Estonya

Estonya ya da resmi adıyla Estonya Cumhuriyeti (Estonca: Eesti Vabariik), Kuzey Avrupa'da bulunan bir Baltık devletidir. Batısında ve kuzeyinde Finlandiya Körfezi, doğusunda Rusya ve güneyinde ise Letonya Cumhuriyeti ile sınırları vardır. Başkenti Tallinn'dir. Estonya toprakları anakara ve Baltık Denizi’ndeki 2,222 adadan oluşur. Nemli karasal iklim görülür.

Estonya
Eesti Vabariik
Estonya Cumhuriyeti
Millî marş
Mu isamaa, mu õnn ja rõõm
Türkçe: "Anayurdum, Mutluluğum ve Sevincim"
Başkent
ve en büyük şehir
 Tallinn
Resmî diller Estonca
Etnik gruplar
%68,7 Eston
%25,6 Rus
%5,7 diğer
Hükûmet Üniter Parlamenter cumhuriyet
• Cumhurbaşkanı
Kersti Kaljulaid
• Başbakan
Kaja Kallas
• Parlamento Başkanı
Henn Põlluaas
• Hükümet (Mevcut Koalisyon)
(RE, K)
• Otonom olması
12 Nisan 1917
• Bağımsızlık Bildirgesi
24 Şubat 1918

2 Şubat 1920
• Sovyet Egemenliği
1940–1941
• Nazi Egemenliği
1941–1944
• Sovyet Egemenliği
1944–1991
• Bağımsızlık
20 Ağustos 1991
Yüzölçümü
• Toplam
 45.227 km2 (17.462 sq mi) (129.)
• Su (%)
 %5,16
Nüfus
• 2019 tahminî
 1.328.976[1] (152.)
• Sayılan
 1.294.455[2]
• Yoğunluk
 29,22/km2 (75,7/sq mi) (148.)
GSYİH (SAGP) 2020 tahminî
• Toplam
 49,097 milyar $[3] (106.)
• Kişi başına
 37.033 $[3] (37.)
GSYİH (nominal) 2020 tahminî
• Toplam
 30,468 milyar $[3] (100.)
• Kişi başına
 22.986 $[3] (33.)
Gini (2019) ▼ 30.5[4]
orta
İGE (2019)  0.892[5]
çok yüksek · 30.
Para birimi Euro (€, EUR)
Zaman dilimi UTC+2 (DAZD)
• Yaz (YSU)
 UTC+3 (DAYZD)
Trafik akışı sağ
Telefon kodu 372
İnternet alan adı .ee

Estonya topraklarındaki ilk insan yerleşimleri en az MÖ 6500’e dayanır. Alman, Danimarka, İsveç ve Rus egemenliği altında kaldıktan sonra ülke Birinci Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru bir millî uyanış yaşamış ve 24 Şubat 1918’de Ruslardan bağımsızlığını kazanmıştır. İkinci Dünya Savaşı sırasında, 1940 yılında Estonya Sovyetler Birliği tarafından işgal edilmiş, bundan bir yıl sonra Nazi Almanyası’nın işgaline uğramış, 1944 yılında yine Sovyetler Birliği’ne bağlanmıştır. Estonya tam bağımsızlığını 20 Ağustos 1991 yılında kazanmıştır. Bağımsızlığın ilan edilmesinden bu yana Estonya üniter parlamenter cumhuriyet yapısını korumaktadır. 1.3 milyon civarındaki nüfusuyla Estonya, Avrupa Birliği’nin, Euro Bölgesi’nin, NATO’nun, OECD’nin ve Schengen Bölgesi’nin en az nüfuslu ülkelerinden biridir.

Tarihi
Ana madde: Estonya tarihi

Estonya’nın bilinen en eski yerleşim yeri Pärnu Nehri kıyısındaki Pulli yerleşim yeridir. 11,000 yıl öncesinde insanların yaşamış olduğu düşünülmektedir.

Tunç Çağı Estonya’da MÖ 1800’lü yıllarda başlamıştır ve bu dönemde yüksek tepelerin üzerinde korunaklı yerleşim yerleri inşa edilmiştir. Avcılık-balıkçılık-toplayıcılığa dayalı yaşamdan tarım toplumuna geçiş MÖ 1000 yılı civarında başlamış, MÖ 500 civarında, Demir Çağı’na gelindiğinde tarım toplumu tam olarak kendini gerçekleştirmiştir. Demir Çağı’nın ortalarında savaşa dayalı bir yaşam biçimi ortaya çıkmıştır.[6]

Estonya, 1573-1578

Birçok İskandinav destanı Estonyalılarla karşılaşmadan söz eder. Bunlar arasındaki en önemli olay Estonyalıların İsveç kralı İngvar’ı öldürmesidir. 1030 yılında I. Yaroslav Estonyalıları mağlup etmiştir. 11. yüzyılda Estonyalılar çevre adalara ve İsveç’e deniz seferleri düzenlemişlerdir.

Estonya’nın pagan dini uygulamalarına dair çok az şey bilinmektedir. Ruhsal ayinlerin şamanlar tarafından yönetildiği, kutsal koruluklarda, özellikle meşe ağaçlarının bulunduğu yerlerde ibadet ettikleri bilinmektedir.

Estonya 1227'de Almanların Kılıç Kardeşliği ve Danimarkalılar tarafından fethedilmesiyle Hristiyanlaştırılmıştır. Estonya; tarihin değişik dönemlerinde Danimarka, İsveç, Polonya ve Rusya egemenliği altına girmiştir.

1700 yılında Büyük Kuzey Savaşı başlamış ve on yıl içinde Estonya’nın tamamı Rus İmparatorluğu tarafından fethedilmiştir. 19. yüzyılda aktif bir milliyetçilik akımı baş göstermiş, önce kültürel boyutlara ulaşmış, daha sonra Estonya millî kimliğinin oluşturulmasına kadar varmıştır.

Rusya’da 1917 yılında gerçekleşen Ekim Devrimi’yle Bolşeviklerin yönetimi ele geçirmesinden ve Alman ordularının Rus ordularına karşı zaferler kazanmasından sonra Rus Kızıl Ordu geri çekildi ve Alman birlikleri Estonya’ya ilerledi. Bu sırada, 23 Şubat 1918’de Estonya bağımsızlığını ilan etti. Alman birlikleri Estonya’yı ele geçirdi. Brest Litovsk Barış Anlaşması imzalandı. Almanlar 1918 yılının Kasım ayına kadar Estonya’da kaldıktan sonra tamamen geri çekildi. Böylece Bolşevik birlikleri Estonya’ya ilerledi.[7] Bu da 14 ay sürecek olan Estonya Bağımsızlık Savaşı’nın başlamasına neden oldu.

Sovyet Rusya’ya karşı Estonya Bağımsızlık Savaşı’nın kazanılmasından sonra 2 Şubat 1920’de Tartu Barış Anlaşması imzalandı.

Estonya bu tarihten itibaren bağımsızlığını yaklaşık yirmi yıl elinde tuttuktan sonra İkinci Dünya Savaşı patlak verdi. Estonya 6 Ağustos 1940 tarihinde Sovyetler Birliği tarafından ilhak edilmiş, bundan yaklaşık bir yıl sonra Alman orduları Estonya’yı ele geçirmiş, 22 toplama kampı kurmuş, Estonyalı Yahudileri, Çingeneleri ve Sovyet savaş mahkûmlarını toplu kıyımdan geçirmiştir. Almanların ve Sovyetlerin çekişmeleri sırasında Estonya nüfusunun %25’inin hayatını kaybettiği düşünülmektedir. İkinci Dünya Savaşı sırasında 90,000 civarında Estonyalı ölmüştür.[8]

1944 yılında Estonya yeniden Sovyetler Birliği’ne dâhil olmuştur. 20 Ağustos 1991 tarihinde, Sovyetler Birliği'nin çökmesi ile birlikte, Şarkı Devrimi ile bağımsızlığını tekrar ilan etmiştir. 20 Ağustos "Estonya Ulusal Bayramı" olarak kabul edilmektedir.

31 Ağustos 1994'te Rus askerlerinin ülkeden çekilmesi ile Estonya Batı Avrupa ve diğer bölgelerdeki ülkelerle ilişkilerini bağımsız olarak yönetme hakkını almıştır.

Ülke, 29 Mart 2004 tarihinde NATO'ya, 1 Mayıs 2004 tarihinde ise Avrupa Birliği'ne katılmıştır.

Siyasi yapısı

Estonya parlamenter yapıya sahip temsilî demokrasinin uygulandığı bir cumhuriyettir. Çok partili siyasi sistemin bulunduğu ülkede hükûmetin başında başbakan bulunur. Estonya’da politik kültür kendini koruyarak, değişmeden devam eder. Siyasi güç uzun süreden beri siyasette olan birkaç parti arasında paylaşılır. Bu durum diğer Kuzeybatı Avrupa ülkeleri için de benzer niteliktedir.

Parlamento ve Hükümet

Estonya'da yasama yetkisine Estonya Parlamentosu (Estonca: Riigikogu) sahiptir. Parlamento üyeleri 4 yıllık süre için seçilir. Estonya, temsili demokrasinin uygulandığı parlamenter bir cumhuriyettir. Estonya siyasi sistemi 1992 yılında tasarlanan anayasal metine uygun olarak işler. Estonya Parlamentosu’nda 101 milletvekili bulunur. Milletvekilleri hükûmeti devletin yönetiminde esas olarak etkiler. Parlamento aynı zamanda devlet bütçesini, vergileri, devletin gelir ve giderlerini belirleyen mekanizmadır.

Parlamento Cumhurbaşkanı da dâhil olmak üzere devletin üst kademe memurlarını seçer ve atamalarını yapar. Buna ilaveten Cumhurbaşkanından gelen teklifle Ulusal Mahkeme başkanının, Estonya Merkez Bankası’nın yönetim kurulu başkanının, Savunma Birlikleri Genelkurmay Başkanı’nın da atamalarını gerçekleştirir. Parlamento üyelerinin hükumete soru önergesi sunma hakları vardır.

Estonya hükûmeti cumhurbaşkanının aday gösterdiği, parlamentonun onayladığı başbakan tarafından kurulur. Hükûmet başbakan dâhil on iki bakandan oluşur.

Estonya’da çok gelişmiş bir e-devlet ve e-hükûmet sistemi vardır. Seçimlerde internet oylaması sistemi kullanılmaktadır. İlk internet oylaması Estonya’da 2005 yılındaki yerel seçimlerde gerçekleştirilmiştir.[9]

Bölgeleri
Estonya İdarî Bölümleri
Başkent Tallinn ve bulunduğu bölge

Estonya, 15 ayrı yönetim birimine bölünmüştür. Bu bölgeler iktisadî ve coğrafî yapılarına göre birbirinden ayrılmıştır.

Bu bölgeler, eyalet değil de, ayrı yönetim birimleri olarak değerlendirilmelidirler.

Estonca’da Maakond adı verilen bölgeler ülkenin en büyük idari alt birimleridir.  Her bölge idaresinin başında bir bölge valisi bulunur. Bölge valileri Estonya Hükûmeti tarafından beş yıllık bir süre için atanır. 

Coğrafya
Kaali krateri

Estonya 57,3 enlem ve 59,5 boylamları arasında yer alır.

Estonya Baltık Denizi'nın doğu kıyılarında, rakımı 50 metre olan bir alandadır.

Estonya, 1920-1940

Çoğunluğu kireç taşı ile kaplı ülkenin %50'si ormanlardan oluşur.[10] En yaygın ağaç türleri çam, ladin ve huş ağaçlarıdır. Estonya doğal kaynaklardan yoksun olan bir ülkedir. Estonya çoğunluğu çok küçük olan 1.400 göle sahiptir. Bunlardan en büyüğü 3.555 km² olan Peipsi Gölü'dür. Denize, çoğunlukla bataklık olan, 3.794 kilometre kıyısı vardır. Ülkede 1.500'e yakın ada vardır ve bunlardan Saaremaa ve Hiiumaa en büyük olanlarıdır. Ülkede çok sayıda nehir de vardır. Bu nehirlerin en uzunları Võhandu (162 km), Pärnu (144 km) ve Põltsamaa (135 km) nehirleridir.

En yüksek noktası, ülkenin güneydoğu bölgesinde bulunan 318 metre yüksekliğindeki Suur Munamägi tepesidir.

Ülkenin en çok karla kaplı olan kesimi güneydoğusudur. Kar yağışı genellikle Aralık ortalarından Mart sonlarına kadar sürebilir. Estonya ılıman iklim alanının kuzey kısmında kalır ve deniz iklimi ile karasal iklim arasında bir iklime sahiptir. Mevsimlerin uzunlukları neredeyse birbirlerine eşittir.

Ekonomi
Ana madde: Estonya ekonomisi
Tallinn

Bir Avrupa Birliği üyesi olarak Estonya, dünyanın en büyük ekonomik bölgelerinden biri üzerinde yer almaktadır. 1999 yılı, 1998 Rusya Ekonomik Krizi etkisiyle, 1991'de bağımsızlığını ilan ettiğinden beri Estonya'nın geçirdiği en ağır ekonomik kriz dönemidir. Estonya Kasım 1999'da Dünya Ticaret Örgütüne üye olmuştur ve bu dönemde Avrupa Birliği ile müzakerelere başlamıştır.

Estonya'da enerji üretimi ve dağıtımı, telekomünikasyon, demiryolları ve diğer kamu kuruluşlarının özelleştirilmesi hâlen devam etmektedir.

Estonya 2002 yılında Avrupa Birliği ile yaptığı müzakereleri tamamlamış ve birliğe üye olmuştur. Bu dönemde Estonya, birliğin genişleme sürecinde, yeni üye ülkeler arasında ekonomisi zamanında Kıbrıs Cumhuriyeti'nden sonra en güçlü olan ülke olarak belirlenmiştir.

Estonya ekonomisi hızla gelişen, birçok Finlandiya menşeli firmanın yatırım yaptığı bir yapıdadır. Estonya ekonomisi özellikle Bilişim Teknolojisi alanında güçlüdür. Kişi başına düşen gayri safi millî hasılası 12.300 Amerikan doları ile Baltık Ülkeleri arasında en yüksek olanıdır.

2000 yılı itibarıyla millî geliri 20 milyar dolar dolaylarındadır. Ekonomisi bilgi teknolojisine dayalı olarak büyümektedir. Elektronik, makine ve ileri teknolojiye dayalı üretim öne çıkmış durumda. İsveç ve Finlandiya'daki uluslararası kuruluşlar üretimlerinin büyük kısmını Estonya'da gerçekleştirmektedirler. Millî gelirin oluşumunda yabancı sermayenin payı üçte birdir. İhracatın yarısına yakını yabancı sermayeli firmalar tarafından yapılmaktadır.

Dengeli bir bütçe, sıfıra yakın devlet borcu, sabit oranlı gelir vergisi, serbest ticaret rejimi, para kurulu tarafından desteklenen tamamen dönüştürülebilir para birimi, güçlü Euro kuru, rekabete dayalı ticari bankacılık sektörü, yabancı yatırımcılara yönelik olumlu yatırım ortamı, yenilikçi e-hizmetler ve mobil tabanlı hizmetler Estonya’nın serbest piyasa tabanlı ekonomisinin karakteristik özellikleridir.

Estonya tükettiği elektriğin yaklaşık %75’ini kendisi üretmektedir. 2011 yılında elektriğin %85’i bitümlü şist kullanılarak üretilmiştir. Odun, torf ve biokütle gibi alternatif enerji kaynakları birincil enerji üretiminin yaklaşık %9’luk bir kısmını oluşturmaktadır. 2009’da yenilenebilir rüzgâr enerjisi tüketilen elektriğin %6’sını sağlamıştır. Estonya ihtiyaç duyduğu petrol ürünlerini Batı Avrupa’dan ve Rusya’dan ithal etmektedir. Bitümlü şist enerjisi, telekomünikasyon, tekstil, kimyasal ürünler, bankacılık, hizmet sektörü, gıda ve balık sektörü, kereste, gemi inşaatı, elektronik ürünler ve ulaşım Estonya ekonomisinin anahtar ögeleridir.

2016 verilerine göre Estonya’daki işsizlik oranı %6.4 olarak hesaplanmıştır ki bu oran AB ülkeleri ortalamasının altındadır. Estonya, Avrupa’daki en az borç sahibi ülkedir.

Nüfus

Estonya'nın yaklaşık %70'i etnik Estonlar, nüfusun kalanı ise genellikle eski SSCB'den ülkeye göç etmiş azınlıklardan oluşur. Başkent Tallinn'in de içinde bulunduğu Harjumaa bölgesi ülkenin en gelişmiş bölgelerinden biridir.

Ülkenin resmî dili Fince'yle akraba bir dil olan Estonca'dır. Rusça ülke içinde ağırlıklı olarak konuşulan dillerden biridir. Etnik Ruslar ülkenin kuzeydoğusundaki Ida-Viru bölgesinde yoğunlaşmaktadır.

Günümüzde Estonya etnik olarak çok unsurlu görünse de aslında bu çok unsurlu olma durumuna ülkenin sadece nüfusu yoğun olan iki bölgesinde rastlanmaktadır. Estonya’daki on beş bölgeden on üçünde nüfusun %80’ini Estonlar oluşturmaktadır. Bu bölgeler arasında en homojen olanı Eston nüfus oranının %98.4 olduğu Hiiumaa bölgesidir. Başkent Tallinn’in de yer aldığı Harju bölgesinde Estonların oranı %60, Ida-Viru bölgesinde ise Estonların oranı %20’dir.

Etnik yapısı
Estonya'da yaşayan Ruslar (2010)

2012 yılında yapılan sayıma göre Estonya'nın etnik yapısı:[11]

Estonlar Fin-Ugor halkları içerisinde yer alan bir Ural kökenli halktır. Baltık bölgesine Finler gibi Urallar'dan göçmüşlerdir. Finlere çok yakın bir halktır.

Kentleşme

Tallinn ülkenin başkenti ve en büyük şehridir. Estonya’nın kuzey kıyısında Finlandiya Körfezi boyunca uzanır. Ülkede 33 şehir ile köy ve kasaba olmak üzere birçok yerleşim yeri bulunmaktadır. Estonya nüfusunun %70’i şehirlerde yaşamaktadır.

Din

Estonya Töton Şövalyeleri tarafından 13. yüzyılda Hristiyanlaştırılmıştır. Reform sırasında Protestanlık yayılmış ve Estonya’daki ilk Luteryen Kilisesi 1686 yılında resmî olarak açılmıştır. İkinci Dünya Savaşı’ndan önce Estonya’nın %80’i Protestan’dı. Günümüzde ise Estonyalıların birçoğu dini bütün olmadıklarını söylemektedir çünkü din 19. yüzyıldaki feodal Alman egemenliğiyle ilişkilendirilmektedir.  Dentsu Communication Institute şirketinin yaptığı araştırmaya göre Estonya dünya üzerinde oran olarak en yüksek ateist nüfusa sahiptir. Halkın %75.7'sinin herhangi bir dini inancı yoktur. Eurobarometer'in 2005 yılında yaptığı araştırmaya göre de Estonların sadece %16'sı Tanrı'nın varlığına inanmaktadır. Bu oranla birlikte Avrupa Birliği içinde de en yüksek ateizm oranına sahip ülke konumundadır.

Estonya anayasası dini özgürlüğü, kilisenin ve devlet yönetiminin ayrı tutulmasını ve kişisel inancın mahremiyetini garanti altına almaktadır.

Estonya'da en yaygın din diğer İskandinav Ülkeleri'nde olduğu gibi Hristiyanlık dininin Lütercilik mezhebidir.

Ülkede yaşayan Rus azınlıklar genel olarak Hristiyanlık'ın Doğu Ortodoksluk mezhebindendir.

Ülkede Yahudi cemaati ile az sayıda da olsa Tatar ve Azeri kökenli azınlıklardan kaynaklanan Müslüman bir nüfus da mevcuttur.

Eston geleneklerinde, hâlen, eski paganizmden kalma etkiler vardır. Bugün, Estonya'da bulunan dini inançları yüzde ve sayı yönünden belirtecek olursak:

Ülkede az sayıda Protestan ve Pagan da mevcuttur.

Ülkedeki Müslümanların topluca ibadet edebildiği tek cami havaalanının yakınında bulunan Turath Islamic cultural center içerisindeki mescittir.

Dil

Estonya'nın resmî dili olan Estonca, Ural Altay Dil Ailesi'nin Ural koluna bağlı Fin-Ugor dilleri grubuna bağlıdır. Bu yüzden Finlandiya Körfezi’nin diğer tarafında konuşulan Fince’ye çok yakın bir bağa sahiptir. Avrupa’da Hint Avrupa Dil Ailesi'ne bağlı olmayan birkaç dilden biridir. Bazı kelimelerin ödünç alınmasından dolayı birbirleriyle örtüşüyor olmasına rağmen Estonca ve Fince dilleri köken bakımından, coğrafi olarak en yakın komşularıyla akraba değildir. İsveççe, Litvanca ve Rusça dillerinin hepsi Hint Avrupa Dil Ailesi'ne bağlıdır.

Rusça, hâlen kırk ve yetmiş yaşları arasındaki Estonyalı’lar arasında en fazla konuşulan ikinci dildir. Çünkü Rusça, Sovyet Estonyası’nın 1944’ten 1991’e kadar resmî olmayan diliydi. Sovyet döneminde Rusça zorunlu olarak öğretilmekteydi. 1998’de Sovyetler Birliği’den gelen (Genellikle Rusya) birinci ve ikinci kuşak göçmen sanayi işçileri Estonca konuşmuyordu. Ancak, 2010 yılına gelindiğinde etnik olarak Estonyalı olmayanların arasında Estonca konuşanların oranı %64,1’e kadar yükseldi.[8]

Estonyalıların en fazla öğrendikleri diller arasında İngilizce, Rusça, Fince, Almanca ve İsveççe bulunmaktadır.

Eğitim
Tartu Üniversitesinin ana binası

Estonya’daki örgün eğitimin tarihi manastır ve katedral okullarının kurulduğu 13. ve 14. yüzyıllara dayanır. Estonya dilindeki ilk okuma kitabı 1575’te yayımlanmıştır. Estonya’nın en eski üniversitesi İsveç Kralı II. Gustaf Adolf tarafından 1632 yılında kurulmuş olan Tartu Üniversitesi’dir.

Günümüzde Estonya’daki eğitim genel eğitim, mesleki eğitim ve hobi eğitimi olmak üzere üçe ayrılmıştır. Eğitim sistemi okul öncesi öğrenim, ilköğrenim, ortaöğrenim ve yükseköğrenim olmak üzere dört kademeden oluşmaktadır. Ülke çapında geniş bir okul ve destekleyici eğitim kurumu ağı kurulmuştur. Estonya eğitim sistemi devlet, belediye, kamusal ve özel eğitim kurumlarından oluşmaktadır. Şu anda Estonya’da 589 okul vardır.

Estonya’da yükseköğrenim üç kademeye ayrılmıştır: lisans eğitimi, lisansüstü eğitimi ve doktora eğitimi. Bazı alanlarda (temel tıbbi bilimler, veterinerlik, eczacılık, diş hekimliği, mimar-mühendislik ve sınıf öğretmenliği programı) lisans ve lisansüstü eğitim birleştirilmiştir. Ayrıca 2002 ve öncesinde bakalorya derecesi alanlar 1 Eylül 2002’deki Bologna Süreci’nin uygulanmasından sonra lisansüstü eğitimi bitirenlerle eşit tutulmuşlardır. Devlet üniversiteleri uygulamalı yüksek eğitim kurumlarına nazaran çok daha özerk konumdadır. Üniversitenin akademik hayatını düzenlemenin yanı sıra üniversiteler yeni müfredat düzenleyebilir, giriş şart ve koşullarını belirleyebilir, bütçeyi, kalkınma planını onaylayabilir, rektör seçebilir ve varlıklarıyla ilgili konularda kısıtlı kararlar alabilir. Estonya’daki devlet üniversiteleri ve özel üniversitelerin sayısı ne çok az ne de çok fazladır. En büyük devlet üniversiteleri Tartu Üniversitesi, Tallinn Teknoloji Üniversitesi, Tallinn Üniversitesi, Estonya Yaşam Bilimleri Üniversitesi, Estonya Sanat Akademisi, Estonya Müzik ve Tiyatro Akademisi; en büyük özel üniversite ise Audentes Uluslararası Üniversitesi’dir.

Estonya halkı, Küba ile birlikte dünyada en yüksek (%99,8 gibi bir) okuma yazma oranına sahiptir.

Kültür

Estonya kültürü ülkenin dili olan Estonca ile temsil edilen yerel mirasın ve İskandinav kültür ögelerinin birleşiminden oluşmaktadır. Tarihi ve coğrafyasından dolayı Estonya kültürü Alman, Fin, Balt ve Slav kültürlerinden ve bir zamanlar coğrafya üzerinde egemenlik kurmuş olan İsveç, Danimarka ve Rusya kültürlerinden etkiler taşımaktadır. İskandinav ülkelerinin genel geçer kültürlerinde olduğu gibi Estonya kültüründe de doğa gerçeklikleri ve geleneksel yaşam büyük önem taşımaktadır.

Dünya çapında en çok tanınan Estonyalı besteciler Arvo Pärt, Eduard Tubin ve Veljo Tormis’tir. 2014 yılında Arvo Pärt yaşayan besteciler arasında eserleri en çok icra edilen besteci olmuştur. Estonya 2001 yılında düzenlenen Eurovision Şarkı Yarışması’nda Tanel Padar’ın seslendirdiği Everybody adlı şarkıyla birinci olmuştur.

Estonya edebiyatının temelinde lirik halk şiiri vardır. Estonya edebiyatının en çok bilinen düzyazı eserlerini vermiş yazarı eserleri günümüzde de yaygın bir şekilde okunan Oskar Luts’tur. 20. ve 21. Yüzyılın en popüler yazarları arasında Tõnu Õnnepalu ve Andrus Kivirähk gösterilmektedir.

Estonya’nın mimari tarihi ülkenin kuzey Avrupa’daki çağdaş gelişimini yansıtmaktadır. UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Tallinn’in ortaçağdan kalma şehir merkezi bahsedilmeye değer, mimari güzelliklerin toplandığı bir alandır. Buna ilaveten ülkenin birçok yerinde Hristiyanlık öncesi zamanlardan kalma, yüksek tepelere kurulu korunaklı kaleler, çok sayıda ortaçağdan kalma kale ve kilise vardır. Ülkenin kırsal kesimlerinde ise yüzyıllar öncesinden kalma çok sayıda konak varlığını sürdürmektedir

Spor faaliyetleri de Estonya kültüründe önemli bir yer kaplamaktadır. 1918 yılında bağımsızlığını kazandıktan sonra Estonya ayrı bir ülke olarak ilk kez 1920 Yaz Olimpiyatları’na katılmıştır. Estonya bugüne kadar düzenlenen olimpiyatlarda en çok madalyayı atletizm, halter, güreş alanlarında kazanmıştır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. "Population at beginning of year". Statistics Estonia. 2020. 10 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  2. "PHC 2011 RESULTS". Statistics Estonia. 2011. 8 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2016.
  3. "Estonia". International Monetary Fund. 2019.
  4. "Gini coefficient of equivalised disposable income". EU-SILC survey. Eurostat. 8 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2019.
  5. "2020 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. 2019. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2020.
  6. Laurisaar, Riho (31 July 2004). "Arheoloogid lammutavad ajalooõpikute arusaamu"(in Estonian). Eesti Päevaleht. Retrieved 1 November 2016.
  7. Buttar, Prit. Between Giants. ISBN9781780961637
  8. Encyclopædia Britannica: Baltic states, World War II losses
  9. "Estonia pulls off nationwide Net voting". CNET. Archived from the original on 13 July 2012. Retrieved 27 March 2015.
  10. Facts Estonian Timber
  11. "Population by ethnic nationality, 1 January, year". stat.ee. Statistics Estonia. 13 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2012.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.