Piyale Paşa
Piyale Paşa (d. 1515 - ö. 21 Ocak 1578, Kıbrıs), Sultan I. Süleyman ve II. Selim döneminde 14 yıl kaptan-ı derya görevinde bulunmuş ve önemli zaferler kazanmış bir Osmanlı devlet adamı ve denizci askeridir.
| Piyale Paşa | |
|---|---|
 | |
| Piyale Paşa'nın büstü, Mersin Deniz Müzesinde | |
| Osmanlı Kaptan-ı Derya | |
| Görev süresi 1553-1568 | |
| Hükümdar | I. Süleyman, II. Selim |
| Yerine geldiği | Sinan Paşa |
| Yerine gelen | Müezzinzade Ali Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1515 Aslı Hırvat |
| Ölüm | 1578 (62-63 yaşlarında) Kıbrıs |
Hayatı
Aslen Hırvat'tı.[1] Babası sonradan Müslüman olarak Abdurrahman ismini almıştır. Mohaç Muharebesi'ndan sonra Macaristan'dan devşirilen bir çocuk olarak küçük yaşlarda Enderun'a getirilip burada eğitim görmüştür. 1547'de Kapıcıbaşı olarak saraydan çıkmıştır. Sonra Gelibolu sancak beyi olmuştur.[2]
1553'te aldığı beylerbeylik ile kaptan-ı derya unvanı verilmiş ve kaptan-ı derya unvanını 1567 yılına kadar korumuştur. 1555 ilkbaharında emrinde olan 60 parça gemiden oluşan bir filo ile ve Turgut Reis'le birlikte Fransa'ya yardımla görevlendirildi. 1556 ilkbaharında Oran'a hücum etti ama şehrin İspanyol valisi Kont Alcaudete, Fas Sultanı Mohammed es-Şeyh ile ittifak yaptı ve Piyale Paşa kaleyi ele geçiremedi. 1557'de yine Turgut Reis'le birlikte Tunus'ta Bizerte'ye bir akın tertip etti ve bu şehir Osmanlılar eline geçti (Bizerte Kuşatması). 1558'de Majorca'ya bir akın düzenledi ve bu Balearık adasını eline geçirdi. Bu başarılarından dolayı Cezayir Beylerbeyi payesi verildi. Sakız ve Cerbe Adası'nı almış, Cezayir'in ele geçirilmesini tamamlamıştır. İspanya, İtalya ve Fransa sahillerinde 67 kadar küçük adayı ele geçirmiştir. İspanya Kralı II. Felipe'nin donanmalarını zayıflatmış ve ünlü kumandanlarını esir almıştır.[1]
Osmanlı donanmasının bu başarılarına karşı olarak İspanya, Papalık Devleti, Malta, Napoli Krallığı, Cenova Cumhuriyeti ve Floransa Cumhuriyeti büyük bir ittifak kurarak Cerbe adasına hücum ettiler ve bu adayı ellerine geçirdiler. Piyale Paşa ve Turgut Reis bu müttefikler donanması ile 9-14 Mayıs 1560 tarihinde Tunus'un Cerbe sdası açıklarında Cerbe Deniz Muharebesi'ne giriştiler. Piyale Paşa kumandasındaki Osmanlı Donanması, İspanyol kuvvetlerinin başını çektiği Haçlı Donanmasını yenilgiye uğrattı. Osmanlıların önemli bir zafer kazandığı bu muharebede Hristiyanlar ittifakı 60 parça gemi kaybettiler ve 18.000 denizci zayiat verdiler. Bu zayiata giden İspanyol denizcilerinin 600'nun "oficiales" adı verilen gayet iyi eğitim ve tecrübeli gedikli denizci ve 2.400 tüfekçi ("arquebusier") olması bu galibiyetin önemini daha da açığa çıkartmaktadır. Cerbe adası da tekrar Osmanlılar eline geri geçti.[1]
II. Selim'in kızı Gevherhan Sultan'la evlendi. 1564'te İspanya'a ait olan "Peron de Velz" adasını ele geçirdi. 1565'te Malta'nın Kuşatması'nda Turgut Reis ile birlikte görev yaptı. Fakat Turgut Reis'in çatışmalarda vurulması üzerine geri dönmek zorunda kaldı. 1566'da Sakız adasını fethetti. 1568'de kaptan-i deryalık görevi yanında üçüncü vezir oldu. Sonra Lala Mustafa Paşa serdarlığı altında Kıbrıs'ı almak üzere gönderildi. Buradaki başarısından dolayı ikinci vezir payesi verildi.[1]
Bu görevde iken Piyale Paşa Kıbrıs' ta 1578 yılında öldü. Kasımpaşa'da kendi yaptırdığı Piyale Paşa Camii'nin yanındaki türbesine gömüldü.[2]
Kaynakça
Dış kaynaklar
- Yayın Kurulu, "Piyale Paşa", (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.441 ISBN 975-08-0072-9
- Danişmend, İsmail Hami, (2011), İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi Cilt:II sayfa:438 Cilt:III sayfa:12 İstanbul:Doğu Kütüphanesi, ISBN 9789944397681
Dış bağlantılar
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani C.II say.41-42, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 Online:
- Bostan, İdris "Piyale Paşa" (2007) Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt:34 Sayfa:296-297 İstanbul:TDV Yayınları. Online:
| Askerî görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Sinan Paşa |
Kaptan-ı Derya 1553 - 1569 |
Sonra gelen: Müezzinzade Ali Paşa |