya girildi. 1997'nin Kasım ayında grubun ilk stüdyo albümü “Angels Fall First” satışa sunuldu. Albüm, Finlandiya listelerinde 31 numaraya kadar tırmanırken albümden çıkan ilk tekli olan “The Carpenter”da tekli listesinde 3 numaraya kadar yükselmeyi başardı. Bu tekli, aynı plak şirketine mensup olan Children Of Bodom ve Thy Serpent gruplarının da yer aldığı bir split şeklinde piyasaya sürüldü. “Angels Fall First” albümününü fazla başarılı bulmayan Allmusic, albüme 5 üzerinden 2 puan verirken[7] The Metal Observer, albümünün “grubun sonraki albümlerine göre çok zayıf olduğunu” belirtti.[8]

1997’nin Aralık ayında grup, ilk konserini memleketleri Kitee, Finlandiya’da verdi. Sonraki yıl içerisinde ise sadece 7 konser verebildi; çünkü Nevalainen ile Vuorinen’in askere gitmesi ve Turunen’in de okulu ile ilgileniyor olması grubun çalışmalarını kısa bir süre için yavaşlatmıştı. Bu arada Spinefarm Records grubun potansiyelinin farkına vararak anlaşmadaki albüm sayısını ikiden üçe çıkardı.[9]

“Oceanborn” (1998–1999)
Ana madde: Oceanborn

1998'in Nisan ayında “The Carpenter” teklisine bir klip çekildi. Yaz ayına gelindiğinde grupta eksik kalan son bir halka vardı ki o da grupta tam zamanlı bir bas gitaristin olmamasıydı. Holopainen’ın eski bir arkadaşı olan basçı Sami Vänskä’nin ekibe dahil olmasıyla grubun bütün elemanları tamamlanmış oldu.

6 Mayıs 1998 tarihinde ikinci albüm “Oceanborn” satışa sunuldu. “Angels Fall First”teki geleneksel müzik etkileşimleri bu albümde bir kenara bırakılıp daha teknik ve progresif bir tarz yaratıldı.[10] “Oceanborn”, Finlandiya’da oldukça büyük ilgi gördü ve 5. sıraya kadar yükseldi. Kasım 1998’de yayınlanan “Sacrament Of Wilderness” adlı tekli haftalarca 1 numarada kaldı. Albüm, Finlandiya dışında piyasaya sürüldüğünde de büyük ilgi gördü. Allmusic; “bütünüyle şahane bir çalışma” olan bu albümü, ilk albümleri “Angels Fall First”e göre daha başarılı buldu.[11] Bu albüm ile elde ettikleri başarı sayesinde grup turlara çıkmaya ve büyük organizasyonlara katılmaya başladı.

1999'un Ağustos ayında Almanya’da satışa çıkarılan “Sleeping Sun”, “Walking In The Air” teklileri ve “Angels Fall First” albümü ilk ayında 15 bin adet satıldı. “Oceanborn” ile “Sacrament Of Wilderness”, Finlandiya'da altın plak kazandı ve grup Rage’le birlikte 26 konserlik bir Avrupa turuna çıktı.

“Wishmaster” (2000)
Ana madde: Wishmaster

2000 yılı geldiğinde Nightwish yeni albüm için kolları sıvadı. Albümün çalışmaları devam ederken “Sleepwalker” ile Eurovision Şarkı Yarışması elemelerine katılan grup, halk oylaması sonucu birinci oldu; fakat jürinin müdahelesiyle elemeleri ikinci olarak tamamladı. 2000’in Mayıs ayında “Wishmaster” adını taşıyan üçüncü albüm çıkarıldı. Albüme yöneltilen eleştiriler genellikle şarkılarının birbirini tekrar edip durduğu yönündeydi; ancak gayet olumlu yorumlar da bulunuyordu.[12] Albüm, Finlandiya resmî müzik listelerinde 1. sıradan giriş yaparak 3 hafta boyu liste başı olarak kaldı. Bu, Finlandiya'da bir ilkti çünkü daha önce hiçbir rock müzik grubu albüm satış listelerinde birinci sıraya ulaşamamıştı. Onun dışında bu albüm, Almanya listelerine 21. ve Fransa listelerine 66. sıradan giriş yaptı. Alman müzik dergisi Rock Hard, “Wishmaster”ı “ayın albümü” seçti. Albümün ardından grup; Sinergy ve Eternal Tears Of Sorrow ile birlikte aralarında Kuzey ve Güney Amerika ülkelerinin de bulunduğu geniş kapsamlı bir tura çıktı. Yazın Avrupa’ya dönen grup; Wacken Open Air ve Biebop Metal Fest adlı büyük heavy metal festivallerinde de baş gösterdi.

29 Aralık 2000’de Finlandiya’da gerçekleştirilen bitiriş konseri, “From Wishes To Eternity” adı altında sadece Finlandiya’da DVD olarak piyasaya sürüldü.

“Century Child” (2001-2003)
Ana madde: Century Child

2001 yılında Spinefarm’la bir albümlük anlaşma daha imzalayan Nightwish, “Over The Hills And Far Away” adını taşıyan EP’yi piyasaya sürdü. Bu EP; Gary Moore’un “Over The Hills And Far Away” şarkısının cover’ı, “Angels Fall First”teki “Astral Romance” parçasının yeni yorumu ve iki yeni şarkıdan (“10th Man Down” ve “Away”) oluşuyordu. Ayrıca EP’de Tony Kakko ve Tapio Wilska konuk sanatçı olarak yer aldılar. Nightwish’in yorumuyla grubun fanları tarafından büyük ilgi gören “Over the Hills and Far Away”; “End of an Era” da dahil olmak üzere birçok konser ve toplama albümünde kendine yer buldu. Ancak, diğer şarkılar bu kadar ilgi görmediği gibi başka bir albümde de yayınlanmadı.

EP’nin satışından sonra topluluk, basçı Sami Vänskä ile sorunlar yaşamaya başladı. Grupta gittikçe artan gerilim nedeniyle, Sami Vänskä ile grup yollarını ayırdı.[13] Onun yerine daha önce birlikte tura çıktıkları Sinergy grubundan gelen Marco Hietala, hem bas gitarı hem de sesiyle grupta görev alacaktı.

Nightwish, Kitee konseri sırasında

2002 yılında “Century Child” albümü çıktı. İlk üç albümden farklı olarak bu albümde “Ever Dream” (ilk tekli), “Bless The Child” (ikinci tekli), ve “Beauty Of The Beast” şarkılarında bir orkestra ile çalışıldı. Albümde ünlü müzisyen Andrew Lloyd Webber’in “The Phantom Of The Opera” adını taşıyan eserini yorumlayan grup, bu parçayı Tarja Turunen gruptan ayrılana kadar canlı performanslarında seslendirmeye devam etti. Finlandiya’da iki saatte satış rekorları kıran albüm,[9] Finlandiya’da hem tekli hem albüm listelerine birinci sıradan girerken Almanya’da 5., Avusturya’da ise 15. sıradan listeye girdi.[9] İki klibi çekilen albümün bu kliplerinden ilki “Bless The Child”, ikincisi ise “Kohtalon Kirja” (Fince: “Kader Kitabı”) filminden sahneler içeren “End Of All Hope” idi.[14]

Grup, Temmuz ayında neredeyse tüm konserlerin biletlerinin tükendiği bir Güney Amerika turuna çıktı.[9] Brezilya’da ilk sürümü kısa zamanda tükenen “Century Child”, 2002’de Finlandiya’nın en çok satan ikinci albümü oldu. Bu albümden sonra müziğe bir ara veren grup elemanları başka gruplarda çalmaya devam etti. 2003’ün başında grup elemanları yeni albüm kayıtları için tekrar stüdyoya girdi. Tek başına Finlandiya’da 60.000 kopyası satılan “Century Child”ın başarısıyla yılın çoğu çalışmalarla geçti. “End Of Innocence” adlı DVD için materyal toplandı ancak çıkış tarihi sürekli ertelendi. 2003 Ekim’inde DVD piyasaya sürüldü.

2003 yazında Tarja Turunen, Marcelo Cabuli adlı Arjantinli iş adamı ile evlendi. Evliliğin ardından grubun dağılacağı yönünde haberler çıktı; fakat grup sürekli olarak bu söylentileri yalanladı ve yeni albüm için çalışmalarını hızla devam ettirdi. Nitekim, Turunen’in birkaç sene sonra gruptan çıkarılmasında evliliğinin büyük payı olacaktı.[9]

“Once” (2004–2005)
Ana madde: Once (Nightwish albümü)
Nightwish “Once” Dünya Turu sırasında bir konserindeyken
Tarja Turunen, Pukkelpop Festivali 2005, Hasselt, Belçika

Beşinci stüdyo albümü “Once”, 7 Haziran 2004’te yayınlandı. Bu albümle firma değiştiren grup, yeni albümünü Nuclear Blast şirketi altında çıkardı; ancak albümün Finlandiya dağıtımı için tekrar Spinefarm Records’la anlaşıldı. Ardından klibi için de büyük bütçe ayrılan “Nemo” (Latince: “Hiç Kimse”) piyasaya çıktı.

“Once” albümünün 11 şarkısından 9’unda, “Century Child”da olduğu gibi orkestra kullanıldı. Fakat bu seferki orkestra Finlandiya’dan değil, İngiltere'den Londra Filarmoni Orkestrası’ydı. Albümün yayınlanmasıyla birlikte şarkılarının orkestral versiyonlarını da yapmaya başladılar. Bunların yanı sıra Nightwish’in Kuolema Tekee Taiteilijan adlı ilk Fince şarkısı da bu albümde yer alıyordu. “Once” grubun evi Finlandiya’da üç, Almanya’da bir platin plak almaya hak kazanırken İsveç’te altın plak aldı; Yunanistan, Macaristan ve Norveç listelerinde de 1 numaraya ulaştı. “Nemo”nun ardından yayınlanan tekliler; “Alone In The Dark” filminin müziği “Wish I Had An Angel”, sadece Finlandiya ve Japonya’da satışa sunulan “Kuolema Tekee Taiteilijan” ve albümden çıkan son tekli olan “The Siren” oldu. Bu albüm ile o zamana kadarki en büyük başarısını yaşayan Nightwish, tarihinin en büyük konser turu olan “Once” Dünya Turu’na başladı. Bu turda daha önce hiç uğramadığı ülkelere giden grup, Helsinki’de yapılan 2005 Dünya Atletizm Şampiyonası’nın açılışında çaldı.

Eylül 2005’inde, Nightwish tarihinin o güne kadarki bütün diskografisini kapsayan bir “en iyiler” toplama albümü olarak “Highest Hopes” satışa sunuldu. Toplama için “Sleeping Sun” adlı şarkının yeni bir yorumu ve klibi kaydedildi. “Highest Hopes”un DVD sürümünde bulunabilen bu klip bir ortaçağ savaşını konu ediyordu.

Grubun yoluna Tarja Turunen olmadan devam etmesi gerektiğini düşünen grup elemanları, kararı “Once” Dünya Turu'nun bitiriş konserinin ardından hayata geçirdiler. Önce Tuomas Holopainen, konserden sonra grup üyelerinin hepsinin imzasını taşıyan veda mektubunu Turunen’e verdi. Ardından da mektup, grubun ağ sayfasına koyularak bütün dünyayla paylaşıldı. Grubun gösterdiği gerekçe, Turunen’in evlendikten sonra parasal konulara ve gruba bakışını değiştirmesiydi.[15] Olaydan sonra iki basın toplantısı düzenleyen Turunen, bu haberin onda şok etkisi yarattığını belirtti; çünkü mektup ona verilmeden önce ortada olacaklara dair bir tek ipucu bile yoktu. Yanıtını ise aynı şekilde, yani halka açık bir şekilde sunan sanatçı; yöneltilen suçlamaların asılsız olduğunu düşündüğünü ve olayın halka açık bir şekilde lanse edilmesinin “zalimce bir tutum” olduğunu belirterek üzüntüsünün “ne denli derin olduğunu” açıkladı.[16] Onun ardınan 2006 Haziran’ında “End Of An Era” (İngilizce: “Bir Devrin Kapanışı”) DVD'si yayınlandı.

“Dark Passion Play” (2007-2009)
Grubun eski solisti Anette Olzon
Ana madde: Dark Passion Play

Grubun altıncı stüdyo albümü, 2006 ve 2007 yıllarında; davul kayıtları, sonrasında gitar, bas ve demo klavyeler ve Abbey Road Studios’da kaydedilen orkestra-koro kayıtlarıyla yapıldı. Son olarak sintisayzırlar ve vokaller eklendi.

Nightwish, 17 Mart 2006’dan itibaren vokalist pozisyonuyla ilgilenenlerin demo vokal kayıtlarını kendilerine yollamalarını istedi. Bununla birlikte basında birtakım söylentiler ortaya çıktı. Terrorizer dergisi Nisan 2007 sayısında 1 Nisan şakası olarak, Sarah Brightman'ın yeni vokalist olduğunu açıkladı. Başka bir söylenti ise gotik metal grubu Tristania'nın eski vokali Vibeke Stene'in gruba dahil olduğuydu. Grup da insanlara bu söylentilere inamamalarını, kendi resmî sitelerinde yazdıkları dışındaki hiçbir bilginin güvenilir olmadığını belirtti. 24 Mayıs 2007 tarihinde internet sitelerinde, eski Alyson Avenue vokalisti İsveçli Anette Olzon’un yeni vokalistleri olduğunu açıklandı.[17] Anette Olzon gruba birkaç ay önce dahil olmuştu ancak grubun üyeleri hayranlarının karşısına hiç yeni şarkı olmadan sadece bir fotoğraf ile çıkmak istemediklerinden açıklama tarihini ertelemişlerdi. Yeni vokali açıkladıktan bir gün sonra da “Eva”, dijital tekli olarak yayınlandı.

13 Haziran’da yeni albümün adının “Dark Passion Play”, yeni teklinin adı da “Amaranth” olarak belirlendiği albüm kapaklarıyla beraber açıklandı. “Amaranth” teklisi aynı zamanda “Lieksa!” adlı filmin müziği olan “While Your Lips Are Still Red” adlı parçayı da içeriyordu. “While Your Lips Are Still Red” resmî bir Nightwish şarkısı değildi; baş vokalleri bas gitarist Marco Hietala üstleniyordu, sırasıyla davul ve klavyede Jukka Nevalainen ve Tuomas Holopainen vardı. 17 Haziran'dan itibaren gösterilmeye başlanan klibinde ise “Lieksa!” filminden sahneler vardı. Ardından 22 Haziran’da yayınlanan “Amaranth”, raflara dizileli iki gün geçmeden Finlandiya'da altın plak aldı.[17]

Eylül ayında Avrupa’da, 1 Ekim'de İngiltere'de, 2 Ekim'de ise ABD'de piyasaya sürülen albüm; 3 farklı sürümüyle satışa sunuldu. İlki standart baskı, ikincisi bonus şarkı ve albümdeki şarkıların orkestra düzenlemelerini de içeren 2 CD’lik özel baskı, üçüncüsü de 2 CD’lik özel baskıya ek olarak bonus ve demolar içeren 3 CD’lik sürümdü. Orkestra ve koro da dahil edilirse tam 175 konuk müzisyen katkıda bulunduğu albüme Kerrang! tarafından 5/5 (başyapıt) puan verildi.[18] Albüm, basçı Hietala'nın vokalist olarak diğer albümlere nazaran daha ön planda olduğu bir albümleriydi çünkü Hietala “Amaranth” ve “Eva” hariç bütün şarkılarda geri vokal yapmakla birlikte; “The Islander”, “Master Passion Greed”, “While Your Lips Are Still Red”, “Reach” (“Amaranth”ın demo hâli), “Bye Bye Beautiful” ve “7 Days To The Wolves” şarkılarında Olzon ile düet ya da tek başına vokal yapma suretiyle ön vokali devraldı. Bu albüm aynı zamanda Nightwish’in bugüne kadar kaydettiği en uzun şarkı olan “The Poet And The Pendulum”u içeriyordu. İki albümdür yapıldığı gibi “Dark Passion Play”de de orkestra kullanıldı. Uzman müzik eleştirmenlerinin albümle ilgili yorumları genelde, grubun Turunen’den sonra “zincirlerini kırıp özgür kaldığı” yönündeydi.[18][19][20]

Nightwish, Melbourne 2008 konserinin sonunda

“Eva” ve “Amaranth” ın ardından yayınlanacak tekli başta “Bye Bye Beautiful” olarak açıklanmışken ondan önce “Erämaan Viimeinen”in Finlandiya’da 5 Aralık’ta yayınlanmasıyla doğal olarak dördüncü tekli oldu. "Last Of The Wilds"ın Fince vokal eklenmiş hâli olan “Erämaan Viimeinen”de ön vokaller bir Finlandiyalı kadınlardan kurulu rock müzik grubu olan Indica’dan Jonsu tarafından yapıldı. “Bye Bye Beautiful” ise 15 Şubat 2008’de yayınlandı. Beşinci tekli, “The Islander” adıyla 21 Mayıs’ta yayınlandı. Parçanın klibi Finlandiya’nın Rovaniemi şehrinde çekildi.

3 Mart 2008’de Metal Storm Ödülleri’nde Nightwish bir oy farkla, “Dark Passion Play” albümüyle aday olduğu “En İyi Power Metal Albümü” kategorisinde ödülü kaçırdı ve bu ödülü kazanan grup, “Ghost Opera” albümü ile Kamelot oldu. Aynı zamanda “Amaranth” ile aday oldukları “En İyi Müzik Videosu” kategorisinde de ödül Kamelot’a gitti. Ancak; “En Büyük Sürpriz” kategorisinde ödülü kazanan Nightwish’ti.[21]

22 Eylül 2007’de Olzon ile verilen ilk konser, gizli olarak Estonya’da “Nightwish cover grubu Nachtwasser” adı ile gerçekleştirildi.[22] İlk resmî konser ise 6 Ekim 2007 tarihinde İsrail’de hayata geçti.[23] "Dark Passion Play" turnesinin ilk ayağında ABD, Kanada ve Avrupa’nın tamamına yakınını ziyaret eden grup; 18 Aralık 2007’den itibaren başlayan ikinci bölümde ise Asya ile Avustralya’ya uğradıktan sonra Kuzey Amerika ve Avrupa’ya başka konserler için geri döndü.[24][25] Üç yıl süren turne "End Of An Era"nın da çekildiği Hartwall Arena'da ünlü çello rock grubu Apocalyptica ile birlikte 19 Eylül 2009 tarihli bir konserle sonlandırıldı.

Grup, 2009'un Mart ayında "Made In Hong Kong (And In Various Other Places)" adını taşıyan bir mini konser albümü yayınladı. Bu mini albüm; Dark Passion Play 2007-2008 Dünya Turnesi esnasında kaydedilmiş sekiz canlı performans, "Bye Bye Beautiful" teklisinin b-tarafları, "Cadence Of Her Last Breath" adlı parçanın daha önce yayınlanmamış demo kaydı ve "Back In The Day... Is Now" adını taşıyan 37 dakikalık bir belgeselden oluşmaktaydı.

Imaginaerum (2011-günümüz)

Grubun beyni Holopainen'ın, yeni albüm hakkındaki demeçleri:

“ 2010'un baharında iki ay sürecek olan provalara başlayacağız. Yeni albüm için kafamda o kadar çok fikir var ki, neredeyse kafam patlayacak. Hemen şimdi stüdyoya gitmeyi isterim. Şimdiden iki-üç şarkı hazır ve yeni albümün nasıl olacağını da az-çok görebiliyorum. Yeni albümün tarzı hakkında çok şey söyleyemem çünkü hâlen plan aşamasındayız; ama duygunun Dark Passion Play’de olduğu gibi güçlü ancak olayın öbür tarafında olacağını umuyorum. Bir önceki albüm keder, acı ve ıstırap ile ilgiliyse bu albüm tünelin sonundaki ışıkla alakalı olabilir. Bu çok iyi olurdu; çünkü daha fazla inlemek istemiyorum „

Holopainen aynı zamanda bas gitarist/vokalist Marco Hietala'nın tek başına kaleme aldığı ve baş vokalini üstlendiği en az bir şarkının da albümde bulunacağını açıkladı. Hietala'nın en az "Dark Passion Play"deki kadar ön planda olacağını belirten Holopainen, erkek vokallerin bir önceki albümden daha melodik biçimde olacağını da belirtti.[26]

Hietala ise söyle demiştir:

“ Yeni albümle ilgili pek çok fikrim ve şarkım var ama önce Tuomas'ın süzgecinden geçmeli. „

Çıkış tarihi Aralık 2011 olarak belirlenen, 13 şarkılık bir albüm ile beraber filmi de çekilecek olan bu iki yapıtın da adı başta Imaginarum olarak belirlense da diğer materyallerle karıştırılmaması amacıyla Imaginaerum olarak 1 Eylül 2011 tarihinde değiştirildiği grup tarafından duyurulmuştur.[27] Ayrıca 11 Kasım Cumartesi günü çıkacağı açıklanan teklinin adı Storytime olacaktır.

Anette Olzon'un Gruptan Ayrılışı

Grubun 2012 Eylül ayında devam eden Kuzey Amerika turnesi sırasında, 29 Eylül gecesi yapılacak konser öncesinde grup solisti Anette Olzon ağır ateş teşhisiyle hastaneye kaldırıldı. Grup konseri iptal etmek yerine geçici olarak bulduğu vokalistlerle geceyi tamamladı. Anette, resmî blogunda konserin iptalini beklediğini, yerine çıkan solistlerle ilgili ona herhangi bir bildirim yapılmadığını ve bu olaydan haberi olmadığını açıkladı. 30 Eylül gecesinde Anette Salt Lake City'de yapılan konserde son kez Nighwish solisti olarak sahneye çıktı. Ertesi gün Nightwish'in resmî sitesinde ve Anette'nin blogundan ortak olarak Anette Olzon'un gruptan ayrıldığı açıklandı. Grup Imaginaerum Dünya Turnesi'nin kalan kısmını eski After Forever solisti Floor Jansen ile tamamlamıştır.[28][29][30]

Konserler
Holopainen, Vuorinen ve Hietala

İlk konserini 31 Aralık 1997 tarihinde Kitee’de veren grup; yıllar geçtikçe, "her yıl daha iyi ve daha fazla konser" düşüncesiyle canlı performans olarak kendilerinin geliştirdi.[31] Kariyerlerinin ilk yıllarında, Nightwish yeterince "metal" olmayan bir konser grubu olarak nam salmıştı. Davulcu Jukka Nevalainen, eski günlerini "Herkesin eski resimlerden görebileceği gibi, imajımız Rock’n’Roll’dan fazla uzaktı." cümleleriyle açıklıyor ve ekliyor; "Yapmacık görünüşlü inek öğrenciler gibiydik".[13]

"Oceanborn" ve "Wishmaster"ın yayınlanmasıyla bütçesini genişleten grup, daha büyük arenalarda daha fazla kitlelere gösteri sergileme şansı elde etti. Bu zaman diliminde daha profesyonel ışık sistemleri ve fişekler kullanmaya başlayan grubun günümüzdeki konserlerinde bunlar artık olağan hale gelmiştir.[13]

Hietala, Vuorinen, Olzon ve Nevalainen

Standart setlist’leri sürekli değişti; ama her zaman eski şarkıların yanı sıra yeni albümden rastgele birkaç şarkıya da yer verildi.[31] "Dark Passion Play" ve "Once" turnelerinde kapanış "Wish I Had An Angel" ile yapılırken (sadece "Dark Plassion Play" turnesinde) bu şarkıdan önce "Wishmaster" ile "7 Days To The Wolves" çalındı. "Dark Passion Play" turnesi sırasında, standart setlist’leri her zaman "Amaranth", "Bye Bye Beautiful" ve "Nemo" gibi hitleri barındırdı. Bunun yanında, Anette Olzon’un ara vermek için sahne arkasına geçebildiği yumuşak balad "The Islander"ın yanı sıra "Eva" ya da "Sleeping Sun" gibi baladlar da konserlerde icra edilmektedir. Bazı şarkılar da sadece özel durumlarda çalınmaktadır. Örneğin "Creek Mary's Blood" sadece John Two-Hawks, "Last Of The Wilds" da sadece Troy Donockley ziyaret edebildiği zaman çalınırken; "Higher Than Hope", adandığı şahsiyet Marc Brueland’ın ailesi konsere geldiği zaman icra edilir.[26]

2001’den 2005’e kadarki konserlerde, Turunen’in biraz ara verebilmesi için Hietala'nın baş vokalistliği üstlendiği bir cover çalınıyordu. Olzon gruba geldikten sonraki gösterilerde, bunun yerine daha çok Olzon'un sonlarında katıldığı "The Islander" çalınmaktadır.

Müzik

Etkileşimler

Holopainen; kendisini etkileyen en önemli müziğin film müzikleri olduğunu, "Van Helsing" ve "Crimson Tide"ın müzikleri başta olmak üzere birçok film müziğini çok beğendiğini söylemektedir.[32][33] “Beauty Of The Beast” (“Century Child”), “Ghost Love Score” (“Once”) ve “The Poet and the Pendulum” (“Dark Passion Play”) bu etkileşimin en çok açığa çıktığı parçalardandır. Bir konser DVD'si olan “From Wishes To Eternity”de çalınan enstrümantal bir parçada “Crimson Tide” ve “Deep Blue Sea”ye ait temaların işlendiği görülür. “Bless The Child” adlı şarkıda da “Crimson Tide” teması işlenmiştir. Holopainen bir başka söyleşide de besteci Hans Zimmer, James Warner ve Danny Elfman'ın “bomba gibi bestelerinin” kendisini çok etkilediğini söylemiştir.[34]

Fantastik romanlar da grubun etkileşimlerinden biridir. "Dragonlance" serisi ve J.R.R. Tolkien'ın "Yüzüklerin Efendisi" adını taşıyan eseri başta olmak üzere, şarkı sözlerinde bu tür romanlardan alıntılar dikkat çekmektedir.[13] 'The Kharolis Mountains', 'Shalafi', 'Krynn', 'Elbereth' ve 'Gray Havens' gibi öykülerden izlere, “Wishmaster” ve “Wanderlust” gibi şarkılarda rastlanabilir.[13] "“7 Days To The Wolves”un müziği de Stephen King’in "Kara Kule" serisinden esinlenilerek yazılmıştır.[13]

Nightwish, başka müzisyenlerin de etkilendiği bir gruptur. Epica'nın solisti Simone Simons, Nightwish grubunundan etkilenerek şan dersi almaya başlamıştır.[35] Visions Of Atlantis'in eski solisti Nicole Bogner, ilk albümlerinde Nightwish'in kendileri için büyük ilham kaynağı olduğunu açıklamıştır.[36] After Forever'dan Sander Gommans; Nightwish'in, yeni şarkılar yazarken kendilerini etkileyeceğini açıklamıştır.[37] Sonata Arctica grubundan Tony Kakko, Nightwish grubunun müzisyen olarak kendisini “ne kadar çok etkilediğini” belirtmiştir.[38]

Şarkı sözleri
Nightwish şarkı sözlerinin çoğu Holopainen tarafından yazılmıştır.

Başlangıçta genel olarak mitolojik ve fantastik temalar üzerine söz yazan Holopainen,[39] "metafizik ile doğa" konularını da ele alıyordu.[40] Yıllar geçtikçe sanatçının yazdığı şarkı sözleri daha kişisel bir hal aldı. "Wishmaster"da, albüme adını veren parça "Tolkien ve diğer fantastik roman yazarlarına övgü" amaçlı yazılmıştı;[41] bunun yanı sıra albümün duygusal bir tarafı da vardı. Bu duygusallığın en iyi ortaya çıktığı şarkılardan "Dead Boy's Poem" için Holopainen söyle demiştir:[41]

“ […] benim tüm dünyaya bıraktığım miras […] ve vasiyettir. […] Ölmeden önce bu şarkıyı yazmak istedim çünkü hissettiğim ve düşündüğüm her şeyi dünyaya açıklamak istiyordum. Bu şarkı hakkımda çok şey anlatmaktadır. „

Bu gelişme, "Wishmaster"ı takip eden albüm "Century Child"da daha belirgin bir hal almıştı. Eski kadın vokalist Turunen albümün "alıştığımızın aksine, hayali dünya yerine hayatın acımasızlığı" ile ilişkili olduğunu düşünmektedir.[42] 2004'te piyasaya sürülen "Once" ise, bu albüm kadar melankolik ve dramatik bir çalışma değildi."[43] "Once" albümünden "Kuolema Tekee Taiteilijan" (Fince: "Ölüm Sanatçı Yaratır") kaybetme deneyimi ve onun sanat üzerindeki etkisini anlatırken, "Nemo" kayıp olmanın duygusuyla alakalı bir eserdir.[44]

Diğer taraftan, Dee Brown'ın bir eseriyle aynı adı taşıyan "Creek Mary's Blood" şarkısı, Kızılderililerin 19. yüzyıl sonlarındaki hallerini konu eden bir çalışmaydı.[44] Tekliler dışında "Dark Passion Play" albümü; Holopainen'ın çocukluğu, Turunen ile eşi Marcelo Cabuli, Edgar Allan Poe ve Stephen King gibi yazarlardan alıntılara dayanıyordu.[45]

"Angels Fall First" adını taşıyan ilk albümlerinde birkaç Fince şarkıya yer veren grup, daha sonraki albümlerinde neredeyse tamamen İngilizce şarkılar yazmıştır. Bunun tek istisnaları "Kuolema Tekee Taiteilijan" ("Once") ve enstrümantal parça "Last of the Wilds"ın ("Dark Passion Play") vokalli versiyonu "Erämaan Viimeinen" adlı şarkılardır. Holopainen "Erämaan Viimeinen"ın sözleri konusunda çok kararsız kaldığını belirtimşir; çünkü ona göre Fince şarkı sözü yazmak İngilizceye göre daha zor olmakla beraber Fince, "şarkı sözlerinde bazen çok çirkin durabilen" bir dildi.[46]

Müzikal tarz

Nightwish parçalarının çoğu klavyeci Holopainen tarafından yazılmıştır. “Dark Passion Play” için bir parçayı tek başına yazan Emppu Vuorinen daha önce de bazı katkılarda bulunmuştu. Marco Hietala da giderek daha fazla söz yazmaya başlamıştı. Örneğin, “Century Child” albümündeki “Beauty of the Beast” parçasının ‘Long Lost Love’ bölümünü o yazmıştı. “Dark Passion Play” albümündeki, aslında Tarot grubu için yazdığı, daha çok akustik müzik tarzında olan şarkı “The Islander” da onun kaleminden çıkmadır.

“Moondance” parçasındaki klavye ve gitar figürleri (Dinlemek için tıklayın )

Nightwish farklı albümlerde farklı tarzların örneklerini verse de genel olarak senfonik metal, gotik metal, epik metal ve folk metal türlerini power metal çatısı altında topladıkları söylenebilir.[47][48] Gotik metal tanımı özellikle “Once” ve sonrası albümlerde kendini gösteren gotik etkiler nedeniyle kullanılsa da;[49][50] Holopainen, Nightwish’i gotik bir grup olarak görmediğini belirtmiştir.[51] Yaptıkları müzik, “klavye ve yaylı çalgıların yarattığı gotik atmosfer ile abartmalı, senfonik, sinematik metal” şeklinde de tanımlanmıştır.[50] Aslında Nightwish; “Century Child” ve “Once” albümlerinde hali hazırdaki “ticari operatik power metal” tarzını, daha “piyasa” bir gotik metal çeşitlemesi ile karıştırarak icra etmişti.[52] Holopainen, müzikal tarzlarını “kadın vokalli melodik metal” olarak tanımlamayı tercih ederken,[53] Hietala “melodik, senfonik gotik metal”[54] ve “film müziği metal”[55] tanımlarını kullanır. Nightwish'in müziği epik,[47] dramatik,[56] operatik ve yakalayıcı[50] tınılara sahiptir.

Eski albümlerindeki tarzları, o zamanki vokalistleri soprano Turunen'in klasik tarzı ile klavyeli çalgıların ağırlıkta olduğu power metal karışımı olarak ortaya çıkıyordu.[57] Power metal şarkıları melodik ve klasik armoniye sahiptirler. “Wishmaster” da olduğu gibi tipik bir power metal müziğinde elektrogitar, bas gitar ve davul; klavyeli çalgıların sesleriyle örtülür ve bir şarkı içerisinde (“Moondance” şarkısında olduğu gibi) akustik bölümlerle metal türüne yakın bölümler çok sık yer değiştirir. Klasik biçimin uygulandığı bir örnek olarak; barok müziğini hatırlatan, tekrarların çok olduğu, gitar ve klavyeli çalgılarla çalınan “Stargazers” (“Oceanborn”) gösterilebilir. Turunen'in daha şan eğitimi almamış olması ve parçaların akustik tabanlı olması nedeni ile, ilk albüm bu tarzdan biraz uzak bir çalışmadır.[8]

“Stargazers” parçasındaki barok figürler (Dinlemek için tıklayın )

2002 yılında yayınlanan “Century Child” albümü ile birlikte belirleyici ses giderek orkestraya uygun bir biçime dönüşüyordu. Bu albümde grup ilk defa bir orkestra ile birlikte çalıştı. “Once” ve “Dark Passion Play” de, Londra Filarmoni Orkestrası ile birlikte kayıt edildi. Holopainen bu gelişmeyi “Once” ile ilgili olarak yaptığı bir söyleşide de anlatmıştı: “Once'ın bir metal albümü olmasını istemiyordum. Aksine o heavy metal maskesi arkasına gizlenmiş bir film müziği albümüydü.”[58]

Holopainen'ın klavyede yaptıkları, genelde klavyenin sadece eşlik eden çalgı konumunda olduğu metal müzik türünde sıradışı bir şekilde belirleyicidir. Yaylı sazlar ve üflemeli çalgılar denemeleriyle; kendisine örnek olarak aldığı bestecilerin hızlı akor tekrarlarını ve yoğun orkestrasyonlarını kullanıyordu. Akorlarda VII. Basamak fonksiyon teorisini kullanıyordu. Bu tarzın kullanımı günümüzde epik film müziklerinde de yaygınlaşıyor. Nightwish, “Once” albümüyle birlikte, Pip Williams gibi dışarıdan müzisyenlerin orkestra düzenlemelerine yer vermeye başladı. Bu tarz, geç romantikler olarak anılan Richard Wagner ve Antonín Dvořák'ın tarzına uygundu.

“Ever Dream” (“Century Child”). Hızlı akor tekrarları ve VII. Basamak (F-Dur) kullanımı.
“Wanderlust” (“Wishmaster”). Eski Nightwish albümlerindeki karakteristik kırık akor ve hızlı solo çalmaları. 1.Bölümdeki solo elektrogitarla desteklenirken, 2.bölüm çift seslidir.

Nightwish'in tarzı klasik ve romantik öğelerin yanı sıra zaman zaman folklör ögelerini de içerir. İlk albümleri “Angels Fall First”teki “Lappi” adlı enstrümantal şarkı, grubun kuruluşundaki tarzına uygun olarak, geleneksel Fin müziği tarzındaydı. “Once” albümündeki “Creek Mary's Blood” adlı şarkı, müzikal ve metin olarak Cherokee kızılderililerinin geleneksel müziğinin, “The Siren” ise Arap müziğinin etkilerini taşır.[58] “Dark Passion Play” albümündeki “The Islander” ve enstrümantal parça “Last of the Wilds” Kelt müziği etkisi altındadır. Bunun dışında “Wish I Had an Angel”, “Romanticide” (“Once”) ve “Bye Bye Beautiful” (“Dark Passion Play”) şarkıları endüstriyel metal tarzından etkillenmiş parçalardır.[59]

Şarkılarda genellikle kadın vokaliste erkek sesleri eşlik eder.[60][61] “Angels Fall First” albümündeki bazı parçalarda Holopainen'in sesi duyulur. “Oceanborn”da Finntroll isimli folk metal grubunun solisti Tapio Wilska iki parçanın vokalistiydi. “Wishmaster” albümündeki “The Kinslayer” adlı parçada Babylon Whores elemanı Ike Vil görev almıştı. “Century Child” ile birlikte Marco Hietala erkek vokalist görevini üstlenerek görev alanını genişletti. Turunen'in “Century Child” ve “Once” albümlerinde şarkı söyleme stilini değiştirmesi[62][63] hakkında Holopainen “kulağa daha hoş geliyor,[…] bu durum fan kulüplerinin bölünmesine yol açtı. Buna rağmen, yüksek ve gürültülü sesli iki CD yeter, grup yeni alanlar keşfetmek istiyordu.” demiştir.[64] 2007'de satışa sunulan kayıtları “Dark Passion Play”de ise Turunen'in yerine geçen Anette Olzon kadın vokalistliği üstlendiği için operatik vokaller tamamen yok oldu.[65]

Diskografi
Ana madde: Nightwish diskografisi

Stüdyo albümleri

EP’ler ve demolar

Toplamalar

DVD’ler

Tekliler

Üyeleri

Nightwish'te bugüne kadar üç eleman değişikliği yaşanmıştır. Bu değişikliklerden biri, 2001'de bas gitarist/vokalist Hietala'nın Vänskä yerine gruba katılması; diğeri, 2005'te gruptan çıkarılan vokalist Turunen'in yerine 2007'de Olzon'un gelmesi, sonuncusu ise 2012'de Olzon'un gruptan ayrılıp yerine Floor Jansen'in gelmesidir. Holopainen ve Vuorinen, grubun ilk kurulduğu günden beri kadroda yer alan isimlerdir; 1997'de kadroya dahil olan Nevalainen de grubun günümüze kadarki ilk ve tek davulcusudur.

Şimdiki üyeleri

Eski üyeler

Konuk sanatçılar
  • Samppa Hirvonen - Bas gitar (1997-1998 arası canlı performanslarda)
  • Marjaana Pellinen - Geri vokal, ikinci klavye (1997-1998 arası canlı performanslarda)
  • Tapio Wilska - "Oceanborn" ve "Over The Hills And Far Away EP
  • Tony Kakko - "Over The Hills And Far Away" albümlerinde vokal
  • Ike Vil - "Wishmaster" albümünde vokal
  • John Two-Hawks - "Once" albümünde vokal ve Yerel Amerikan Flütü
  • Johanna "Jonsu" Salomaa - "Erämaan Viimeinen" şarkısında vokal

Zaman Çizelgesi

Medya örnekleri

Grup hakkında kitaplar
  • Ollila, Marko. “Nightwish”, Like Kustannus Oy, 2006. ISBN 952-471-692-5
  • “Once Upon a Nightwish”, Deggael Communications, 2007. ISBN 978-952-99749-2-4

Kaynakça

Dipnotlar
  1. "Roadrunnerrecords.com". Nightwish Albümlerini Bir Daha Yayınlıyor. 26 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2008.
  2. "Spinefarm.fi". Nightwish. 14 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2008.
  3. "IMDb". Nightwish. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2007.
  4. "Roadrunnerrecords.com". 1 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2008.
  5. "Nightwish – Resmî Site". Grup – Diskografi. "Dark Passion Play" (2007). 2 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2007.
  6. Blue Jean Mayıs 2008 Sayısı'nda verilen Headbang eki
  7. "Allmusic". "Angels Fall First". 10 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2006.
  8. "The Metal Observer". Review – Nightwish – Angels Fall First. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2006.
  9. "Nightwish.com". Biyografi. 7 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2008.
  10. "James Byrd Övgü". Nightwish – "Oceanborn". 26 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2005.
  11. Antti J. Ravelin. ""Oceanborn" kritik". Allmusic. 10 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2008.
  12. "Allmusic". Nightwish - Wishmaster kritik. 8 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2008.
  13. Once Upon a Nightwish: Official Biography 1996 - 2006
  14. "Kohtalon Kirja". Kohtalon Kirja DVD. 18 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2005.
  15. "Tarja Turunen'e açık mektup". Wikisource. 19 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2005.
  16. "en.wikisource.org - Tarja Turunen'den açık mektup". 22 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2008.
  17. "Nightwish.com". Haberler. 21 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2007.
  18. Kerrang!
  19. Prato, Greg. ""Dark Passion Play" kritik". All Music Guide. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2008.
  20. ""Dark Passion Play" kritik". The Metal Observer. 30 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2008.
  21. "Metalstorm.ee". Metal Storm Awards 2007. 23 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2008.
  22. "Nightwish Estonya'da gizli bir konser verdi". Blabbermouth.net. 28 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2007.
  23. "Nightwish yeni vokalisti ile ilk resmî konserini verdi". Blabbermouth.net. 16 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2007.
  24. "Nightwish – Turne Bilgileri". Nightwish.com. 9 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2007.
  25. "Nightwish Avustralya tur tarihleri açıklandı". Blabbermouth.net. 5 Ekim 2007. 21 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2007.
  26. "Nightwish.com". Nightmail – Temmuz 2008. 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2008.
  27. "Imaginarium". film ve albüm. 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2011. Tarih değerini gözden geçirin: |= (yardım)
  28. "Arşivlenmiş kopya". 3 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2012.
  29. "Arşivlenmiş kopya". 4 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2012.
  30. "Arşivlenmiş kopya". 21 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2008.
  31. "Nightwish.com". Nightmail. 2 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2008.
  32. "Nightwish.com". Tuomas Holopainen profili. 13 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: Aralık 28 2005. Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım)
  33. Matthew McDaniels: Tuomas Holopainen - Nightwish ile röportaj 27 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. auf RevelationZ.net, 11 Ocak 2004
  34. Alexander Melzer: Nightwish - Disney-Träume 27 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca)
  35. "Epica Online". Simone Profil. 14 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2005.
  36. "Musical Discoveries". Visions of Atlantis (Nicole Bogner). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2005.
  37. "Musical Discoveries". After Forever. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2005.
  38. "The Gauntlet". Sonata Arctica Röportaj. 2 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2007.
  39. "Yopi.de". Nightwish - Oceanborn. 3 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2007. (Almanca)
  40. Matthias Mineur. Nightwish. Suomi Superstars in EMP 4/99, s. 26
  41. "Power-metal.de". Nightwish - Tuomas Holopainen ile Söyleşi. 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2007. (Almanca)
  42. "Bright-eyes.de". Nightwish. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2007. (Almanca)
  43. "Reflection of Darkness". Nightwish - Şubat 2005. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2008.
  44. "Underground-Empire.com". Nightwish Söyleşisi. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2007. (Almanca)
  45. "Powermetal.de". Nightwish Söyleşisi - Anette ve Tuomas. 15 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2007. (Almanca)
  46. "Powermetal.de". Söyleşi Nightwish - Tuomas Holopainen, Mape Ollila. 15 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2007. (Almanca)
  47. Bowar, Chad. ""Highest Hopes" kritik". About.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2008.
  48. Rivadavia, Eduardo. ""Century Child" kritik". All Music Guide. 6 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 214 Temmuz 2008. Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım)
  49. Toit, Jean-Pierre du. ""Dark Passion Play" kritik". The Metal Observer. 30 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2008.
  50. Bowar, Chad. ""Dark Passion Play" kritik". About.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2008.
  51. "Hall of Metal". 31 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2008.
  52. Howie, Stuart. ""Dark Passion Play" kritik". Revelationz.net. 18 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2008.
  53. Hall of Metal. "Tuomas Holopainen ve Anette Olzon ile söyleyşi". Hallofmetal.com. 17 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2008.
  54. Dusedau, Zack. "Marco Hietala ve Emppu Vuorinen ile söyleyşi". Metalunderground.com. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2008.
  55. "End.exitfest.org". 25 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2008.
  56. Fulton, Katherine. ""End of an Era" kritik". All Music Guide. 2 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2008.
  57. Horia Diaconescu, Ioan Cora, Mihai Plamadeala (30 Kasım 2005). "Tarja Turunen (eski Nightwish) ile Söyleyşi". Muzici si Faze. 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2008.
  58. Charlie Farrell. "Finlandiyalı gotik heavy rock grubu Nightwish'ten Tuomas Holopainen ile söyleşi". Get Ready to Rock. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2008.
  59. ""Once" eleştiri". Amazon.com. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2008.
  60. Grant, Sam. ""Angels Fall First" kritik". Soniccathedral.com. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2008.
  61. Begrand, Adrien. ""Once" kritik". PopMatters. 30 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2008.
  62. Chamberland, Mathieu. ""Once" kritik". The Metal Observer. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2008.
  63. Grant, Sam. ""Once" kritik". Soniccathedral.com. 7 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2008.
  64. Underground-empire.com: Nightwish ile röportaj 30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  65. Grant, Sam. ""Once" kritik". Soniccathedral.com. 16 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2008.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.